بلندی. [ ب ُ ل َ ] ( حامص ، اِ ) برآمدگی ، نقیض پستی و کوتاهی. ( ناظم الاطباء ). برشدگی. شُموخ. عَرار. عَلاوة. عِلْو یا عُلُوّ. قُردَوة. قِنی ̍ :
گشاده شود کار چون سخت بست
کدامین بلندی که نابوده پست.
ابوشکور.
همی داشتش چون یکی تازه سیب که اندر بلندی ندیدی نشیب.
فردوسی.
جهان را بلندی و پستی توئی ندانم چه ای هرچه هستی توئی.
فردوسی.
زایران برآرم یکی تیره خاک بلندی ندانند باز از مغاک.
فردوسی.
بدرد دل و مغزشان از نهیب بلندی ندانند باز از نشیب.
فردوسی.
زمین را بلندی نبد جایگاه یکی مرکزی تیره بود و سیاه.
فردوسی.
تا در بر هر پستی پیوسته بلندیست تا درپس هر لیلی آینده نهاریست.
فرخی.
هَدهَدة؛ فرود آوردن چیزی را از بلندی به پستی. ( از منتهی الارب ). || علو. بالایی. ( فرهنگ فارسی معین ). رفعت. ( آنندراج ) ( غیاث ) : آفتابی بدان بلندی را
لکه ابرناپدید کند.
سعدی.
- بلندی همت ؛ بلندهمتی. دارای همت بلند بودن : نوع سیم از انواع تحت جنس شجاعت ، بلندی همت است. و آن عبارتست از آنکه نفس را در طلب جمیل سعادت و شقاوت این جهانی در چشم نیاید و بدان استبشار و ضجرت نماید تا بحدی که از هول مرگ نیز باک ندارد. ( نفائس الفنون ، حکمت عملی ). || درازی. ( غیاث ) ( آنندراج ). طول. ( فرهنگ فارسی معین ) : هرگزبود آدمی بدین زیبایی
یا سرو بدین بلندی و رعنایی.
سعدی.
- امثال :بلندی شمشیر چه باید گامی پیش نه ؛ یونانیان می نویسند که جوانی از مردم اسپارطه از کوتاهی شمشیر خویش شکایت میکرد، مادر گفت از صف گامی پیش نه. لیکن ظاهراً این مثل در ایران نیز متداول بوده و عامیان امروز گویند: بلندی قداره بی فایده است یک قدم جلو. ( از امثال و حکم دهخدا ). و رجوع به روزنامه فکر آزاد شماره 40 سال اول شود.
- بلندی روز؛ فراخی آن. وقت نیمروز: شدّالنهار؛ وقت ارتفاع نهار و بلندی روز. ( منتهی الارب ). || ارتفاع. ( از ناظم الاطباء )( فرهنگ فارسی معین ). شَرَف. سَمک : هریکی را [ از هرمان مصر ] چهارصد ارش دراز است اندر چهارصد ارش پهنا اندر چهارصد ارش بلندی. ( حدود العالم ). || بزرگی و افراختگی. ( ناظم الاطباء ). بزرگی و عظمت. ( فرهنگ فارسی معین ). ذِکر. رِفعة. سَناء. علاء. عُلوّ. عُلی ̍. فُخَیمة. مَسعاة. مَعلاة :بیشتر بخوانید ...
