بسته بندی

بسته بندی، جزء ضروری یک محصول است که شناساندن و نگهداری محصول را از تولید تا مصرف بر عهده دارد. [ ۱] علم طراحی بسته بندی؛ دانش، هنر و فناوری محافظت از محصول برای نگهداری، انبارش، انتقال و توزیع، ذخیره، فروش و به کارگیری آن است به گونه ای که از سویی کمترین آزار در هنگام تولید تا مصرف به محتوای محصول و از سوی دیگر به محیط زیست وارد گردد.
بسته بندی شامل مراحل طراحی، ارزیابی، و تولید بسته ها می شود. بسته بندی به طور بسیار جامعی بر زندگی سایه افکنده است، به طوری که در اطراف خود آن را مشاهده می کنیم. از اقلام مواد غذایی و دارویی گرفته تا کالاهای مصرفی و لوازم خانگی و کالاهای صنعتی و استراتژیک مانند محصولات پتروشیمی همه با بسته بندی مرتبط هستند. [ ۲] وظیفه اصلی بسته بندی محافظت از محصول است. بسته بندی با برچسب های استاندارد این امکان را می دهد تا متوجه شویم چه گونه محصولی درون بسته قرار دارد و شرایط حفظ و نگهداری آن چگونه است. سازمان جهانی استاندارد ( ISO ) و سازمان های معتبر و ملی استاندارد کشورهای پیشرفته گام های مهمی در تدوین استانداردهای بسته بندی و مشخصات فنی آن برداشته اند. طراحی بسته بندی شامل طراحی فیزیک بسته بندی و گرافیک آن است. [ ۳] طراحی بسته بندی باید زیرگروه طراحی محصول باشد به گونه ای که به طراحی بسته بندی به عنوان جزئی از پویش عملیات طراحی محصول نگریسته شده و همپای آن شروع شود و انجام یابد.
مدت های طولانی است که از بسته بندی برای حفاظت کالاها استفاده می شود. اکنون می توان گفت که همه محصولات به صورت بسته بندی به مشتریان ارائه می گردد. بسته بندی از آن جهت که می تواند به کالا ظاهری زیبا و از نظر فنی نسبت به دیگر کالاها نمایی برتر بخشد، مورد توجه بسیار قرار می گیرد. و از آنجایی که ظاهر مناسب بسته بندی محصول نقش بسزایی در انتخاب محصول توسط مشتری دارد، و سبب جلب نظر مشتریان می گردد، بدین جهت بسته بندی دارای نقش بسیار مهمی است.
بسته بندی نخست با به کارگیری مواد طبیعی مانند برگ درختان آغاز و سپس تولید محصولات با مواد بافتنی و ظروف انجام شده است.
تخمین زده می شود که شیشه و چوب موادی هستند که حدود ۵۰۰۰ سال برای بسته بندی مورد استفاده بوده اند.
در سال ۱۸۲۳ پیتر دوراند انگلیسی صاحب نخستین حق اختراع برای قوطی فلزی شد به عنوان نخستین بسته بندی ساخته شده از ورقه های فلزی بود. در ادامه در سال ۱۹۰۰ قوطی های سه قطعه ای دو اتصالی مورد استفاده قرار گرفتند.

موادی معمولاً از جنس فلز، کاغذ، پلاستیک، یا شیشه، برای محافظت محصولات، آسان ترکردن نمایش آن ها، و نیز به منزلۀ شکلی از تبلیغات. هواداران محیط زیست مصرف مواد بسته بندی را اتلاف انرژی و منابع می دانند و سطل هایی مخصوص بازیافتِ مواد در نواحی مسکونی قرار می دهند تا جمع آوری بسته بندی های مازاد تسهیل شود.