برهان وسط و طرف

[ویکی فقه] برهان وسط و طرف (فلسفه). برهان طرف و وسط علاوه بر این که اثبات می کند سلسله علل و معلولات در سلسله فاعلی نمی توانند بی نهایت ادامه داشته باشند، در سلسله علل مادی، صوری و غایی نیز جاری است؛ ازاین رو شیخ الرئیس ابن سینا می گوید: «و هذا البیان یصلح ان یجعل بیانا لتناهی جمیع طبقات اصناف العلل، و ان کان استعمالنا فی العلل الفاعلیه»؛ برهان طرف و وسط صلاحیت آن را دارد که در تبیین همه طبقات و اصناف علل (فاعلی، غایی، مادی و صوری) قرار گیرد، گرچه ما در علل فاعلی به کار بردیم.
تسلسل در علل، یکی از اموری است که در فلسفه برای اثباتِ وجودِ خداوند (واجب الوجود)، به اثباتِ محال بودنِ آن می پردازند.
اثبات محال بودنِ تسلسل
برای اثباتِ محال بودنِ تسلسل، استدلال های مختلفی از سوی فیلسوفان ارائه شده است که یکی از مهم ترین استدلال ها و به تعبیر ملاصدرا، محکم ترین استدلال برهانِ «وسط و طرف» می باشد که ابن سینا (قرن چهارم ه.ق) آن را ابداع کرده است.
مدعای برهان
پس مدعا این است که تسلسل در علل محال است. تعریفِ فلسفه از تسلسل در علل، چنین است: مجموعه ای بی نهایت از عللِ متوالی که به ترتیب، هر یکْ معلول عضو بالاتر و علت عضو پایین تر باشند؛ یعنی هر یک، هم علت باشند نسبت به عضوِ پایین ترِ مجموعه و هم معلول نسبت به عضو بالاتر مجموعه و به علتی که معلولِ عضوِ پایین تر نیست ختم نمی شود. همچنین یکی از ویژگی های تسلسلِ اصطلاحی در فلسفه این است که همه اعضای این مجموعه، باید همه با هم موجود باشند.
اصل برهان
...