برنامه عمل تنوع زیستی

برنامه عمل تنوع زیستی یا برنامه اقدام تنوع زیستی ( به انگلیسی: Biodiversity action plan ) یک برنامه شناخته شدهٔ بین المللی است که به گونه ها و زیستگاه های در معرض تهدید رسیدگی می کند و برای حفاظت و بازیابی سیستم های زیست شناختی طراحی شده است. انگیزه اصلی برای این برنامه ها از کنوانسیون ۱۹۹۲ دربارهٔ تنوع زیستی ( CBD ) برمی خیزد. از سال ۲۰۰۹، ۱۹۱ کشور CBD را تصویب کرده اند، اما تنها بخشی از آنها سندهای بنیادین BAP را گسترش داده اند.
عناصر اصلی یک BAP معمولاً عبارتند از: ( الف ) تهیه فهرستی از اطلاعات زیست شناختی برای گونه ها یا زیستگاه های برگزیده. ب ) ارزیابی وضعیت حفاظتی گونه ها در بوم سازگان های مشخص. ج ) ایجاد هدف هایی برای حفاظت و بازسازی. و ( د ) ایجاد بودجه، جدول زمانی و مشارکت های نهادی برای اجرای BAP.
یک روش اساسی درگیرشدن با BAP، مستندسازی کامل دربارهٔ گونه های منفرد، با تأکید بر توزیع جمعیت و وضعیت حفاظت است. این وظیفه، اگرچه اساسی است، اما بسیار دلهره آور است، زیرا تصور می شود که تنها ده درصد از گونه های جهان تا سال ۲۰۰۶ مشخص شده اند، [ ۱] بیشتر این ناشناخته ها قارچ ها، جانوران بی مهرگان، میکروارگانیسم ها و گیاهان هستند. برای بسیاری از گونه های پرندگان، پستانداران و خزندگان، اطلاعات اغلب در مقاله های منتشرشده موجود است. با این حال، برای قارچ ها، جانوران بی مهره، میکروارگانیسم ها و بسیاری از گیاهان، چنین اطلاعاتی ممکن است به جمع آوری داده های محلی چشمگیری نیاز داشته باشد. همچنین گردآوری روندهای زمانی برآوردهای جمعیت به منظور درک پویایی تنوع و آسیب پذیری جمعیت سودمند است. در برخی از نقاط جهان موجودی کامل گونه ها واقع بینانه نیست. برای مثال، در جنگل های برگ ریز خشک ماداگاسکار، بسیاری از گونه ها کاملاً غیرقانونی هستند و بسیاری از این منطقه هرگز به طور سیستماتیک توسط دانشمندان کاوش نشده است.
یک جزء برنامه عمل گونه ها در یک کشور در حالت ایده آل باید شامل توصیف کامل محدوده پراکنش، زیستگاه، رفتار، زادآوری و برهم کنش با گونه های دیگر باشد. پس از تعیین وضعیت حفاظتی ( به عنوان مثال کمیاب، در معرض خطر، تهدیدشده، آسیب پذیر ) ، می توان برنامه ای برای حفظ و بازگرداندن جمعیت گونه ها به سطوح هدف ایجاد کرد. نمونه هایی از عناصر حفاظتی برنامه ای عبارتند از: بازسازی زیستگاه. حفاظت از زیستگاه در برابر توسعه شهری  ; ایجاد مالکیت اموال؛ محدودیت در چرا یا دیگر تجاوزهای کشاورزی به زیستگاه؛ کاهش اعمال کشاورزی بریدن و سوزاندن؛ کشتن یا جمع آوری غیرقانونی گونه ها؛ محدودیت در کاربرد آفت کش ها؛ و کنترل دیگر آلودگی های زیست محیطی. چنین برنامه ای همچنین باید مشخص کند که کدام سازمان های دولتی و خصوصی باید راهبرد حفاظت را اجرا کنند و بودجه های موجود برای اجرای این راهبردها را مشخص کنند.