بررسی تسامح در ادله سنن

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شیخ حرّ عاملی در جلد نخست وسائل الشیعه بابی را برای ( اخبار من بلغ ) با عنوان ( استجاب الاتیان بکل عمل مشروع روی له ثواب منهم ) آورده که آن را می توان زمینه ساز انبوه سازی مستحبات نامید؛ زیرا ترجمه عنوان باب چنین است: (استحباب به جای آوردن هر عمل مشروعی که ثوابی از ائمه اطهار (علیهم السلام)، برای آن روایت شده باشد). کم کم دامنه این عنوان در گفتار و فتاوا از دو جهت گسترش یافت: از یک سو عملی که نامشروع بودنش با دلیل محکم ثابت نشود، با اصل برائت و نظیر آن مشروع شمرده شد و از سوی دیگر بر روایاتی که سند بسیار ضعیف و مخدوش هم داشتند، عنوان(روایت) اطلاق گردید و حتی برخی دیگر، فتوای فقیه را نیز از مصداق های (روایت) دانستند.در نتیجه حوزه مستحبات به شدت گسترش یافت. وجود ثواب های چند هزاری وعده داده شده در برخی از این روایات بازار مستحبات را حتی از واجبات تصریح شده در قرآن و اخبار متواتر داغ تر ساخت به گونه ای که اکنون هر روز با ذکر و ورد و دعاهای جدید مواجهیم و کتاب هایی انتشار می یابد که ادعا می شود ذکرها و دعاهای آن مجرب است. به عقیده ما یکی از عوامل (تسامح در ادله سنن) است که باید مورد بررسی و نقد قرار گیرد.
حال مناسب است نخست روایات(من بلغ) را بررسی کنیم تا معلوم شود که تعداد دقیق آنها بعد از حذف روایات تکراری چند تا است. دراین صورت دانسته خواهد شد این که مرحوم شیخ انصاری گفته است اخبار وارد شده در این باب(زیاد) است: (الاخبار الواردة فی هذالباب کثیرة)، آیا سخن او صحیح است یا خیر؟ سپس دلالت آنها بررسی شود.
← روایت اول
اینک دیدگاه تنی چند از حدیث شناسان بزرگ را درباره اخبار(من بلغ) بیان و سپس آنها را بررسی می کنیم.
← دیدگاه علامه مجلسی
تمام هشت خبری که با عنوان اخبار(من بلغ) شناخته شده اند، با(مَن) شروع می شوند و همه آنها را امام بدون آن که کسی پرسیده باشد، فرموده است و درشش مورد از این اخبار، پس از کلمه(مَن) لفظ(بلغه) قرار دارد و دو مورد دیگر(سمع) و (وعده) واقع شده است.
← بلغ در کتب لغت
...

پیشنهاد کاربران

بپرس