[ویکی فقه] رمز موفقیت و پیروزی فرستادگان الهی در تبلیغ و ترویج دین خدا، برخورد درست و خلق نیکوی آنان در برابر دشمنانشان بوده است. در این مقاله سیره اخلاقی و رفتاری پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) در برخورد با دشمنان اسلام را در برهه های مختلف زندگی ایشان بررسی می کنیم.
پیامبر اسلام، نامهربانی ها و ستم های بسیاری از مشرکان مکه دید، اما هیچگاه به فکر تلافی نیفتاد، بلکه با رفتار نیکو و رفق و مدارا با دشمنانش برخورد کرد و به همین دلیل است که قرآن کریم از اخلاق آن حضرت به «خلق عظیم» یاد می کند: «اِنّک لعلی خُلُقٍ عظیم.»
قلم/سوره۶۸، آیه۴.
از آنجا که هدف پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، هدایت و رهبری مردم بود و نه دشمنی و جنگ با آنان، در این راه بردباری بسیاری از خود نشان داد. ایشان در دعوت از مشرکان دچار مشقت های بسیاری می شد و رفتارهایی ناپسند از آنان می دید، ولی هرگز دست از دعوت و موعظه آنان برنداشت. پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله وسلّم) مانند طبیبی دلسوز برای طبابت روح افراد، خود به سراغ آنان می رفت، چنان که علی (علیه السّلام) در این باره می فرماید:«طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ اَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ اَحْمَی مَوَاسِمَهُ یضَعُ ذَلِکَ حَیثُ اَلْحَاجَه اِلَیهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْی وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ اَلْسِنَه بُکْمٍ مُتَّبِعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ اَلْغَفْلَه وَ مَوَاطِنَ اَلْحَیرَه؛
نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، نشر الهادی، بیتا، چاپ چهاردهم، خ۱۰۸، ص۹۶.
هدف اصلی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) هدایت و اصلاح دشمنان و مشرکان بود، از این رو حتی زمانی که مقابل دشمن صف آرایی می کرد، ابتدا آنان را به اسلام دعوت فرا می خواند، اگر اسلام می آوردند حالت جنگی متوقف می شد و به صلح می انجامید، چنانکه در جنگ طائف، مسلمانان مدت زیادی قبیله ثقیف را محاصره کردند، اما پس از آنکه قوم ثقیف هیئتی را نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرستادند و اسلام آوردند، پیامبر با آنان صلح کرد.
بلاذری، دحمد بن یحیی، فتوح البلدان، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵-۶۶.
...
پیامبر اسلام، نامهربانی ها و ستم های بسیاری از مشرکان مکه دید، اما هیچگاه به فکر تلافی نیفتاد، بلکه با رفتار نیکو و رفق و مدارا با دشمنانش برخورد کرد و به همین دلیل است که قرآن کریم از اخلاق آن حضرت به «خلق عظیم» یاد می کند: «اِنّک لعلی خُلُقٍ عظیم.»
قلم/سوره۶۸، آیه۴.
از آنجا که هدف پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، هدایت و رهبری مردم بود و نه دشمنی و جنگ با آنان، در این راه بردباری بسیاری از خود نشان داد. ایشان در دعوت از مشرکان دچار مشقت های بسیاری می شد و رفتارهایی ناپسند از آنان می دید، ولی هرگز دست از دعوت و موعظه آنان برنداشت. پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله وسلّم) مانند طبیبی دلسوز برای طبابت روح افراد، خود به سراغ آنان می رفت، چنان که علی (علیه السّلام) در این باره می فرماید:«طَبِیبٌ دَوَّارٌ بِطِبِّهِ قَدْ اَحْکَمَ مَرَاهِمَهُ وَ اَحْمَی مَوَاسِمَهُ یضَعُ ذَلِکَ حَیثُ اَلْحَاجَه اِلَیهِ مِنْ قُلُوبٍ عُمْی وَ آذَانٍ صُمٍّ وَ اَلْسِنَه بُکْمٍ مُتَّبِعٌ بِدَوَائِهِ مَوَاضِعَ اَلْغَفْلَه وَ مَوَاطِنَ اَلْحَیرَه؛
نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، نشر الهادی، بیتا، چاپ چهاردهم، خ۱۰۸، ص۹۶.
هدف اصلی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) هدایت و اصلاح دشمنان و مشرکان بود، از این رو حتی زمانی که مقابل دشمن صف آرایی می کرد، ابتدا آنان را به اسلام دعوت فرا می خواند، اگر اسلام می آوردند حالت جنگی متوقف می شد و به صلح می انجامید، چنانکه در جنگ طائف، مسلمانان مدت زیادی قبیله ثقیف را محاصره کردند، اما پس از آنکه قوم ثقیف هیئتی را نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرستادند و اسلام آوردند، پیامبر با آنان صلح کرد.
بلاذری، دحمد بن یحیی، فتوح البلدان، قاهره، مکتبه النهضه المصریه، ۱۳۷۹ق، ج۱، ص۶۵-۶۶.
...
wikifeqh: برخورد_با_دشمن_در_سیره_نبوی