برج بابل

در سِفر پیدایش در تورات، داستان برج بابل به عنوان افسانهٔ اصلی علت پیدایش زبان های مختلف دانسته می شود. [ ۱] [ ۲] [ ۳] طبق این داستان، پس از طوفان نوح، مردم به یک زبان صحبت می کردند. آنان به سمت شرق حرکت کردند و به سرزمین شنعار ( در بابل ) رسیدند. در آنجا، آنان توافق کردند که برجی بلند بنا کنند تا به آسمان برسند و بدین طریق نامی برای خود دست و پا و از تنوع زبان هایشان جلوگیری کنند. خدا که می ترسید اگر انسان ها تک زبان باشد، دیگر هیچ چیز نخواهد توانست جلویشان را بگیرد، پایین آمد و زبان آنان را مختلف قرار داد تا حرف یکدیگر را نفهمند و آنان را در زمین پراکنده ساخت. [ ۴]
این داستان اسطوره ای از جنس آدم و حوا است که در آن انسان ها تلاش می کنند از مرز خدا - انسان عبور کنند، اما شکست می خورند و به جهان میرندگان بازگردانده می شوند ( قصه های برج بابل و آدم و حوا هر دو ریشه در منبع جی دارند ) . [ ۴] احتمالاً منظور از برجی که به آسمان می رسد، بنایی شبیه برج های معبدی بابل و بین النهرین به نام زیگورات باشد، ولی در روایت تورات استعاره از ورود بشر به جایگاه خداست. [ ۴] زیگورات در لغت به معنای «قلهٔ کوه» است، زیرا مردمان باستان تصور می کردند خدا بالای کوه زندگی می کند ( مثلا یهوه بالای کوه صهیون، زئوس بالای کوه المپ ) . ولی در بین النهرین که کوهی وجود نداشته، معابد را بدین شیوه می ساختند تا به خدا دسترسی داشته باشند. [ ۵] نتیجتاً، انتخاب برج آسمان آسا در بابل از آن سبب است که نویسندگان تورات چنین معابدی را توهین به خدای اسرائیل می یافتند. [ ۵] مانند داستان آفرینش، در این داستان نیز خدا به صورت اول شخص جمع صحبت می کند و به نظر می رسد خطابش به شورای خدایان باشد. [ ۶]
در فصل یازدهم از سفر پیدایش چنین آمده است: «و در تمامی زمین، زبان و تکلم یکی بود. و واقع شد هنگامی که از طرف شرقی می کوچیدند ( اشاره به فرزندان نوح و قبائل آن ها است ) این که وادی را در زمین شنعار ( در بابل ) یافتند و در آنجا ساکن شدند. و به همدیگر گفتند: که بیایید تا خشت ها را بسازیم، و آن ها را به آتش بسوزانیم، و ایشان را خشت به جای سنگ و گِل چرب به جای گچ بود. و گفتند: که بیایید به جهت خود شهری و برجی را که سرش به آسمان بساید بنا کنیم و از برای خود نامی پیدا بکنیم مبادا که بر روی تمامی زمین پراکنده شویم. و خداوند برای دیدن شهر و برجی که بنی آدمیان می ساختند پایین آمد. و خداوند گفت: که اینک قوم، یکی اند، و از برای همگی ایشان زبان یکی است و به کردن این کار شروع نموده اند و حال از هر چه که قصد ساختنش دارند چیزی از ایشان منع نمی شود. بیا به زیر آییم و در آنجا زبان ایشان را مخلوط نماییم تا آن که زبان همدیگر را نفهمند. و خداوند ایشان را از آنجا بر روی تمامی زمین پراکنده نمود که از بنا کردن شهر بازماندند. از آن سبب اسمش بابل گذاشته شد؛ زیرا که خداوند تمامی زمین را در آنجا مخلوط نمود، بلکه خداوند ایشان را از آنجا بر روی تمامی زمین پراکنده نمود. »[ ۴]

برج بابل (بروگل). برج بابل نقاشی رنگ روغن اثر پیتر بروگل است.
موضوع این نقاشی سازه برج بابل است که در نشان دادن معماری این برج با طاق ها بیشمار و نمونه های دیگر از مهندسی رومی، عمداً یادآور کولوسئوم رومی است. [ ۱]