بدیع الزمان فروزانفر

نام ابتدایی بدیع الزمان فروزانفر در دورهٔ جوانی اش محمدحسین بشرویه ای بود. بعدها خود را جلیل ضیاء بشرویه ای، بعدتر جلیل فروزانفر، و عاقبت بدیع الزمان فروزانفر نام نهاد. تخلص شعری وی ابتدا ضیا بود و سپس ترجمهٔ همان را، که فروزانفر است، برگزید. او لقبِ «بدیع الزمان» را در سال ۱۲۹۸ خورشیدی، به سبب سرودن قصیده ای در وصف بهار، از احمد قوام ( قوام السلطنه ) ، والی خراسان، دریافت کرد.
محمدحسین بشرویه ای، معروف به بدیع الزمان فروزانفر، فرزند آقا شیخ علی بشرویه ای، در سال ۱۲۷۶ خورشیدی در یک خانوادهٔ اهل علم و دانش در بشرویه، از شهرهای خراسان، به دنیا آمد. پدر وی، آقا شیخ علی بشرویه ای، از بزرگان منطقهٔ بشرویه و از شعرای دورهٔ مشروطه بود. مقدمات علوم را در زادگاه خود آموخت و آنگاه راهی مشهد شد و از محضر استادان ادبِ حوزهٔ خراسان، همچون ادیب نیشابوری و‍ ادیب پیشاوری، بهره برد. حدود سال ۱۳۰۰ خورشیدی به تهران رفت و تحصیلات خود را در مدرسهٔ سپهسالار ادامه داد و چندی حجره ای در مسجد سپهسالار داشت. در جوانی در همان مدرسه به تدریس پرداخت و چندی بعد در سال ۱۳۰۵ به سِمَت معلمیِ دارالفنون و دارالمعلمین عالی منصوب شد. در سال ۱۳۱۳ به معاونت دانشکدهٔ معقول و منقول ( الهیاتِ ) دانشگاه تهران منصوب شد.
در سال ۱۳۱۴ هیئت ممیزهٔ دانشگاه تهران، مرکب از نصرالله تقوی، علی اکبر دهخدا و ولی الله نصر، تألیف ارزندهٔ او به نام تحقیق در زندگانی مولانا جلال الدین بلخی را ارزیابی و به او گواهی نامهٔ دکتری اعطا کرد. به استناد این گواهی نامه، در همان سال، به سِمَت استادیِ دانش سرای عالی و دانشکده های ادبیات و معقول و منقولِ دانشگاه تهران منصوب شد. در سال ۱۳۲۳، بر اساس رأی شورای استادان، به ریاست دانشکدهٔ معقول و منقول برگزیده شد و تا سال ۱۳۴۶ در این سِمَت باقی بود. از ابتدای تأسیس دورهٔ دکتریِ ادبیات فارسی در دانشگاه تهران، تدریس در دورهٔ دکتری را به عهده گرفت و برنامهٔ این دوره را پایه گذاری کرد. فروزانفر استادِ راهنمای جمعی از دانشجویان مبرّز دورهٔ دکتری در دانشکده های ادبیات و الهیات بود که اغلبِ آنان بعدها استادان برجستهٔ ادب پارسی و مطالعات فرهنگ ایران شدند؛ از جمله: پرویز ناتل خانلری، ذبیح الله صفا، مهدی حمیدی شیرازی، عبدالحسین زرین کوب، غلامحسین یوسفی، محمدامین ریاحی، قدمعلی سرامی، سید محمد دبیرسیاقی، احمد مهدوی دامغانی، سید جعفر شهیدی ، محمدرضا شفیعی کدکنی، سیمین دانشور، محمود نشاط، ضیاءالدین سجادی، جلال متینی، سید صادق گوهرین، منوچهر ستوده، منوچهر مرتضوی، مرتضی مولانا، محمود مقتدایی و بسیاری دیگر.