بداهت انتاج قیاس استثنائی

[ویکی فقه] بداهت انتاج قیاس استثنائی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای بیّن بودن ترتب نتیجه بر مقدمات در قیاس استثنائی است.
بداهت انتاج قیاس استثنائی، همان روشنی لزوم ترتب نتیجه بر مقدمات بدون نیاز به استدلال است؛ بنابراین همچنان که شکل اول قیاس اقترانی، بدیهیّ الانتاج است و به استدلال نیازی ندارد، قیاس استثنائی نیز چه متصل و چه منفصل، بدیهیّ الانتاج است؛ مثلاً در قیاس استثنائی اتصالی، کسی که به وجود ملزوم و نیز به وجود ملازمه میان مقدم و تالی، علم بیابد، بدون نیاز به اقامه دلیل به وجود لازم علم می یابد. همچنین کسی که به وجود ملازمه میان مقدم و تالی علم پیدا کند و به عدم لازم، علم دارد بدون نیاز به اقامه دلیل به انتفای ملزوم علم می یابد.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است: • قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.