بداء در قران

[ویکی فقه] بداء در قرآن. بداء به معنای تغییر مقدّرات غیر حتمی بر اثر افعال اختیاری می باشد.
بداء از ماده «ب د و» و در لغت به معنای ظاهر شدنی آشکار است. به گفته برخی به صحرانشین از آن رو بادی گفته می شود که وی هنگام سکونت در شهر و قریه، در ساختمان ها و محیط اجتماع پنهان است؛ ولی هنگامی که به بیابان می رود در فضایی باز و گسترده که سایه ای در آن نیست آشکار می شود. بداء اگر به رأی و عقیده استناد یابد در صورتی که شخص مسبوق به رأیی نباشد به معنای پیدایش رأی وگرنه به معنای تغییر رأی است. بداء در اصطلاح به معنای تغییر مقدرات از سوی خداوند بر اساس پاره ای حوادث و وقایع و تحت شرایط و عوامل ویژه است.
بداء از نگاه شیعه و اهل سنت
بداء در جوامع روایی شیعه ، به گونه ای مورد توجه خاصّ قرار گرفته است که برخی آن را نقلیِ صِرف دانسته اند. اهل سنت نیز به رغم عدم پذیرش بداء و توهم مخالفت آن با علم الهی و نسبت دادن انحصار اعتقاد آن به شیعه، روایات بداء را بیش از امامیه در کتب خود نقل کرده اند ، به هر حال توجه به منزه بودن ذات الهی از هرگونه جهل و نقص از یک سو و اسناد بداء به خداوند در متون دینی از سوی دیگر زمینه ای فراهم آورده تا مسئله بداء به طور گسترده در منابع کلامی و تفسیری مورد توجه و تحقیق قرار گیرد و به طور مستقل کتابهایی در این زمینه تألیف شود. در این گونه کتب دو جهت عمده مورد نظر بوده است:نخست تبیین مفهوم بداء و این که چگونه اعتقاد به آن مستلزم اسناد جهل به خداوند نیست و دیگر این که اعتقاد مزبور نه تنها موجب پذیرش نقص نیست، بلکه می تواند در تصحیح نگرش انسان به اداره جهان از سوی خداوند مؤثر باشد.
توجه ائمه به مسئله بداء
بداء به سبب نقشی که در جهات تربیتی و تشویق به سرعت گرفتن در کارهای خیر دارد در روایات شیعه با اهمیت فراوان تلقّی شده است. در روایتی از امام صادق (علیه السلام) آمده است که خداوند به چیزی همانند بداء بزرگ شمرده نشده است و در مورد دیگر فرموده اند:اگر مردم پاداش اعتقاد به بداء را می دانستند در سخن گفتن از آن سستی نمی کردند.
آیات مرتبط با بداء
...