باکتری کش

باکتری کُش ( به انگلیسی: Bactericide ) موادی هستند که به طور مستقیم باعث مرگ باکتری ها می شوند. باکتری کش ها در سه گروه ضدعفونی کننده ها، آنتی بیوتیک ها و گندزداها تقسیم بندی می شوند. [ ۱]
علاوه بر این مواد، برخی از سطوح به دلیل ویژگی ها و ساختار فیزیکی ویژهٔ خود می توانند خاصیت باکتری کشی داشته باشند. به عنوان مثال سطح بال حشراتی مانند سنجاقک ها و زنجره واران طی تماس با باکتری ها باعث مرگ آن ها می شوند. [ ۲] [ ۳]
آنتی بیوتیک های باکتری کش، قابلیت نابودکردن مستقیم سلول باکتری را دارند و هر یک به نحوی کارکرد متابولیسم باکتری را برهم می زنند. برای مثال، پلی میکسین بی، به غشای پلاسمایی باکتری آسیب می زند. در نتیجه محتویات داخل باکتری به بیرون نشت کرده و تعادل یونی دو طرف غشای پلاسمایی باکتری به خاطر فشار اسمزی برهم می خورد. همچنین اجزا درونی باکتری و مولکول های مهم آران ای و دی ان ای به بیرون نشت کرده و باکتری نابود می شود. [ ۱]
آنتی بیوتیک های با طیف محدود، تنها بر روی برخی از خانواده های باکتری ها موثرند. برای مثال بنزیل پنی سیلین با طیف محدود فعالیت است و تنها بر باکتری های گرم - منفی مؤثر است و اثر چندانی بر باکتری های گرم مثبت ندارد.
آنتی بیوتیک دیگر مانند ایزونیازید به طور ویژه بر مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، عامل بیماری سل مؤثر است. این آنتی بیوتیک کارکرد انتخابی ویژه دارد و مانع سنتز اسیدهای موجود در دیواره های سلولی مایکوباکتریوم می شود. [ ۱]
آنتی بیوتیک های با طیف وسیع هم بر باکتری های گرم منفی و نیز بر باکتری های گرم مثبت موثرند مانند وانکومایسین.
برای درمان بیماری های عفونی باکتریایی از باکتری کش ها استفاده می شود. آنتی بیوتیک ها و ترکیب های مس در درمان عفونت های باکتریایی بکار می روند. آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های باکتریایی انسان، حیوان و نیز بیماری های باکتریایی گیاهی استفاده می شوند. از آفت کش های دارای ترکیب های مس همچون ترکیب بردو و بردوفیکس نیز در درمان بیماری های باکتریایی گیاهی به میزان وسیعی استفاده می شود.
سطح ضد میکروبی مس قادر است در مدت دو ساعت، بیش از ۹۹٫۹٪ میکروب های سطح خود را اعم از باکتری، قارچ و برخی از انواع ویروس ها را نابود کند. [ ۴]