بافت پوششی تنفسی

بافت پوششی تنفسی[ ۱] [ ۲] یا اپی تلیوم تنفسی یک نوع بافت پوششی است که بخش عمده حفره های بینی و بخش هدایتی سیستم تنفسی را مفروش می کند. این بافت پوششی به منظور مرطوب کردن و حفاظت از راه های هوایی به کار می رود. این بافت پوششی همچنین به عنوان یک سد در برابر عوامل بیماری زا ( پاتوژن ) و ذرات خارجی از ایجاد عفونت و آسیب بافتی جلوگیری می کند. [ ۳]
بافت پوششی تنفسی اغلب تحت عنوان بافت پوششی استوانه ای مطبق دروغین مژک دار دسته بندی می شود. این دسته بندی و نام گذاری به علت وجود سلول های پوششی مختلف به کاررفته در ساختار این پوشش می باشد. در حالی که همهٔ این سلول ها روی بک غشای پایه ای ( Basement Membrane ) قرار دارند، اما به علت اینکه هسته این سلول ها در سطوح مختلفی قرار می گیرند و هم سطح هم نیستند، با وجود یک لایه بودن، چندلایه متعدد به نظر می رسند. به همین دلیل نیز مطبق دروغین نامیده می شود. [ ۴]
این بافت پوششی شامل پنج نوع سلول است که همهٔ آن ها روی یک غشای پایه ای کلفت قرار دارند:
• سلول های استوانه ای مژکدار ( Ciliated Columnar Cells ) :
فراوان ترین نوع سلول هستند. هر کدام دارای ۲۵۰–۳۰۰ مژه در سطح راسی خود هستند.
• سلول های جامی ( Goblet Cells ) :
میزان آن ها در برخی نواحی بافت پوششی تنفسی فراوان است. این سلول ها دارای هستهٔ قاعده ای و قسمت راسی این سلول ها دارای گرانول های گلیکوپروتئینی موسینی است.
• سلول های مسواکی ( Brush Cells ) :
سلول های استوانه ای هستند که تعداد آن ها اندک است و در سطح راسی کوچک آن ها تعداد زیادی میکروویلی کوتاه و کلفت دیده می شود. سلول های مسواکی برخی از ترکیبات انتقال سیگنال را مشابه با سلول های چشایی بیان می کنند و در سطح قاعده ای خود پایانه های عصبی آوران دارند و به نظر می رسد که گیرنده های حسی شیمیایی ( chemosensory receptor ) باشند.
• سلول های گرانول دار کوچک ( Small Granule Cells ) یا سلول های کولچیتسکی ( Kulchitsky ) :
سلول هایی هستند که به سختی در روش های معمول آماده سازی قابل تشخیص می باشند، اما تعدادی گرانول به قطر ۳۰۰–۱۰۰ نانومتر با مرکزی متراکم دارند.
• سلول های پایه ای ( Basal Cells ) : سلول های بنیادی و اجدادی فعال از نظر تقسیم میتوزی می باشند که به انواع دیگر سلول های بافت پوششی رشد و تمایز می یابند.