باسیلیسک

باسیلیسک ( انگلیسی: Basilisk /ˈbæsɪlɪsk/ یا /ˈbæzɪlɪsk/ ، [ ۱] به یونانی: βασιλίσκος basilískos، به معنی «شاه کوچک»؛ لاتینی: regulus ) خزنده ای افسانه ای است که به «شاه مارها» مشهور است و گفته می شود قدرتی دارد که تنها با یک نگاه باعث مرگ انسان شود. نویسندهٔ روم باستان پلینیوس یا پلینی در دانشنامه معروف خود تاریخ طبیعی پلینی نوشته که باسیلیسک قیروانی مار کوچکی است که «بیش از دوازده انگشت طول ندارد». [ ۲] این موجود افسانه ای بسیار سمی است و نه تنها پره های گستردهٔ دنباله هایش زهرآگین است بلکه همچنین نگاه کردن خیره او نیز برای انسان می تواند کشنده باشد. نقطه ضعف او بوی جانوران پستانداری شبیه به راسو است که بنا به نوشته پلینیوس وقتی دانسته شد که چون به سوراخ باسیلیسک پرتاب گردید او تمام بوته ها و چمن های اطراف خود را سوزاند و ویران کرد. ممکن است که افسانهٔ اروپایی باسیلیسک و ارتباط آن با جانوری شبیه راسو از گونه خاصی از مارهای آسیایی ( مانند شاه کبرا ) و دشمن درنده اش در طبیعت به نام خدنگ الهام گرفته شده باشد.
باسیلیسک جانور نگهبان و نماد سنتی شهر بازل در سوئیس نیز هست.
از آن رو باسیلیسک به نام «پادشاه» مشهور است که در افسانه ها آمده بر سرش نوعی تاج دارد که بی شباهت به کلاه قدیسین ارتدوکس نیست. آنگونه که در داستان ها، باسیلیسک را توصیف می کنند نمی توان او را به طور کامل از مارهای افسانه ای یا انواع اژدها بازشناخت. در افسانه ها آمده باسیلیسک از تخم یک مار یا وزغ زاده شد که خروسی بر روی آن می نشست. ( برعکس مارهای افسانه ای یا اژدها، که گفته می شود حاصل تخم یک خروس است که یک مار یا وزغ بر روی آن می نشسته ) شرحی که در اروپای قرون وسطی از این جانور داده اند تا حد زیادی برگرفته از ویژگی های خروس است.
یکی از اولین جاهایی که سخن از باسیلیسک آمده در تاریخ طبیعی پلینی است که در حدود ۷۹ میلادی نوشته شده است.
ایزیدور سویل ( ۵۶۰–۶۳۶ ) از باسیلیسک به سبب تابش خیره کننده و نفس کشنده اش به عنوان پادشاه مارها نام برده است. برای اولین بار سینت بید ( ۶۷۲–۷۳۵ ) مطرح کرده که باسیلیسک از تخم مرغی توسط یک خروس کهنسال متولد شد و پس از او دیگر نویسندگان به این داستان پروبال داده اند.
الکساندر نکام ( درگذشت ۱۲۱۷ ) برای اولین بار نه از تابش خیره کننده بلکه از نفس فاسد باسیلیسک به عنوان ابزار کشتار یاد می کند و این نظر یک سده بعد توسط پیترو دابانو توسعه یافت.

باسیلیسک (مانگا). باسیلیسک ( به ژاپنی: バジリスク甲賀忍法帖, Basilisk Kōga Ninpō Chō ) یک سری مانگا ژاپنی که توسط ماساکی سگاوا نوشته و مصورسازی شده است. این مجموعه از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ در مجله یانگ مگزین آپرز انتشارات کودانشا به چاپ می رسید. از روی نسخه مانگا یک سری انیمه ۲۴ قسمتی نیز توسط استودیوی گونزو تهیه گردید که از آوریل ۲۰۰۵ تا سپتامبر همان سال پخش شد.