بازرس خصوصی

بازرس خصوصی، کارآگاه خصوصی، محقق خصوصی یا عامل تحقیق ( به انگلیسی: Private investigator ) شخصی است که می تواند توسط افراد و گروه ها یا شرکت ها برای انجام خدمات حقوقی - تحقیقاتی استخدام شود.
کارآگاه خصوصی غالباً برای وکیل در پرونده های مدنی و جزایی کار می کند و نتیجه بررسی و مشاهدات خود را در صورت لزوم به شکل قانونی ارائه می نماید.
دامنه فعالیت آنان از تحقیق در خصوص روابط زناشویی و بررسی شریک تجاری شروع شده و امروزه به صورت سازمانی به بررسی عملکرد شرکت های چند منظوره و عملکرد مالی آنها گسترش یافته است.
در بسیاری از کشورها کار آنها قانونی و دریافت مجوز فعالیت تابع شرکت در کلاس ها و گذراندن آزمون های تخصصی می باشند و البته در بسیاری از کشورها نیز قانون مشخصی وجود ندارد.
پیشرفت این کار به حدی بوده که اکنون در بسیاری از کشورها نه تنها به شکل سازمان و شرکت درآمده بلکه حتی شعب بین المللی نیز داشته و در فراسوی مرزهای کشورها فعالیت دارند در این راستا سازمان های بین المللی شکل گرفته است.
این شغل از فرانسه و انگلیس و آمریکا شروع شده و حتی در آمریکا باعث جلوگیری از ترور رئیس جمهور شده است.
رمان ها و کتاب های کمیک و سینما با استفاده از آن آثار زیادی را برای سرگرمی به بشریت ارائه نموده اند به شکلی که حتی شخصیت های خیالی آنها از شخصیت های واقعی پیشی گرفته و مشهورتر شده اند.
در ایران بازرسی خصوصی هنوز وجهه قانونی بدست نیاورده ولی به شکل نیروی تحقیقاتی و انفرادی بدون مجوز موجود است.
ادگار آلن پو اولین نویسنده ای بود که داستان خود را بر پایه یک کارآگاه خصوصی نگاشت و این ژانر را خلق نمود.
در سال ۱۸۳۳ میلادی، اوژن - فرانسوا ویدوک، سرباز فرانسوی، جنایتکار مزدوری بود که با دریافت پول دست به اعمال مجرمانه می زد، اولین آژانس کارآگاه خصوصی شناخته شده را با عنوان دفتر اطلاعات جهانی تجارت و صنعت ( به فرانسوی: Le Bureau des Renseignements Universels pour le commerce et l'Industrie ) را تأسیس کرد. [ ۱] این دفتر محکومین سابق را استخدام می کرد تا آنها را به کار بگیرد. مقامات رسمی قانون بارها و بارها سعی در تعطیلی آن داشتند. در سال ۱۸۴۲، پلیس او را به اتهام دستگیری و حبس غیر قانونی و گرفتن پول بر اساس ادعاهای واهی بازداشت نمود. وی به پنج سال زندان و مبلغ ۳۰۰۰ فرانک جریمه محکوم شد اما دادگاه تجدید نظر او را آزاد کرد. ویدوک برای ابداع روش های، جرم شناسی و بالستیک برای تحقیقات جنایی چهره سرشناسی است. وی مبتکر روش قالب گیری با گچ برای برداشت اثر کفش است. مرکب نامرئی را ابداع و برای شرکت خود نوعی کاغذ غیر قابل جعل مانند کاغذ اوراق بهادار یا پول تولید نمود. روش آنتروپومتری وی هنوز هم تا حدودی توسط پلیس فرانسه استفاده می شود. او دارای شخصیت بشردوست بود ادعا می کرد که هرگز کسی را که به دلیل نیاز واقعی سرقت کرده بوده را لو نداده است. [ ۲]