باروج

باروج یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان ذوالبین بخش یامچی شهرستان مرند واقع شده است.
باروج یکی از بزرگ ترین روستاهای دهستان ذوالبین یامچی باروج می باشد؛ که در یک منطقه جلگه ای واقع شده است. این روستا از مشرق به آبادی گلعذار و از جنوب به اربطان و از شمال به تازه کند آخوند محدود شده است. فاصله باروج تا یامچی حدود ۵ کیلومتر است.
ارتفاع باروج از سطح دریا حدود ۱۲۰۰ متر می باشد. میزان بارس سالانه حدود ۲۵۰ میلی متر باران و ۱۲۰ سانتی متر برف است. در طول دورة یخبندان حدود ۱۰۰ روز است که از آذرماه شروع و فروردین ماه پایان می یابد. بارش تگرگ در این روستا معمول است. اراضی آبی آن بیش از ۵۰۰ هکتار است و اراضی دیم آن ۲۰۰ هکتار و وسعت مراتع طبیعی ۲۰۰ هکتار است.
باروج یا بارو که در تداول محلی باری نیز تلفظ می شود؛ در لغت به معنای حصار و دیواری است که به دور یک شهر کشیده می شود. بارو همیشه بابرج همراه بوده و اصطلاحاً برج و بارو گفته می شود. قلعه باروج در کنار این روستا واقع شده است. این قلعه قدیمی ترین تپه باستانی آذربایجان محسوب می شود و آثاری از دوران نئولیتیک تا دورة اسلامی در آن یافت شده است.
در دورة افشاریان پس از مرگ نادرشاه که طایفه یکانلو در منطقه مرند ساکن شدند و صاحب کار، در صحرای روستای باروج اقدام به ساختن شهرک نمودند. و عمارت ها و مساجد و کاروانسراها بنا نمودند؛ ولی حکام دنبلی بعدها به منطقه مسلط شدند و این شهرک را ویران نمودند. چنان که میرزا ابوالحسن خان زنوزی به این مسئله تأکید نموده اند این رویداد را بین سال های ۱۲۱۰ تا ۱۲۱۷ هـ. ق اتفاق افتاده است.
قلعه باری ( باروج ) ( ۱ )
در ده کلیومتری شمال غربی مرند ( در کنار غربی جاده مرند – یامچی ) و بر کناره رود زیلبیر ( ذوالبین ) ونزدیکی روستای باری یک تپه عظیمی آرمیده است که باقیماندهٔ قلعه خاکی باستانی می باشد، گفته می شود این قلعه، قدیمی ترین تپه باستانی آذربایجان می باشد که در آنصورت باید قدمتی بیش از شش هزار سال داشته باشد. می توان اینطور فرض کرد که این قلعه دراواخر عمرباشکوه خود می تواند از جمله قلاع خاکی اورارتویی باشد که همانند قلعه یالدیر مرند جزو قلاع ۲۲گانه ای باشدکه در حمله سارگون دوم ویران گردیده است. این قلعه همانند دیگر قلاع باستانی مرند مورد کندوکاو علمی و باستانشناسی قرار نگرفته است. همه جای قلعه مورد تطاول غارتگران قرار گرفته است. از این قلعه سفال و جام و استخوان های متعدد از دوران باستانی بدست آمده است.