ایه تطهیر

[ویکی فقه] آیه تطهیر. آیه تطهیر، یکی از آیات مهم قرآن است که در مورد اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نازل گشته. در واقع اهل بیت پیامبر از هرگونه گناه و اشتباه معصوم بوده و این عصمت باعث می شود تا آنان بتوانند رهبری و امامت مسلمانان را در جهت هدایت به رستگاری و دینداری بر عهده بگیرند.
پیامبر به اهل بیت خویش اهمیت زیادی قائل بود چنان که این حدیث از رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نشان می دهد: مثل اهل بیت من مثل کشتی نوح است هر کس بر آن سوار شد نجات یافت و هر کس تخلف نمود در آتش افتاد. زیرا اطاعت از دستورهای اهل بیت انسان ها را به سعادت و رستگاری رهنمون می سازد. این آیه اراده تکوینی خداوند دیده می شود و از این طریق معنای آیه کامل می گردد.
اهل بیت در ایه
اهل بیت (علیهم السّلام) در آیه تطهیر «اِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»
احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.
که در اینجا به چند روایت نبوی اشاره می گردد:
← روایت اول
...

[ویکی شیعه] آیه تطهیر. آیه تطهیر بخشی از آیه ۳۳ سوره احزاب است که در آن به اراده خداوند بر پاکی اهل بیت(ع) از رجس و پلیدی تصریح شده است و متکلمان و عالمان دینی شیعی برای اثبات عصمت امامان(ع) به آن استناد می کنند.
این آیه، سی و سومین آیه از سی و سومین سوره قرآن کریم است:
در برخی احادیث آمده است این آیه در خانه ام سلمه همسر پیامبر(ص)، نازل شده و هنگام نزول آن علاوه بر پیامبر(ص) علی(ع)، فاطمه(س)، حسن(ع) و حسین(ع) هم حاضر بودند. در این هنگام پیامبر(ص) پارچه ای خیبری (کساء) را که بر آن نشسته بود، بر روی خود و علی و فاطمه و حسنین کشید و دست ها را به سوی آسمان بالا برد و گفت: "خدایا! اهل بیت من این چهار نفرند. اینان را از هر پلیدی پاک گردان". ام سلمه از پیامبر(ص) پرسید آیا من نیز در شمار اهل بیت(ع) قرار دارم که پیامبر(ص) پاسخ داد تو از همسران رسول خدایی و تو (بر راه) خیر هستی.

[ویکی اهل البیت] آیه تطهیر. بخش دوم آیه 33 سوره احزاب/33 به «آیه تطهیر» شهرت یافته است:
«انَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا...»
آیه تطهیر صرف نظر از اینکه در شأن چه کسانی نازل شده باشد گویای فضیلتی بی نظیر برای آن افراد است. به همین جهت مجادله های کلامی فراوانی پیرامون این آیه شریفه در گرفته است. شیعه با استناد به متن آیه و نیز روایات شأن نزول برخی از اصول بنیادین مذهب تشیع مانند امامت و عصمت اهل بیت علیهم السلام را استوارتر ساخته و در مقابل اهل سنت با مناقشه در تفسیر آیه سعی در بی اثر نمودن تفسیر شیعی از این آیه نموده اند.امامان شیعه همواره به این آیه مباهات کرده و آن را دلیل حقانیت خود می دانستند. امام امیرالمومنین(ع) در روز شورا با توجه به این آیه فرمود: «شما را به خدا قسم می دهم، آیا در میان شما کسی هست که آیه تطهیر درباره او نازل شده باشد؟؛ آن هنگام که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم من و فاطمه و حسن و حسین را زیر عبای خیبری گردآورد و گفت: خدایا! این ها اهل بیت من هستند، پس رجس و پلیدی را از ایشان دور کن و پاک و مطهرشان گردان. اعضای شورا همگی جواب دادند: نه! امام مجتبی(علیه السلام) هم پس از پذیرش صلح و سازش تحمیلی با طاغوت شام، در سخنرانی خود در حضور معاویه ضمن برشماری فضایل و کمالات خاندان خود، به این حادثه تاریخی اشاره کرده است»
ابتدا به تبیین مفردات آیه می پردازیم و سپس به مباحث تفسیری مورد اختلاف شیعه و اهل سنت خواهیم پرداخت
این آیه با «إِنَّما» که به تصریح لغویان برای حصر است، آغاز شده و انحصار اراده الهی به آنان را بیان می کند. تقدیم جار و مجرور (عنکم) بر مفعولٌ به (الرجس) و نیز اعراب نصب (أهل البیت) که مفید اختصاص است، بر این تأکید می افزاید.
واژه «یرید» فعل مضارع است از «أراد» که ثلاثی مجرد آن «رود» است و «رود» به معنای طلب همراه با اراده و اختیار به کار می رود. راغب اصفهانی چـنین مـی گوید:«هر گاه گفته شود: اراد الله؛ خدا اراده کرده است، معنایش آن است که خدا حکم کرده چنین باشد، در حـالی که چـنین نـبوده است ».
رجس به معنای پلیدی است. گاه بر پلیدی ظاهری و مادی اطلاق می شود و گاه در پلیدی معنوی اطلاق می شود و گاه در هر دو به کار می رود.
واژه اهل در لغت به معنای «انس و قرابت» آمده است و واژه بیت به معنای محل سکونتو جای بیتوته است . اصل «اهل بیت» در لغت به معنای «خویشاوندان فرد» است که با او قرابت و خویشاوندی داشته باشند ولی به طور مطلق در معنای عام تری که شامل تمامی افرادی که در نسب, دین, مسکن , وطن و شهر با فردی شریک باشند نیز استعمال شده است این واژه در اصطلاح قرآن , حدیث و علم کلام به معنای خانواده پیامبر گرامی اسلام(ص) آمده است.

[ویکی فقه] آیه تطهیر (علوم قرآنی). آیه ۳۳ احزاب یا آیه تطهیر به آیه ۳۳ سوره احزاب، در باره پاک بودن اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم از هر نوع پلیدی اطلاق می شود.
به آیه ۳۳ سوره احزاب آیه تطهیر می گویند: ((… انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا)؛ خدا فقط می خواهد آلودگی را از شما خاندان (پیامبر) بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.
چگونگی استدلال به آیه تطهیر
تطهیر در لغت، به معنای پاک کردن، و در این آیه به معنای پاک گردانیدن از پلیدی شرک و گناه است. تعبیر به انما که معمولا برای حصر می آید، دلیل بر این است که این موهبت ویژه خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم است. جمله یرید اشاره به اراده تکوینی است، وگرنه، اراده تشریعی خداوند به لزوم پاکی، به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم اختصاص ندارد، و همه مردم بدون استثنا به حکم شرع، موظفند از هرگونه گناه و پلیدی پاک باشند. واژه رجس به معنای چیز ناپاک است؛ خواه ناپاک از نظر طبع آدمی باشد یا به حکم عقل یا شرع و یا همه این ها. مقصود از اهل بیت در این آیه، به اجماع علمای شیعه و اکثر علمای اهل سنت، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم، علی بن ابی طالب علیه السلام، فاطمه سلام الله علیهم، حسن علیه السّلام و حسین علیه السّلام است. طبری در این باره می نویسد: مراد خداوند، خاندان محمد صلی الله علیه و آله وسلّم است. و از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم روایت شده است که فرمود: این آیه درباره پنج تن نازل شده است: من، علی، حسن، حسین و فاطمه.
نقد قول برخی از اهل سنت
اقوال دیگری نیز مطرح شده است؛ مانند این که مقصود، خویشاوندان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم مانند آل علی علیه السلام، آل عقیل و آل جعفر است؛ و یا این که مقصود، زنان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم است. در جواب این قول گفته اند: اگر مراد از اهل بیت، زنان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم بود، باید عنکن و یطهرکن به کار می برد؛ و حال آن که یطهرکم آمده است که به مردان اطلاق می شود و رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم، علی علیه السلام، حسن علیه السّلام و حسین علیه السّلام جزو آنان بوده اند. در این باره احادیث بی شماری از صحابه و تابعین در کتاب های اهل سنت وجود دارد؛ مانند: (جامع البیان،
جامع البیان، ج۵ ص۷ - ۲۲.
...

آیه تطهیر. آیۀ تَطهیر
در قرآن سورۀ احزاب، بخش آخر آیۀ ۳۳. «همانا خداوند می خواهد که از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را چنان که باید و شاید پاکیزه بدارد». گروهی مراد از اهل بیت را کسانی می دانند که به جهت خویشاوندی با پیامبر(ص)، خداوند صدقه و زکات را بر آن ها حرام کرده و گروهی نیز زنان پیامبر (ص) را اهل بیت دانسته اند؛ همۀ مفسّران شیعه و برخی از مفسران اهل سنتمراد از اهل بیت پیامبر (ص) را همان آل عبا می دانند.