اینتلیجنتسیا

اینتلیجنتسیا ( لاتین: intellegentia، ( به لهستانی: inteligencja ) ، روسی: интеллигенция؛ IPA:  ) به یک طبقه اجتماعی از اشخاص تحصیل کرده و روشنفکر گفته می شود که به نقد، راهنمایی، و رهبری فرهنگ و سیاست جامعهٔ خود اشتغال داشته باشند. [ ۱] اینتلیجنتسیا می تواند شامل معلمان، هنرمندان، دانشگاهیان، نویسندگان، روزنامه نگاران و به طور کلی «اهل قلم» باشد. از لحاظ تاریخی، نقش سیاسی اینتلیجنتسیا تاثیرهای متفاوتی بر شکل گیری فرهنگ جامعه، از مترقی تا مرتجع داشته است. [ ۲] [ ۳]
اصطلاح اینتلیجنتسیا نخستین بار در اواخر قرن هجدهم و در جریان تجزیه لهستان به کار گرفته شد. در آن زمان لهستان تحت حکومت روسیه تزاری بود و روشنفکر لهستانی برونیسلاو ترنتوسکی از اشخاص لهستانی الاصل متعلق به طبقهٔ بورژوازی و تحصیل کرده ای را رهبر لهستان مستقل آینده می دانست که نسبت به سرنوشت و آینده هم وطنان خود احساس مسؤولیت می کردند و مدعی در اختیار داشتن ابزار فکری و خطوط اصلی برنامه ای اجتماعی و سیاسی برای راهنمایی ملت خود به سوی زندگی بهتر و انسانی تری بودند. این افراد در دانشگاه ها و مدارس عالی نظامی آموزش یافته بودند و هوادار اصلاحات سیاسی، تقویت مبانی زندگی دموکراتیک و مدرن ( مانند اروپای غربی به ویژه فرانسه ) ، و انجام پروژه اصلاحات ارضی و اقتصادی به سود بورژوازی بودند.
در مورد تفاوت بین «اینتلیجنتسیا» و «روشنفکر» دو نظر وجود دارد. برخی بین این دو اصطلاح تفاوت می گذارند و معتقدند اینتلیجنتسیا محدود به زمان و مکان خاص خود ( روسیه تزاری و لهستان ) است و برخی نیز می گویند اینتلیجنتسیا گروهی اجتماعی هستند که می تواند درهر کشوری پدید آید. [ ۴]