ایغدیر (شهر). ایغدیر ( زبان ترکی استانبولی و آذربایجانی: İğdır ( شنیدن ) ; کردی: Îdirqelas; [ ۱] ارمنی: ԻգդիրTsolakert ) شهری است در کشور ترکیه که در استان ایغدیر واقع شده است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی ۷۵٬۸۲۴ نفر و بر اساس برآوردهای سال ۲۰۰۹ میلادی ۷۵٬۷۲۱ نفر می باشد. [ ۲] [ ۳] بیشتر اهالی این شهر را آذری ها[ ۴] [ ۵] [ ۶] و باقی اهالی را ترکان آناتولی تشکیل می دهند. [ ۷] [ ۸] سنان اوغان آذربایجانی نمایندهٔ این شهر در مجلس ملی ترکیه می باشد. [ ۹] [ ۱۰]
تاریخ دانان باور دارند که نام ایغدیر در تاریخ با نام ارمنی تسولاکرت ( Tsolakert ) در قرون وسطی به کار رفته است. [ ۱۱] در سال ۱۴۰۰ میلادی زمانی که کلاویخو سیاح اسپانیایی از این شهر می گذشت اشاره می کند که شهر دژی دارد که توسط یک زن که بیوه شخصی بوده که تیمور لنگ وی را به مرگ محکوم کرده است اداره می شود. [ ۱۲] در سال ۱۵۵۵ میلادی شهر به تصرف صفویان درآمد[ نیازمند منبع] و دردست حکومت ایران باقی ماند ( بجز چند دوره اشغال نظامی توسط عثمانی در میانه سال های - ۱۶۰۵، ۱۶۳۵–۱۶۳۶ و ۱۷۲۲–۴۶ ) تا زمانی که ایران در جنگ های ایران و روس در دوره قاجار در میانه سال های ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸ از روسیه شکست خورد و این شهر به تصرف روسیه درآمد. [ نیازمند منبع]
پس از جدایی از ایران این شهر مدتی تحت فرمانروایی استان ارمنستان و مدتی گرجستان روسیه قرار داشت. [ نیازمند منبع] در سال ۱۸۸۶ بر پایه فهرست سرشماری روسیه از مجموع ۷۱٬۰۶۶ نفر جمعیت این شهر ۳۴٬۳۵۱ آذربایجانی ( ۴۸٫۳٪ که در منابع تاتار عنوان شده اند ) ۲۲٬۰۹۶ ارمنی ( ۳۱٫۱٪ ) و ۱۴٬۶۱۹ کرد ( ۲۰٫۶٪ ) بوده اند. [ ۱۳] تحت حکومت روسیه دو مدرسه یکی برای دختران یکی برای پسران و سه کلیسا ایجاد شد و ۱۰۰ خانواده ارمنی اجازه یافتند که به این شهر مهاجرت کنند[ نیازمند منبع] و جمعیت شهر در این هنگام به ۱۰ هزار نفر افزایش یافته بود. اقتصاد شهر نیز بر پایه کشاورزی و بازرگانی استوار بود. [ ۱۱] پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه، منطقه تحت کنترل یک کمیته اداری موقت ایجاد شده توسط سه گروه اصلی قومی در قفقاز درآمد.
بر پایه مرزهای کشیده شده توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده در نوامبر ۱۹۲۰، ایغدیر برای تبدیل شدن به بخشی جدایی ناپذیر از جمهوری ارمنستان پیش بینی شده بود؛ ولی در سپتامبر ۱۹۲۰ ترکیه آغازگر جنگی به رهبری کمال مصطفی پاشا برای از میان بردن جمهوری و تصرف ایغدیر شد. [ ۱۴] فرمانده ترک ژنرال کاظم کارابکیر فرمانده ارتش ترکیه بود ولی در آغاز ارتش ترکیه موفق به تصرف ایغدیر به خاطر مقاومت شدید نیروهای ارمنی نشد. [ ۱۵] ولی پس از چند روز سرانجام موفق به بیرون راندن نیروهای ارمنی از ایغدیر در ۲۰ اکتبر ۱۹۲۰ شدند. [ ۱۶] بر پایه اسناد رسمی ترکیه ارامنه پس از آنکه در منطقه شاه تختی شکست خوردند ایغدیر را رها کردند و پس از سوزاندن پلی که روی رود ارس بود به مناطق شمالی عقب نشینی کردند. پس از چند گفتگوی صلح ایغدیر ضمیمه خاک ترکیه شد. البته سال ۱۹۲۱ در معاهده قارص دستاوردهای این جنگ رسمی شد. [ نیازمند منبع]
تاریخ دانان باور دارند که نام ایغدیر در تاریخ با نام ارمنی تسولاکرت ( Tsolakert ) در قرون وسطی به کار رفته است. [ ۱۱] در سال ۱۴۰۰ میلادی زمانی که کلاویخو سیاح اسپانیایی از این شهر می گذشت اشاره می کند که شهر دژی دارد که توسط یک زن که بیوه شخصی بوده که تیمور لنگ وی را به مرگ محکوم کرده است اداره می شود. [ ۱۲] در سال ۱۵۵۵ میلادی شهر به تصرف صفویان درآمد[ نیازمند منبع] و دردست حکومت ایران باقی ماند ( بجز چند دوره اشغال نظامی توسط عثمانی در میانه سال های - ۱۶۰۵، ۱۶۳۵–۱۶۳۶ و ۱۷۲۲–۴۶ ) تا زمانی که ایران در جنگ های ایران و روس در دوره قاجار در میانه سال های ۱۸۲۶ تا ۱۸۲۸ از روسیه شکست خورد و این شهر به تصرف روسیه درآمد. [ نیازمند منبع]
پس از جدایی از ایران این شهر مدتی تحت فرمانروایی استان ارمنستان و مدتی گرجستان روسیه قرار داشت. [ نیازمند منبع] در سال ۱۸۸۶ بر پایه فهرست سرشماری روسیه از مجموع ۷۱٬۰۶۶ نفر جمعیت این شهر ۳۴٬۳۵۱ آذربایجانی ( ۴۸٫۳٪ که در منابع تاتار عنوان شده اند ) ۲۲٬۰۹۶ ارمنی ( ۳۱٫۱٪ ) و ۱۴٬۶۱۹ کرد ( ۲۰٫۶٪ ) بوده اند. [ ۱۳] تحت حکومت روسیه دو مدرسه یکی برای دختران یکی برای پسران و سه کلیسا ایجاد شد و ۱۰۰ خانواده ارمنی اجازه یافتند که به این شهر مهاجرت کنند[ نیازمند منبع] و جمعیت شهر در این هنگام به ۱۰ هزار نفر افزایش یافته بود. اقتصاد شهر نیز بر پایه کشاورزی و بازرگانی استوار بود. [ ۱۱] پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه، منطقه تحت کنترل یک کمیته اداری موقت ایجاد شده توسط سه گروه اصلی قومی در قفقاز درآمد.
بر پایه مرزهای کشیده شده توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده در نوامبر ۱۹۲۰، ایغدیر برای تبدیل شدن به بخشی جدایی ناپذیر از جمهوری ارمنستان پیش بینی شده بود؛ ولی در سپتامبر ۱۹۲۰ ترکیه آغازگر جنگی به رهبری کمال مصطفی پاشا برای از میان بردن جمهوری و تصرف ایغدیر شد. [ ۱۴] فرمانده ترک ژنرال کاظم کارابکیر فرمانده ارتش ترکیه بود ولی در آغاز ارتش ترکیه موفق به تصرف ایغدیر به خاطر مقاومت شدید نیروهای ارمنی نشد. [ ۱۵] ولی پس از چند روز سرانجام موفق به بیرون راندن نیروهای ارمنی از ایغدیر در ۲۰ اکتبر ۱۹۲۰ شدند. [ ۱۶] بر پایه اسناد رسمی ترکیه ارامنه پس از آنکه در منطقه شاه تختی شکست خوردند ایغدیر را رها کردند و پس از سوزاندن پلی که روی رود ارس بود به مناطق شمالی عقب نشینی کردند. پس از چند گفتگوی صلح ایغدیر ضمیمه خاک ترکیه شد. البته سال ۱۹۲۱ در معاهده قارص دستاوردهای این جنگ رسمی شد. [ نیازمند منبع]
wiki: ایغدیر (شهر)
ایغدیر (قبیله). ایغدیر ( ترکی استانبولی Iğdır ) قبیله ای ترک در ایران و آناتولی، و یکی از ۲۴ قبیله اصلی اوغوز بوده است. مانند سایر اقوامی که در زمان امپراتوری سلجوقی به خاورمیانه مهاجرت کردند، بسیار پراکنده شده است. [ ۱]
ابوالغازی بهادر در کتاب شجره تراکمه و رشیدالدین فضل الله همدانی در کتاب جامع التواریخ از ایغدیر به عنوان یکی از قبایل بیست و چهارگانه ترکان اوغوز، نام برده است.
گروهی از قبیله ایغدیر در شمال شرقی ایران ساکن شدند و به کنفدراسیون قبیله ای یموت پیوستند. جمعیت آنان توسط چارلز ادوارد ۳۰۰ خانواده و توسط هنری فیلد ۷۰۰ خانواده برآورد شده است. این ایغدیرها در اطراف گنبد کاووس و خرابه های شهر قدیم جرجان در ۹۵ کیلومتری شمال شرقی استرآباد زندگی می کنند. گروه دیگری از قبیله ایغدیر به آناتولی راه یافتند. در قرن شانزدهم، ۴۳ روستا و محلات دیگر به این نام در آنجا وجود داشت. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفابوالغازی بهادر در کتاب شجره تراکمه و رشیدالدین فضل الله همدانی در کتاب جامع التواریخ از ایغدیر به عنوان یکی از قبایل بیست و چهارگانه ترکان اوغوز، نام برده است.
گروهی از قبیله ایغدیر در شمال شرقی ایران ساکن شدند و به کنفدراسیون قبیله ای یموت پیوستند. جمعیت آنان توسط چارلز ادوارد ۳۰۰ خانواده و توسط هنری فیلد ۷۰۰ خانواده برآورد شده است. این ایغدیرها در اطراف گنبد کاووس و خرابه های شهر قدیم جرجان در ۹۵ کیلومتری شمال شرقی استرآباد زندگی می کنند. گروه دیگری از قبیله ایغدیر به آناتولی راه یافتند. در قرن شانزدهم، ۴۳ روستا و محلات دیگر به این نام در آنجا وجود داشت. [ ۱]
wiki: ایغدیر (قبیله)