ایجاب احدی المقدمتین

[ویکی فقه] ایجاب احدی المقدمتین یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای موجبه بودن یکی از دو مقدمه قیاس است.
یکی از شرایط عمومی اشکال اربعه، سالبه نبودن هر دو مقدمه است، زیرا از ملاحظه شرایط اختصاصی هر شکل چنین استفاده می شود که در هر شکلی حتماً یکی از دو مقدمه باید موجبه باشد، چون در شکل اول، موجبه بودن صغرا شرط است، در شکل دوم هم باید یکی از دو مقدمه موجبه باشد و دیگری سالبه و در شکل سوم هم که موجبه بودن صغرا شرط است. در شکل چهارم نیز موجبه بودن یکی از دو مقدمه یا اختلاف دو مقدمه در سلب و ایجاب معتبر است؛ بنابراین در هیچ یک از اشکال چهارگانه، دو مقدمه سالبه، منتج نیست. علت اشتراط این شرط، آن است که اگر هر دو مقدمه سالبه باشند، اوسط که واسطه حکم است هیچ گونه اتحادی با اصغر و اکبر نخواهد داشت و در این صورت، رابط و واسطه ثبوت یا سلب اکبر از اصغر نخواهد شد؛ مثلاً اگر بگوییم: بعضی از مردم دانا نیستند و هیچ یک از مردم جماد نیستند، هیچ نتیجه ای از این قضیه حاصل نخواهد شد، زیرا مردم که اوسط است، نه با جماد اتحاد دارد و نه با دانا و در این صورت، دانایی نه برای جماد، اثبات و نه از آن سلب می شود.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.
۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۴۳.
...