ایاصوفیه

[ویکی فقه] اَیاصوفیه ، بزرگ ترین کلیسای مسیحیت شرق در دوران امپراتوری بیزانس بود.
اَیاصوفیه ، بزرگ ترین کلیسای مسیحیت شرق در دوران امپراتوری بیزانس ، یکی از معروف ترین مسجدهای جهان اسلام پس از فتح استانبول ، و از ۱۹۳۴م /۱۳۱۳ش به بعد موزه آثار اسلامی و بیزانسی بود.
← پیشینه تاریخی
سلطان محمد در همان روز فتح استانبول فرمان تبدیل کلیسای ایاصوفیه را به مسجد صادر کرد. بعدها در زمان سلطان سلیمان قانونی به علت نامناسب بودن نقاشیها و تزیینات داخل ایاصوفیه ، روی آنها را با گچ پوشاندند.روز پس از فتح استانبول ضمن برپا داشتن مراسم نماز جمعه در ایاصوفیه به امامت آق شمس الدین ، خطبه به نام پادشاه فاتح عثمانی خوانده شد. در وقف نامه های فاتح که نسخه های مختلف آن تا امروز باقی مانده ، نام ایاصوفیه ، «الجامع الکبیر العتیق » آمده است .
← مناره مسجد
(۱) اولیاچلپی ، سیاحت نامه ، استانبول ، ۱۳۱۴ق .(۲) تیتوس بورکهارت ، هنر اسلامی ، زبان و بیان ، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران ، ۱۳۶۸ش .(۳) احمد رفعت ، لغات تاریخیه و جغرافیه ، استانبول ، ۱۲۹۹ق .(۴) شمس الدین سامی ، قاموس الاعلام ، استانبول ، ۱۳۰۶ق .(۵) ادوارد گیبون ، انحطاط و سقوط امپراطوری روم ، ترجمه فرنگیس شادمان (نمازی )، تهران ، ۱۳۷۱ش .(۶) هنری لوکاس ، تاریخ تمدن از کهن ترین روزگار تا سده ما، ترجمه عبدالحسین آذرنگ ، تهران ، ۱۳۶۶ش .

اَیاصوفیه
اَیاصوفیه
اَیاصوفیه
اَیاصوفیه
مُحرَّف نام یونانی هاگیا سوفیا (حکمت مقدس)، از بزرگ ترین بناها و از شاهکارهای معماری قدیم جهان، دارای عظیم ترین گنبد دنیا. ایاصوفیه کلیسایی بود، که پس از فتح قسطنطنیه (استانبول کنونی) به دست ترکان عثمانی (۱۴۵۳) به مسجد تبدیل شد و بعد از استقرار جمهوریت در ترکیۀ آن را موزه کردند. ایاصوفیه به جای کلیسایی ساخته شد که کنستانتین دوم در شهر بیزانتیوم (قسطنطنیۀ بعدی و استانبول کنونی) برپا کرد (۳۶۰م). آن کلیسا در آتش سوخت (۴۰۴م) و بار دیگر ساخته شد (۶۱۵)، امّا این بار هم در کام آتش از میان رفت (۵۳۲م). بنای فعلی به فرمان امپراتور یوستی نیانوس برپا شد (۵۳۲ـ۵۳۷). ترکان عثمانی نشانه های مسیحیت را ازمیان بردند و بر تارک گنبد به جای صلیب، علامت هلال ماه گذاشتند و چهار گلدسته بر چهار گوشۀ بنا افزودند. ارتفاع گنبد ۵۶ متر و قطر آن ۳۱متر است. در دوران جمهوری در ترکیه باستان شناسان گچی را که رویۀ مرمرهای رنگارنگ و موزائیک های زرین درون بنا را پوشانده بود، تراشیدند و زیبایی های آن را آشکار کردند.