اپوکسی

پولی پوکساید یا اپوکسی یک نوع پلیمر گرماسخت ( ترموست ) است که از ترکیب و فعل و انفعالات دو جزء اصلی اپوکساید رزین و سخت کننده ها که به هاردنر معروف هستند تشکیل می گردد. رزین اپوکسی از تکپارها که مولکول های واحدی هستند و از به هم پیوستن آن ها بسپارها یا همان پلیمرها که مولکول های بزرگ را تشکیل می دهند، با زنجیر کوتاه که در انتهایشان یک گروه اپوکساید قرار دارد تشکیل می شود. [ ۱]
سخت کننده ها را به دو گروه کلی پلی آمید و پلی آمین می توان تقسیم نمود که هر کدام بر اساس مورد مصرف و کاربری مورد انتظار از اپوکسی به دست آمده مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
سخت کننده های آمینی را معمولاً برای اپوکسی های بدون حلال با کاربری چسب و کفپوش یا برای کاربری هایی که ضخامت بالایی از مواد مد نظر است مورد استفاده قرار می دهند. اما پلی آمیدها را نمی توان در ضخامت های بالا مورد استفاده قرار داد.
به عبارت کلی تر می توان گفت اپوکسی های پلی آمینی به عنوان چسب و کفپوش یا در صنایع قالب سازی و تزئینی و اپوکسی های پلی آمیدی به عنوان رنگ های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند.
پوشش های اپوکسی به دلیل ویژگی های خاصشان در صنایع مختلف به عنوان رنگ های صنعتی ضد خورندگی، کف پوش ها، چسب، کامپوزیت ها و … مورد استفاده قرار می گیرند. [ ۲]
در سال ۱۹۳۴ پل شلاک آلمانی نخستین پژوهشگری بود که موفق به سنتز رزین اپوکسی شد و اختراع را به نام خود ثبت نمود. [ ۳] کاشف بیسفنول آ پیر کاستان[ ۴] از سوئیس بود[ ۵] که در سال ۱۹۳۸ میلادی این اختراع را ثبت نمود. این اختراع را کمپانی سیبا Ciba ثبت کرد که تبدیل به یکی از سه تولیدکننده بزرگ اپوکسی در دنیا شد. این شرکت در دههٔ ۱۹۹۰ میلادی دستخوش مشکلات داخلی گشت و به کمپانی هانتسمن Huntsman آمریکا واگذار شد. اما رزین اپوکسی به شکل امروزی در سال ۱۹۴۶ میلادی از ترکیب اپی کلروهیدرین و بیسفنول آ توسط سیلوان اوون گرینلی ( Sylvan Greenlee ) [ ۶] از کمپانی دوو - رینولدز ( Devoe - Reynolds ) سنتز و ثبت اختراع شد. [ ۷] این کمپانی بعدها توسط کمپانی مواد شیمیایی شِل ( Shell ) خریداری شد و بعد از چند بار دست به دست شدن؛ هم اکنون بخشی از شرکت هگزیون ( Hexion Inc ) آمریکا است. [ ۸]
کاربردهای موادی که بر پایهٔ اپوکسی ساخته می شوند گسترده است و مهم ترین آن در ساخت رنگ اپوکسی و کفپوش اپوکسی است و همچنین شامل کاربرد در ساخت موادی چون چسب ها، کامپوزیت ها ( مانند موادی که از فایبرگلاس یا فیبر کربن استفاده می کنند ) و تقویت کننده ها می شود ( اگرچه پلی استر، وینیل استر و دیگر صمغ های ترموست هم برای پلاستیک تقویت شده با شیشه به کار می روند ) .