اولیس

اولیس (شعر). «اولیس»[ الف] شعری بی قافیه از آلفرد تنیسون ( ۱۸۰۹–۱۸۹۲ ) ، ملک الشعرای بریتانیا در دورهٔ ویکتوریا، است. راوی شعر اولیسِ افسانه ای ( یا اودیسئوس به یونانی ) است که از سفرهای پرماجرا و درازش ( چنان که در ادیسههومر شرحش رفته ) به قلمروی خود، یعنی جزیرهٔ ایتاکا، بازآمده است؛ و علی رغم برگشت به آغوش همسر و پسرش ( پنلوپه و تِلِماخوس ) ، از بی قراری و ناخشنودی گله می کند و باز عطش سیاحت دارد. «اولیس» مشتمل بر هفتاد خط شعر بی قافیه در قالبِ تک گویی نمایشی است، در وزنِ پنج وتدی یامبیک. تنیسون این شعر را در سال ۱۸۳۳ در پی درگذشت دوست نزدیکش آرتور هنری هالم نوشت و در سال ۱۸۴۲ در جلد دوّم کتاب اشعارش چاپ کرد.
مخاطره های اولیس نخستین بار در ایلیاد و ادیسهٔ هومر ( حدود سده های هفتم و هشتم پیش از میلاد ) روایت شد و از آن پس سخنورانِ اروپایی فراوانی شخصیت اولیس را در آثار خود بازنمودند. اولیس در شعر تنیسون بیش از همه یادآورِ شخصیت اولیسه[ ب] در کمدی الهی دانته است. در بازخوانی دانته، اولیسه به کیفر «ابداع مکارانهٔ آن اسب دروازه گشا» و «جستن دانش ورای مرزهای فهم آدمیزاده» میان «مشاوران مزوّر» در دوزخ عذاب می بیند. در طول سالیان، غالب خوانندگانِ شعرْ اولیس را راسخ و قهرمان وار دانسته اند و او را برای عزمش «پی کوشیدن، پی جوییدن، پی یافتن، و دمی سر نسپردن»[ پ] ستوده اند. هم اظهارات تنیسون پیرامون این شعر و هم وقایع زندگانیش بر این تفسیر از «اولیس» صحه می گذارد. بااین حال شارحان متأخر تفسیرهای دیگری از «اولیس» ارائه می کنند که بر آیرونی احتمالی در شعر تأکید دارد، مثلاً اینکه اولیس خودخواهانه می خواهد خانواده و سرزمینش را ترک گوید یا اینکه تداعی گر شخصیت های خدشه دار در ادبیات پیشین است.
با اینکه منتقدان معاصر تنیسون دید مثبتی به «اولیس» داشتند، اصالت یافتن آن در میان مجموعه آثار تنیسون دهه ها طول کشید. در قرن بیستم تفسیرهایی جدید و آیرونیک از شعر عرضه شد و همچنین شاعرانی چون تی. اس. الیوت از آن استقبال کردند. امروزه «اولیس» شعری تحسین شده است، از برخی قطعات آن به کرات نقل قول می شود، و شعارهای سازمان ها و کسان متعددی از آن اقتباس شده است.
در آغاز شعر، اولیس از سفر دور و درازش متعاقب شرکت در جنگ تروآ به قلمروی خود یعنی جزیرهٔ ایتاکا بازگشته است، باز درگیر زندگی خانگی شده، از نامرادی گله می کند، و «قوم وحشی وار»ی[ ت] ( خط ۴ ) را که بر آن فرمان می راند به دیدهٔ بی تفاوتی می نگرد. اولیس بی قراری و ملال حالش را با گذشتهٔ قهرمانانه اش می سنجد و در مورد کهنسالی و ناگزیری مرگ می اندیشد:[ ۱]

اولیس (فیلم ۱۹۵۴). اولیس ( انگلیسی: Ulysses ) فیلمی در ژانر فانتزی به کارگردانی ماریو باوا است که در سال ۱۹۵۴ منتشر شد.
• سیلوانا مانگانو
• کرک داگلاس
• آنتونی کوئین
• روسانا پودستا
• فرانکو اینترلنگی
• ماریو فلیچانی
• بنیتو استفانلی
• النا زارسکی
• میمو پُلی
• پی یرو لولی
• آندرئا بوزیچ
• میکله ریکاردینی
• گوالتیه رو تومیاتی
• سیلوی
• آلساندرو فرسن

اولیس (فیلم ۲۰۱۱). «اولیس» ( اسپانیایی: Ulises ) یک فیلم است که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد.

تغییرمسیر به:
گره، کوه

اولیس (اخترشناسی). اولیس (اخترشناسی)(Ulysses)
کاوشگری فضایی. در ۱۹۹۰، به وسیلۀ شاتلی امریکایی برای بررسی قطب های خورشید به فضا پرتاب شد. اولیس طرح مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپااست. در فوریۀ ۱۹۹۲، نیروی گرانش مشتریاولیس را به مسیری خاص وارد کرد. در ۱۹۹۴، این مسیر نخست به صورت مداری در زیر قطب جنوب خورشید، و سپس در ۱۹۹۵، به صورت مداری در بالای قطب شمال درآمد تا خورشید و بادِ خورشیدیرا در عرض هایی بررسی کند که از زمین قابل رصد نیستند.

اولیس (اساطیر). رجوع شود به:اودیسه (اسطوره)

اولیس (کتاب). اولیس (کتاب)(Ulysses)
رمانی از جیمز جویس، به زبان انگلیسی، نوشته شده در ۱۹۱۴ـ۱۹۲۶. حکایت تحریر و چاپ اولیس هیچ کم از ماجراها و شگردهای بی شمار آمده در آن ندارد؛ ۵۰۰ نسخه از ۲هزار نسخۀ چاپ اول کتاب در آتش سوخت و ۴۹۹ نسخه از ۵۰۰ نسخۀ بعد توقیف شد. بنابراین اولیس هرگز «چاپ اول» به معنای مرسوم نداشته است. جویس رمان دردسرساز خود را در سه شهر تریست، زوریخ و پاریس نوشت. مفسّران، در هم خوانی تقلیدگون اولیس از اودیسه به این مضمون نظر داشته اند. اگرچه همۀ شخصیت های اولیس از اودیسه ی هومر نمونه برداری و تقلید شده اند، نمی توان شاهکار جویس را تقلیدی صرف دانست. پرسش بنیادین این است که آیا اولیس اصلاً رمان هست؟ اولیس کتابی است که در آن همۀ انواع نوشتاری فرهنگ غربی مجموع شده است؛ افسانه، مرثیه، حماسه، سرگذشت نامه، تاریخ، تحقیق، هجونگاری، گزارش خبری، حکایت خنده آور، درام، سالنامه، آواز مذهبی، موسیقی سمفونیک، اپرا، رساله نویسی. از آغاز تا پایان کتاب بیش از ۱۰۰ سبک متفاوت در کتاب داخل می شود؛ طرزهای بیانی متفاوت، از طرز بیان ادبی گرفته تا زبان کوچۀ مردم امریکا، زبان قضات، زبان دانشمندان، زبان دیوانگان، زبان نقالی، همراه با استفادۀ بیش از حد از صنایع بدیعی. کلّ کتاب به شیوۀ جریانسیّال ذهن روایت شده است، و از شیوۀ معمول نقطه گذاری (استفاده از علایم سجاوندی) و سیر روایی داستان بی بهره و با این همه هنوز یک دست است. داستان درواقع طی یک روز در دوبلین اتفاق می افتد. هم خوانی شخصیت های اصلی با شخصیت های اودیسه چنین است: لئوپولد بلوم (اودیسه)، استیون ددالوس (تلماخوس)، مالی بلوم (کالوپسو و پنلوپه)، گرتی مک دوال (ناویسکائا)، بلاکوئن (کیرکه) و جز آن ها.