اوریپید

اوریپید یا اوریپیدس ( به انگلیسی: Εὐριπίδης یونانی، Euripides ) از شاعران و نمایش نامه نویسان یونان باستان است ( حدود ۴۸۰ تا ۴۰۶ پیش از میلاد ) . او با سوفوکلس و آیسخولوس مثلث نمایش نامه نویسان یونان باستان را تشکیل می دهند. اوریپیدس نمایش نامه های متعددی نوشته است که به خاطر شهرت و محبوبیت فوق العاده ای که اوریپیدس در اواخر دوران شکوفایی یونان کسب کرده بود، تعداد بیش تری از آثار او بر جای مانده است. اگرچه در زمان حیاتش به دلایلی چند اقبال زیادی نداشت. از آن جمله می توان به مضامین نمایش نامه هایش که عمدتاً ارزش های آن دوران را زیر سؤال می برد یا نگاه متفاوتش نسبت به خدایان که آن ها را منشا زشتی ها و بدی ها می دانست اشاره کرد.
اوریپیدس به سال ۴۸۰ یا ۴۸۴ و نیز به قولی ۴۸۵ ق. م تولد یافت و در سال ۴۰۶ یا ۴۰۷ ق. م در مقدونیه به درود حیات گفت. پدرش منه سارکید از ثروتمندان شهر فولا و مادرش را اگرچه آریستوفانس کینه توزانه دوره گرد معرفی می نماید، لیکن از خاندانی بزرگ بود. اوریپیدس از تربیت بالایی برخودار و تحت تعلیم آناکساگوراس و پرودیکوس بوده و علاقه وافری به مطالعه مسائل فلسفی داشت، اما با تمام این احوال به شعر و تئاتر روی آورد. به قول ویل دورانت وی «اولین شارمندی بود که در یونان کتابخانه بزرگی برای خود فراهم کرد. » اوریپیدس در ۲۵ سالگی به نویسندگی روی آورد و مدت پنجاه سال به نوشتن ادامه داد و ۲۲ بار در جشن های دیونوسیوس شرکت کرد و پنج و به قولی چهار مرتبه رتبه اول مسابقات را به خود اختصاص داد و نخستین جایزه را در سال ۴۴۱ ق. م ربود. آریستوفانس از جمله کسانی بود که افکار الحادی اوریپیدس را حتی پس از مرگ وی مورد حمله و انتقاد قرار داد. به گونه ای که به قول ویل دورانت، اوریپیدس «در حدود سال ۴۱۰ ق. م به الحاد متهم شد و اندکی پس از آن، هوگیائونون تهمت دیگری بر او وارد کرد که قسمت عمدهٔ دارایی وی را به خطر می افکند. » سرانجام اوریپیدس در سال ۴۰۸ ق. م دعوت آرخلائوس پادشاه مقدونیه را پذیرفت و در آن جا مورد عزت و احترام فراوانی واقع شد. در همان جا نیز نمایش نامه ای تحت عنوان آرخلائوس به رشته تحریر درآورد. وی در شهر پلا نیز دو نمایش نامه با عناوین ایفیگینیا در آولیس و باکخای نگاشت که پس از مرگش توسط پسرش به اجرا درآمده، جایزه دیونوسیوس را به خود اختصاص دادند. اوریپیدس هجده ماه پس از ورود به پلا درگذشت. پس از اوریپیدس دوران طلایی تراژدی رو به زوال گذاشت. البته پس از وی نمایش نامه نویسانی نسبتاً ً قوی پای بر عرصهٔ تراژدی نهادند، اما همچون سه تراژدی نویس بزرگ، آیسخولوس، سوفوکلس، اوریپیدس] موفقیتی حاصل نکردند. تا آن جا که در سال ۳۵۰ ق. م در اعیاد و جشن ها، مسابقه تراژدی برگزار نمی شد و این رشته که دارای مقررات و قوانین فنی سخت و نیز جنبه شدید مذهبی می بود، جای خود را به شعبه دیگری از درام، یعنی کمدی واگذار کرد که فاقد چنین قوانینی بود. در واقع باید گفت حیات کمدی یونان مدیون افکار و مبارزات اوریپیدس است. بدان گونه که در تاریخ تئاتر اروپا آمده است: «بدون او رشد کمدی سنتی یونان امکان پذیر نبود. »