اوراق سازی کشتی

اوراق کردن کشتی های قدیمی و فرسوده برای استفاده از قطعات و فلزات آن ها را اوراق سازی کشتی[ ۱] می گویند. فردی که اوراق سازی کشتی های قدیمی و فرسوده را انجام می دهد اوراق چی کشتی نامیده می شود. به اوراق کردن کشتی ها «اسکراپ»[ ۲] نیز گفته شده است.
اغب کشتی ها پس از چند دهه استفاده و فعالیت با پایان عمر مفیدشان، برای اوراق سازی برده می شوند. کشتی های اقیانوس پیما معمولاً ۲۰ تا ۳۰ سال، شناورهای فایبرگلاس و چوبی۳۰ تا ۴۰ سال و قایق های تفریحی فولادی اگر به خوبی تعمیر و نگهداری شوند، بیش از ۱۰۰ سال عمر می کنند. [ ۳]
وسایل عرشه و درون کشتی و فولاد بدنه قطعات و موادی هستند که بیش از دیگر قطعات برای بازیافت استفاده می شوند. حدود ۹۵ درصد از وزن یک کشتی اقیانوس پیما قابل بازیافت است که در جریان اوراق سازی مورد استفاده قرار می گیرد. فلزات، پلاستیک، مبلمان، کارتن، چوپ و شیشه، وسایل آشپزخانه، موتورها، و ژنراتورها از جمله این وسایل و مواد هستند. [ ۳]
برای دور انداختن کشتی های فرسوده معمولاً سه راه وجود دارد: اوراق سازی، غرق کردن کشتی و تبدیل آن به یک آب سنگ زیردریایی مصنوعی، شناورسازی و استفاده از آن ها به عنوان انبار و سکوی روی آب. [ ۴]
اوراق سازی کشتی ها در اواخر سده بیستم بیشتر در بندرهای کشورهای صنعتی مانند بریتانیا و ایالات متحده انجام می شد اما امروزه این کار بیشتر در کشورهای در حال توسعه صورت می پذیرد. علت این امر هم این است که در کشورهای در حال توسعه نیروی کار ارزان تر است و در قوانین زیست محیطی این کشورها نیز نسبت به تخلیه مواد سمی هم چون آزبست و رنگ بدنه کشتی ها سخت گیری کمتری وجود دارد. برخی اوراق سازی های کشتی امروزه در دبی فعالند که تخصص آن ها بیشتر در زمینه نفت کش ها است. چین در دهه ۱۹۹۰ از فعالان عرصه اوراق سازی کشتی بود اما پس از آن بیشتر به صنایع سازگارتر با محیط زیست روی آورده است. [ ۵]
در ایران تاکنون دو تجربه ناموفق برای ایجاد این صنعت وجود داشته است. [ ۶] امروزه افزایش تعداد شناورهای با سن بیش از ۲۵ سال یا شناورهای فاقد کارایی لازم در ایران، سواحل جنوبی این کشور را با مشکلی به نام «کشتی های رهاشده» مواجه کرده است. [ ۳] بسیاری از کارشناسان اوراق سازی کشتی ها در خلیج فارس را توصیه نمی کنند، چراکه بسته بودن و عمق کم باعث انتشار سریع آلودگی ها خواهد شد. از این رو سواحل دریایی عمان به دلیل اتصال به آب های آزاد و عمق زیاد به عنوان گزینه بهتر توصیه شده است. [ ۷]