اوبیخی

زبان اوبیخی یک زبان قفقازی از خانواده زبان های قفقازی شمالی و گروه زبان های قفقازی شمال غربی است که تا پایان قرن پیش نیز در کشور ترکیه تکلم می شد. این زبان امروزه از میان رفته است.
اوبیخی یک زبان پیوندی است که از زبان نیا قفقازی ریشه گرفته است. این زبان با زبان های آدیغی، کاباردی و آبخازی هم ریشه است.
اوبیخ ها از اهالی قفقاز بودند که در کناره دریای سیاه و منطقه سوچی بسر می بردند. در سال ۱۸۶۴ اوبیخ ها توسط روس ها از سرزمین پدری خود رانده شدند و پس از آن طی یک مهاجرت اجباری به سرزمین های امپراتوری عثمانی پناهنده شده و در مناطق غربی آن ساکن شدند.
طی سال ها زندگی در آن جا بسیاری واژگان از زبان های چرکسی و ترکی استانبولی وارد زبان آنان شد و در نهایت در سال ۱۹۹۲ بدنبال مرگ توفیق اسنچ که آخرین گویشور اوبیخی ترکیه بود پرونده این زبان بسته شد و زبان اوبیخی با پدیده مرگ زبان از صحنه زبان های جهان کنار رفت. پیش از مرگ اسنچ، بسیاری از زبانشناسان نظیر گئورگس چاراچیدزه، ژرژ دومزیل و هانس ووخت شمار زیادی از واژگان این زبان را جمع آوری کرده و ضمن ثبت این زبان پرونده های صوتی متعددی را از این آخرین گویشور اخذ کرده بودند. امروزه زبان اوبیخ های ترکیه ترکی استانبولی است.
زبان اوبیخی هیچگاه مکتوب نشد و همیشه در حد زبان محاوره بود. با این حال ژرژ دومزیل الفبایی برای این زبان ترتیب داد و به توفیق اسنچ نیز آن را آموخت تا زبان مادری خود را به آن بنویسد و برای همین زبان اوبیخی در مقام زبان های مکتوب از میان رفت. از زبان اوبیخی هیچ متن یا دست نوشته ای هیچگاه یافت نشده اما در کتاب سیاحت نامه اولیا چلبی و نیز در کتاب حماسه نرت واژگان و جملات اوبیخی گاهی نقل شده است.