انما

[ویکی فقه] انما لفظ دلالت کننده بر حصر و استثنا می باشد.
«انما» از ادات حصر و استثنا است. مشهور اصولیون معتقدند که «انما» بر حصر دلالت می کند (به دلیل تبادر)، چه حصر موصوف بر صفت، مثل: «و ما محمّد اِلاّ رسول، انّما انت منذر»، و چه حصر صفت بر موصوف، مانند: ﴿اِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَالْمَساکِینِ... ﴾ (توبة: ۶۰) که در آن، مصرف زکات به افراد مذکور در آیه منحصر شده است.
نظرات علما
در مقابل، عده ای مانند «فخر رازی» اعتقاد دارند «انما» بر حصر دلالت نمی کند.کسان دیگری هم چون مرحوم «شیخ انصاری» معتقدند دلالت «انما» بر حصر، به اختلاف موارد فرق می کند و ضابطه کلی وجود ندارد.
نکته
در این که دلالت «انما» بر حصر، به مفهوم است یا به منطوق، اختلاف وجود دارد؛ بیشتر اصولیون آن را به مفهوم می دانند، ولی کسانی مثل مرحوم « میرزای نایینی » این دلالت را به منطوق دانسته اند.

[ویکی الکتاب] معنی إِنَّمَا: فقط-این است وجزاین نیست
معنی أَنَّمَا: چنین است که
معنی تَقُولُواْ: که بگویید (در ترکیبهایی شبیه " أَن تَقُولُواْ إِنَّمَا أُنزِلَ ﭐلْکِتَابُ عَلَیٰ طَائِفَتَیْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن کُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِینَ": که نگویید)
معنی رَمَضَانَ: ماه روزه - رمضان (در اصل یعنی شدت حرارت از پیامبر صلیاللهعلیهوآله روایت است: إنّما سُمِّیَ رَمَضانُ؛ لِأَ نَّهُ یُرمِضُ الذُّنوبَ؛ این ماه را رمضان نامیدهاند: چون گناهان را میسوزاند)
معنی غَنِمْتُمْ: غنیمت گرفتید- بهره و فایده بردید(غنم و غنیمت به معنای رسیدن به در آمد از راه تجارت و یا صنعت و یا جنگ است ، و لیکن درعبارت "و اعلموا انما غنمتم من شیء" بملاحظه مورد نزولش تنها با غنیمت جنگی منطبق است . غُنم به معنای رسیدن و دست یافتن به فائده است ، ...
معنی نَعُدُّ: می شماریم(کلمه عد در عبارت "فلا تعجل علیهم انما نعد لهم عدا "به معنای شمردن است ، و چون شمردن هر چیزی آن را به آخر میرساند و نابود میکند ومعنی آن میشود :بنابراین بر [شکست و هلاکت] آنان شتاب مکن، ما [همه اعمال و رفتار حتی لحظات عمرشان را] به دقت شماره...
معنی عَدّاً: شمارش کردنی نگفتنی (کلمه عد در عبارت "فلا تعجل علیهم انما نعد لهم عدا "به معنای شمردن است ، و چون شمردن هر چیزی آن را به آخر میرساند و نابود میکند ومعنی آن میشود :بنابراین بر [شکست و هلاکت] آنان شتاب مکن، ما [همه اعمال و رفتار حتی لحظات عمرشان را] به...
معنی مُسَحَّرِینَ: جادو شده ها -دارای شکمها - دارای ریه ها (قالوا انما انت من المسحرین یعنی تو از کسانی هستی که نه یک بار و دو بار ، بلکه پی در پی جادو میشوند و تو را آن قدر جادو کردهاند که دیگر عقلی برایت نمانده . بعضی از علما گفتهاند : کلمه سحر به معنای بالای شکم است...
معنی مُحْکَمَاتٌ: محکمها (محکمات آیاتی از قرآن هستند که درک مقصود آنها نیاز به آیات دیگر ندارد و لذا مستقلاً می توان به آن آیه عمل نمود اما متشابهات آیاتی هستند که درک مقصود اصلی آنها تنها با جمع نمودن آن با آیات دیگر وکمک گرفتن از "راسخون فی العلم" که همان پیامبر صلی...
ریشه کلمه:
انن (۱۸۳۵ بار)
ما (۲۶۲۲ بار)

(بفتح و کسر) همان اَنّ و اِنَّ است که ماء کافّه بر آن داخل شده و معنی فقط و این است جز این نیست، می‏دهد مثل ، که اِنّمای اوّل به کسر و دوّمی به فتح است در قاموس گوید: انّمای اوّل به کسر و دوّمی به فتح است در قاموس گوید: انّما به فتح و کسر هر دو مفید حصر مخصوص به انّما به کسر اول است، سخنش مردود می‏باشد. ولی در اقرب الموارد آمده: انّما به کسر مفید حصر و حرف است و جمهور گویند. اَنّما به فتح مفید حصر نیست تاگفته نماند در آیه فوق هر دو مفید حصراند.