اندیان

در علوم رایانه، واژه اِندیان یا اِندیَن ( به انگلیسی:Endian ) اشاره به چینش تک - مؤلفه های فرعی آدرس پذیری دارند که داخل یک داده بزرگتر در یک حافظه جانبی ذخیره گردیده است. ( یا گاه، به یک ارتباط سریال ارسال گردیده است )
اندین یا Endian استعاره ای است به اختلاف دو قوم لی لی پوتی بر سر جهت بریدن سر تخم مرغ آبپز در ماجراهای گالیور. یکی از این دوقوم تخم مرغ آبپز را به روش سنتی از سر پهنتر باز میکردند که به بیگ اندین یا Big Endian معروف بودند و دیگری معتقد به بریدن سر کوچکتر تخم مرغ بودند که به ایشان لیتل اندین یا Little Endian گفته می شد.
هر بایت از حافظه آدرس منحصر به فرد خود را داراست و محتوای یک متغیر n بایتی، یک خانه ی n بایتی را از حافظه را اشغال می کند. یک رایانه بیگ اندین بایت پرارزش متغیر را در ابتدایی ترین خانه حافظه ذخیره میکند، در حالیکه یک رایانه لیتل اندین کم ارزش ترین بایت متغیر را در ابتدایی ترین خانه حافظه ذخیره مینماید. چنانچه در شکلهای روبرو می بینیم اگر داده خود را 0A0B0C0Dh در نظر بگیریم در سیستم های بیگ اندین 0Ah در اولین خانه حافظه دخیره می شود در حالیکه در سیستم های لیتل اندین در آخرین فضای حافظه جای گرفته است. برای داده 0000111111110000b نیز به همین ترتیب، ۸ بیت پر ارزش، یعنی 00001111b در سیستم بیگ اندین در ابتدایی ترین خانه حافظه و در سیستم لیتل اندین در آخرین خانه حافظه می گیرد.
همچنین حالت سومی با نام میدل اندین یا Middle Endian وجود دارد که حالت های بسیار متفاوتی دارد. مثلاً در PDP - 11 کامپایلر مقادیر را مانند روش بیگ اندین اما با فرمت ۱۶ بیتی لیتل اندین ذخیره می کند. به عنوان مثال، مقدار ۳۲ بیتی 0A0B0C0Dh همان طور که در شکل زیر مشخص است، به صورت 0B0A0D0Ch ذخیره می شود. این حالت خاص، به لیتل اندین ۱۶ بیتی یا 16 Bit Little Endian معروف است.
سخت افزارهای دارای معماری بی اندین قابلیت سوئیچ بین دو حالت بیگ اندین و لیتل اندین را در سگمنت داده، سگمنت کد یا هر دو سگمنت را دارد. بسیاری از این سخت افزارها قابلیت انتخاب فرمت پیش فرض اندین را از طریق نرم افزار دارند، اما در برخی از آن ها نیز حالت اندین را مادربرد انتخاب می کند و قابل تغییر نیست.
در حالت لیتل اندین، در صورتی که مقدار AB000000h در خانه ای ۴ بایتی از حافظه قرار داشته باشد، و چهار متغیر داشته باشیم که به این خانه از حافظه اشاره کنند، متغیر ۸ بیتی دارای ABh، متغیر ۱۶ بیتی دارای 00ABh، متغیر ۲۴ بیتی دارای 0000ABh و متغیر ۳۲ بیتی دارای 000000ABh خواهد بود. که در همه این چهار متغیر، مقدار مقدار عددی برابر با هم را خواهند داشت. هرچند این قابلیت سیستم های لیتل اندین بسیار به ندرت توسط برنامه نویسان یک زبان برنامه نویسی سطح بالا مانند زبان سی شارپ استفاده می شود، اما در برخی زبان ها مانند زبان اسمبلی جهت بهینه سازی نرم افزار و همچنین سیستم عامل ها بسیار کاربردی است. همچنین بسیاری از زبان های سطح بالای امروزی مانند PHP چنین قابلیتی ندارند.

اَنْدیان
به روایت شاهنامه، از سرداران خسروپرویز در جنگ با بهرام چوبین . هنگام گریختن خسروپرویز به روم همراه او بود و هنگامی که خسرو بر تخت نشست او را گرامی داشت.