انحلال پذیری ( به انگلیسی: Solubility ) مفهومی بنیادی در علم شیمی و مبحث محلول ها است که میزان حل شدن یک ماده ( جامد، مایع یا گاز ) را در یک حلال مشخص ( جامد، مایع یا گاز ) بیان می کند. این کمیت با عواملی چون نوع حلال، دما و فشار رابطه دارد. هر محلولی یک مقدار مشخص از یک حل شونده را می تواند در خود حل کند. برای مثال گفته می شود انحلال پذیری شکر در آب برابر X است؛ یعنی بیشترین مقداری که می شود شکر را در آب حل کرد برابر X گرم است. اگر کمتر از X گرم در آب شکر حل شود، به این محلول، محلول سیر نشده می گویند. اگر در آب به مقدار X گرم شکر حل شود، به این محلول، محلول سیر شده می گویند. حال می توان محلول را گرم کرد تا انحلال پذیری اش بالا برود. حال شکر بیشتر از قبل در آن حل می شود. اگر این ماده سرد شود، رسوب می کند. به این محلول، محلول فراسیر شده می گویند.
محلولی که به جنس ماده بستگی دارد اندازه انحلال پذیری خود در دما و فشار مشخص، ماده ای را در خود حل کرده باشد، محلول اشباع ( سیر شده ) گویند و در صورتی که بیش از این مقدار ماده در محلول حل شود، محلول را فوق اشباع ( فراسیر شده ) می نامند.
معمولاً انحلال پذیری مواد مختلف را به صورت گراف
نسبت به عوامل دیگری چون دما و فشار نمایش می دهند. [ ۱]
انحلال پذیری به نوعی بیانگر این است که در ۱۰۰ گرم حلال در شرایط X، چند گرم حل شونده می توان حل کرد. اگر درصد حل شونده ما در محلول از این مقدار بیشتر باشد، گفته می شود یک محلول فرا سیر شده داریم، اگر مقدار درصد حل شونده در محلول از این مقدار کمتر باشد، گفته می شود محلول سیر نشده داریم.
بیشترین مقدار ماده ای که می تواند در ۱۰۰ گرم آب ( یا هر حلال دیگر ) با دمای معین حل شود را انحلال پذیری آن ماده می گویند.
خلاصهٔ نمودار انحلال پذیری ( نمودار صعودی ) :
افزایش دما:محلول سیر نشده
کاهش سریع دما:محلول سیر شده
کاهش تدریجی دما:محلول فراسیر شده
خلاصهٔ نمودار انحلال پذیری ( نمودار نزولی ) :
کاهش دما:محلول سیر نشده
افزایش سریع دما:محلول سیر شده در عین حال این محلول دارای ویژگی های دیگری نیز می باشد افزایش تدریجی دما:محلول فراسیر شده
حلالیت یک حل شونده خاص در یک حلال خاص به طور کلی به عنوان غلظت یک محلول اشباع از این دو بیان می شود. برای بیان این غلظت چندین روش وجود دارد که هرکدام می توانند مورد استفاده قرار بگیرند، مانند جرم، حجم، یا مقدار بر حسب مول حل شونده برای جرم، حجم یا مقدار مول خاصی از حلال یا محلول.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمحلولی که به جنس ماده بستگی دارد اندازه انحلال پذیری خود در دما و فشار مشخص، ماده ای را در خود حل کرده باشد، محلول اشباع ( سیر شده ) گویند و در صورتی که بیش از این مقدار ماده در محلول حل شود، محلول را فوق اشباع ( فراسیر شده ) می نامند.
معمولاً انحلال پذیری مواد مختلف را به صورت گراف
نسبت به عوامل دیگری چون دما و فشار نمایش می دهند. [ ۱]
انحلال پذیری به نوعی بیانگر این است که در ۱۰۰ گرم حلال در شرایط X، چند گرم حل شونده می توان حل کرد. اگر درصد حل شونده ما در محلول از این مقدار بیشتر باشد، گفته می شود یک محلول فرا سیر شده داریم، اگر مقدار درصد حل شونده در محلول از این مقدار کمتر باشد، گفته می شود محلول سیر نشده داریم.
بیشترین مقدار ماده ای که می تواند در ۱۰۰ گرم آب ( یا هر حلال دیگر ) با دمای معین حل شود را انحلال پذیری آن ماده می گویند.
خلاصهٔ نمودار انحلال پذیری ( نمودار صعودی ) :
افزایش دما:محلول سیر نشده
کاهش سریع دما:محلول سیر شده
کاهش تدریجی دما:محلول فراسیر شده
خلاصهٔ نمودار انحلال پذیری ( نمودار نزولی ) :
کاهش دما:محلول سیر نشده
افزایش سریع دما:محلول سیر شده در عین حال این محلول دارای ویژگی های دیگری نیز می باشد افزایش تدریجی دما:محلول فراسیر شده
حلالیت یک حل شونده خاص در یک حلال خاص به طور کلی به عنوان غلظت یک محلول اشباع از این دو بیان می شود. برای بیان این غلظت چندین روش وجود دارد که هرکدام می توانند مورد استفاده قرار بگیرند، مانند جرم، حجم، یا مقدار بر حسب مول حل شونده برای جرم، حجم یا مقدار مول خاصی از حلال یا محلول.
wiki: انحلال پذیری