انحصار طبیعی ( به انگلیسی: Natural Monopoly ) یا وضعیت تک قطبی، وضعیتی است که یک شرکت، تمامی یا بخش بزرگی از تقاضاهای خرید متقاضیان را فراهم می کند. همین طور وضعیت تک قطبی طبیعی وضعیتی است بر مبنای هزینه - فناوری یک صنعت که بیان می دارد بهترین و کاراترین اقدام برای کاهش هزینه تمام شده یک محصول در دراز مدت این است که آن محصول تنها در یک کارخانه مادر تولید شود. در بعضی موارد این وضعیت به عمده تأمین کننده محصول در یک صنعت که اغلب اولین شرکت تولیدکننده محصول می باشد، یک برتری قابل توجه در زمینه میانگین هزینه های تمام شده برای تولید یک محصول در برابر دیگر شرکت های رقیب می دهد. این وضعیت بیشتر در صنایعی ایجاد می شود که هزینه های اولیه بسیار غالبند و باعث ساخت اقتصادهایی در مقیاس بالا در مقابل اندازه بازار می شوند و از این رو موانعی را بر سر عرضه به وجود می آورند، نمونه هایی که می توان نام برد شرکت های خدمات رسان عمومی از جمله سرویس های تأمین آب و برق شهری می باشند.
ساخت شبکه ارتباطی ( آب، خطوط لوله گاز، خطوط انتقال برق و تلفن ) بسیار هزینه بر است. بخاطر همین، شرکت های رقیب تمایلی به سرمایه گذاری پایه ای که شرط اول برای رقابت در بازار تک قطبی مورد نیاز هست را ندارند.
با تمامی این موارد، امکان ایجاد شرایطی که در آن کنترل بازار عرضه تنها در دست چند شرکت بزرگ، حتی با وجود اینکه شرایط هزینه ای صنعت دارای ویژگی هایی مشابه با ویژگی های وضعیت تک قطبی باشد، وجود دارد.
تمامی صنایع شامل هزینه های مربوط به وارد شدن اولیه به آن صنعت می شوند. معمولاً بخش عمده ای از این هزینه ها برای سرمایه گذاری لازم است. شرکت های بزرگتر همچون شرکت های خدمات رسانی عمومی، نیازمند مقدار قابل توجهی سرمایه گذاری اولیه هستند. این موانع بر سر راه ورود به این رقابت، تعداد شرکت های رقیب را صرف نظر از اینکه چه مقدار درآمد در آن صنعت وجود دارد، به طور طبیعی کاهش می دهد.
وضعیت تک قطبی زمانی رخ می دهد که تأمین کننده اصلی محصول یک برتری قابل توجه از بابت هزینه ها بر دیگر رقبا داشته باشد، این وضعیت بیشتر در صنایعی ایجاد می شود که هزینه های اولیه بسیار غالبند و باعث ساخت اقتصادهایی در مقیاس بالا در برابر اندازه بازار می شوند، مثلاً در مورد شرکت های آب و برق، هزینه ساخت شبکه های انتقال بقدری بالاست که به طور مؤثری مانع از ورود رقبای بالقوه در بازار تک قطبی می شود و همانند یک مانع غیرقابل حرکت بر سر راه ورود به این بازار می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفساخت شبکه ارتباطی ( آب، خطوط لوله گاز، خطوط انتقال برق و تلفن ) بسیار هزینه بر است. بخاطر همین، شرکت های رقیب تمایلی به سرمایه گذاری پایه ای که شرط اول برای رقابت در بازار تک قطبی مورد نیاز هست را ندارند.
با تمامی این موارد، امکان ایجاد شرایطی که در آن کنترل بازار عرضه تنها در دست چند شرکت بزرگ، حتی با وجود اینکه شرایط هزینه ای صنعت دارای ویژگی هایی مشابه با ویژگی های وضعیت تک قطبی باشد، وجود دارد.
تمامی صنایع شامل هزینه های مربوط به وارد شدن اولیه به آن صنعت می شوند. معمولاً بخش عمده ای از این هزینه ها برای سرمایه گذاری لازم است. شرکت های بزرگتر همچون شرکت های خدمات رسانی عمومی، نیازمند مقدار قابل توجهی سرمایه گذاری اولیه هستند. این موانع بر سر راه ورود به این رقابت، تعداد شرکت های رقیب را صرف نظر از اینکه چه مقدار درآمد در آن صنعت وجود دارد، به طور طبیعی کاهش می دهد.
وضعیت تک قطبی زمانی رخ می دهد که تأمین کننده اصلی محصول یک برتری قابل توجه از بابت هزینه ها بر دیگر رقبا داشته باشد، این وضعیت بیشتر در صنایعی ایجاد می شود که هزینه های اولیه بسیار غالبند و باعث ساخت اقتصادهایی در مقیاس بالا در برابر اندازه بازار می شوند، مثلاً در مورد شرکت های آب و برق، هزینه ساخت شبکه های انتقال بقدری بالاست که به طور مؤثری مانع از ورود رقبای بالقوه در بازار تک قطبی می شود و همانند یک مانع غیرقابل حرکت بر سر راه ورود به این بازار می شود.
wiki: انحصار طبیعی