[ویکی نور] «انتخاب الجید من تنبیهات السید علی رجال التهذیب»، تألیف شیخ حسن بن محمد دمستانی بحرانی (متوفی 1181ق)، از جمله آثار رجالی معاصر است که با تحقیق شیخ ضیاء بدر آل سنبل منتشر شده است. این کتاب مختصر و برگزیده «تنبیهات الأریب فی شرح رجال التهذیب» سید هاشم بحرانی (متوفی 1107ق) به زبان عربی است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و متن اثر به ترتیب ابواب فقهی از طهارت تا صوم به شیوه شرح بالقول؛ یعنی روش «قوله - أقول» نگارش شده است.
محقق کتاب در مقدمه اش به اهمیت دو علم رجال و حدیث و اینکه به وسیله این دو علم سند روایات و متن آنها از جهت تحصیل اطمینان و وثوق به آنها منقح می شود، اشاره کرده است. سپس به معرفی برخی از آثار رجالی پرداخته که از آن جمله است: تهذیب الأحکام شیخ طوسی، تنبیه الأریب و تذکرة اللبیب فی إیضاح رجال التهذیب علامه سید هاشم بحرانی، انتخاب الجید من تنبیهات السید نوشته شیخ حسن دمستانی، ترتیب التهذیب سید توبلی. پس از آن شرح حال نویسنده و آثار او ذکر شده است .
نویسنده همچنین در مقدمه، اقسام مختلف کتب رجالی را بیان کرده و چنین نتیجه می گیرد که در این آثار، بحث یا کتابی پیرامون تمییز رجال نوشته نشده است. در بسیاری از اوقات محقق روایات نمی تواند یک راوی خاص را از خلال این کتب بشناسد؛ لذا سید هاشم بحرانی - که عالمی آشنا به روایات اهل بیت(ع) است - کتاب «تهذیب الأحکام» را - که وسیع ترین کتاب از میان کتب اربعه است - انتخاب و اقدام به تمییز رجال آن نمود. مصنف در این اثر بسیاری از اشکالات را حل نموده و ابهامات را از جمیع اسامی مذکور در تهذیب برطرف کرده و با ادله قاطع آنچه را که راوی مورد بحث را معین می کند تبیین نموده است. پس از آن شیخ حسن دمستانی به اختصار کتاب اقدام کرد و نکات مهم کتاب را ذکر نمود و مطالب مهمی را که نیاز به بحث و تفصیل و توضیح داشت توضیج داد و آنچه را نیازمند اصلاح بود، اصلاح نمود .
نویسنده همچنین در مقدمه متذکر شده که در اسانید بسیاری از کتب اخبار و به ویژه کتاب «تهذیب الأحکام»، رجال، مجرّد از ممیزات ذکر شده اند (حتی از ذکر نام پدر)؛ لذا تعیین آن شخص بر محقق دشوار است و چه بسا شخصیت ثقه بزرگواری در زمره ضعفاء و مجاهیل آورده شود. تتبع و دقت در قرائن، سهم بزرگی در برطرف شدن ابهام دارد و لذا نویسندگان زیادی و از جمله سید هاشم بحرانی تصمیم به نگارش اثری در این زمینه گرفته اند. دمستانی سپس به قواعد کلی و رموزی که به جهت اختصار در کتاب به کار برده، اشاره کرده است .
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و متن اثر به ترتیب ابواب فقهی از طهارت تا صوم به شیوه شرح بالقول؛ یعنی روش «قوله - أقول» نگارش شده است.
محقق کتاب در مقدمه اش به اهمیت دو علم رجال و حدیث و اینکه به وسیله این دو علم سند روایات و متن آنها از جهت تحصیل اطمینان و وثوق به آنها منقح می شود، اشاره کرده است. سپس به معرفی برخی از آثار رجالی پرداخته که از آن جمله است: تهذیب الأحکام شیخ طوسی، تنبیه الأریب و تذکرة اللبیب فی إیضاح رجال التهذیب علامه سید هاشم بحرانی، انتخاب الجید من تنبیهات السید نوشته شیخ حسن دمستانی، ترتیب التهذیب سید توبلی. پس از آن شرح حال نویسنده و آثار او ذکر شده است .
نویسنده همچنین در مقدمه، اقسام مختلف کتب رجالی را بیان کرده و چنین نتیجه می گیرد که در این آثار، بحث یا کتابی پیرامون تمییز رجال نوشته نشده است. در بسیاری از اوقات محقق روایات نمی تواند یک راوی خاص را از خلال این کتب بشناسد؛ لذا سید هاشم بحرانی - که عالمی آشنا به روایات اهل بیت(ع) است - کتاب «تهذیب الأحکام» را - که وسیع ترین کتاب از میان کتب اربعه است - انتخاب و اقدام به تمییز رجال آن نمود. مصنف در این اثر بسیاری از اشکالات را حل نموده و ابهامات را از جمیع اسامی مذکور در تهذیب برطرف کرده و با ادله قاطع آنچه را که راوی مورد بحث را معین می کند تبیین نموده است. پس از آن شیخ حسن دمستانی به اختصار کتاب اقدام کرد و نکات مهم کتاب را ذکر نمود و مطالب مهمی را که نیاز به بحث و تفصیل و توضیح داشت توضیج داد و آنچه را نیازمند اصلاح بود، اصلاح نمود .
نویسنده همچنین در مقدمه متذکر شده که در اسانید بسیاری از کتب اخبار و به ویژه کتاب «تهذیب الأحکام»، رجال، مجرّد از ممیزات ذکر شده اند (حتی از ذکر نام پدر)؛ لذا تعیین آن شخص بر محقق دشوار است و چه بسا شخصیت ثقه بزرگواری در زمره ضعفاء و مجاهیل آورده شود. تتبع و دقت در قرائن، سهم بزرگی در برطرف شدن ابهام دارد و لذا نویسندگان زیادی و از جمله سید هاشم بحرانی تصمیم به نگارش اثری در این زمینه گرفته اند. دمستانی سپس به قواعد کلی و رموزی که به جهت اختصار در کتاب به کار برده، اشاره کرده است .