ام سلمه

[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: ازدواج پیامبر با ام سلمه، ام سلمه، زندگینامه ام سلمه
آنچه امروز از حضرت فاطمه علیهاالسلام می دانیم نتیجه تلاش روایتگران امین و صادقی است که سخنان و احوالات این بانوی بزرگوار را برای ما به ثبت رسانده و حفظ کرده اند و ما بر این اساس است که می توانیم فضای آن عصر را ترسیم کنیم و به نمادی از پاکیزگی و طهارت فاطمه علیهاالسلام ولایت مداری، مظلومیت وی دست یابیم.
بی شک در این میان نقش زنان راوی پررنگتر از مردان است چه وی بانویی پاکیزه بود که پروانگان حریمش عموماً زنان بودند. آنچه در این مقاله می خوانیم معرفی مختصر یکی از این بانوان پرتلاش است که از حضرت زهرا علیهاالسلام به صورت مستقیم روایاتی شنیده و برای آیندگان به یادگار نقل کرده است. البته تعداد بانوانی که به صورت غیرمستقیم و یا یکی، دو واسطه به نقل احادیث حضرت پرداخته اند، به حدود 24 نفر می رسد و ما برای حفظ اختصار در این مجموعه مقالات تنها به راویان بدون واسطه آن حضرت می پردازیم و با نام مبارک «ام سلمه» این شماره را زینت می بخشیم.
نامش هند، پدرش ابی امیة بن مغیره و مادر گرامی اش عاتکه بنت عبدالمطلب بود. ام سلمه با پذیرش اسلام در دوران نخستین اعلام رسالت از سابقین در اسلام شد و با اراده ای کامل در شمار مهاجران به حبشه درآمد. از همسر اولش، ابوسلمة صاحب چهار فرزند (سلمة، عمر، دره و زینب) شد و در سال چهارم هجری در پی وفات شوهرش به عقد پیامبر درآمد و توفیق دیدار و همراهی با فاطمه، کوثر محمدی را یافت.
زندگی این بانوی پرهیزکار به چند دوره تقسیم می شود که حمایت علنی از اهل بیت علیهم السلام در تمام دوران مشخصه اصلی حیات سیاسی او در هر مرحله ای است. در دوران امیرالمومنین علیه السلام نقش بازدارنده در جنگ جمل و نصیحت های مفصل به همسر دیگر پیامبر، او را در صف محبان اهل بیت علیهم السلام قرار داد.
از رسول خدا صلی الله علیه و آله، حضرت امام علی علیه السلام، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام و شوهرش حدیث نقل می کند. اما روایت کنندگان از وی بسیارند از جمله: فرزندانش عمر، زینب، عامر پسرخواهرش مصعب بن عبدالله، عبدالله بن رافع و نافع و سفینه و پسرش و ابوکنیز و خیرة والدة الحسن و صفیة بنت شیبه و هند بنت الحارث، ابوعثمان الهندی، ابووائل و سعید بن مسیب. علما اهل سنت 378 حدیث و اهل تشیع بیشتر از آن از ام سلمه روایت کرده اند و این مقدار حدیث گویای مقام و شأن والای روایی او است.
بعد از وفات حضرت خدیجه علیهاالسلام سرپرستی فاطمه توسط پیامبر به ام سلمه سپرده شد و او توانست ضمن سرپرستی از کودک پاکیزه رسول خدا، انس و الفتی با وی یابد که تا آخرین سال های حیاتش موجب هدایت او شود. در ضمن ام سلمه به واسطه این ارتباط به گنجینه ای از روایات و معارف دست یافت که هر یک بازگوکننده گوشه ای از اوضاع آن عصر و موضع گیری های او است.
اعتراض به خلیفه در پی غصب ولایت و فدک یکی از فرازهای زندگی اوست. در این رویداد تلخ ام سلمه نزد خلیفه آمد و گفت: «آیا به مانند فاطمه این گونه سخن می گویی؟ و او به خدا قسم حوریه ای در بین آدمیان است. در آغوش پیامبر تربیت یافته فرشتگان او را دست به دست برده اند و در کشتزار پاکیزگی خوب رشد کرد و به خوبی پرورش یافت. آیا گمان می کنید رسول خدا صلی الله علیه و آله میراث را بر او حرام کرد و به او خبر نداد؟ حال آن که خداوند فرمود: «وانذر عشیرتک الاقربین» پس پیامبر فاطمه را نیز انذار داد. اینک او آمده، میراثش را می خواهد و او بهترین زنان و مادر سرور جوانان و هم وزن دختر عمران و جلیله ای است که هم وزن ندارد. با پدرش رسالت های پروردگارش تمامی یافت».

[ویکی حج] ام سلمه یکی از همسران رسول خدا(ص) است که بعد از شهادت همسر اولش در حالی که بیست و پنج سال داشت به همسری پیامبر درآمد، مُرّة بن کعب جد مشترک پیامبر(ص)و ام سلمه می باشد. وی در دوران حضور خود در کنار حضرت همواره حامی وی بود و در رویدادهای مختلف و رخدادها در کنار حضرت بود. خانه ام سلمه به سبب پختگی، تیزهوشی و درایت وی محل تصمیم گیری برخی امور بود و به سبب همین برخی از همسران رسول خدا(ص) نسبت به وی حسادت می کردند. وی نقش هایی در شان نزول برخی از آیات داشته و راوی روایت های فراوان به ویژه درباره رویدادهای تاریخی و نیز فضیلت های اهل بیت(ع) بوده است. وی از کسانی است که در تشیع جنازه حضرت زهرا(س) شرکت کرده است. ام سلمه در قضیه قتل عثمان نیز نقش ویژه ای داشته است و در مقابل عایشه که به خون خواهی عثمان با همراهی طلحه و زبیر بر علیه حضرت علی برخاسته بودند، مردم را به حمایت از حضرت علی(ع) دعوت می کرد. ام سلمه بعد از شهادت امام حسین(ع) وقتی امام سجاد(ع) به دیدنش آمد امانت هایی که امام حسین نزد وی به امانت سپرده بود تحویل امام سجاد داد. وی سرانجام در سال 61ق. درگذشت و از او چهار فرزند به یادگار ماند که مهم ترین آنان عمر بن ابی سلمه می باشد.
نام او هند یا رَمْله دختر ابو امیة بن مغیره مخزومی از تیره بنی مخزوم قریش بود. نام پدرش حذیفه یا سهیل مشهور به «زاد الرکب» بود؛ زیرا او از سخاوت مند ترین قریشیان بود که هنگام سفر، دیگران از سفره او می خوردند. مادرش عاتکه دختر عامر بن ربیعه از بنی کنانه بود. نخستین جد مشترک پیامبر(ص) و ام سلمه، مُرّة بن کعب است که جد ششم پیامبر و جد هفتم وی بوده است.

[ویکی فقه] ام سلمه (ابهام زدایی). ام سلمه ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • ام المؤمنین ام سلمه، از نظر دینداری و خردمندی یکی از برترین زنان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)• ام سلمه بنت موسی بن جعفر، یکی از دختران امام کاظم (علیه السلام)
...

[ویکی شیعه] ام سلمه (ابهام زدایی). ام سلمه ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد؛

[ویکی فقه] ام سلمه (قرآن). ام سلمه، بنت ابی امیه (حذیفه) مخزومی از مهاجران حبشه و همسر پیامبر -صلی الله علیه وآله- است.
برخی مفسران، نزول آیات ۱۹۵ آل عمران و ۳۵ احزاب را در پی نگرانی و اعتراض وی به پیامبر-صلی الله علیه وآله- درباره عدم نزول آیه ای در مورد هجرت زنان و اجر و فضیلت آنان دانسته اند. براساس نقلی آیه ۳۳ نساء درباره ناخشنودی ام سلمه از عدم جواز شرکت زنان همچون مردان در جنگ، نازل شده است. واحدی شان نزول آیه ۱۱ حجرات را پس از آن دانسته که دو تن از همسران پیامبر-صلی الله علیه وآله-، طرز لباس پوشیدن ام سلمه را مسخره کردند. مفسران، شان نزول آیاتی دیگر نیز به وی نسبت داده اند.

[ویکی شیعه] ام سلمه (همسر پیامبر). هند دختر ابوامیة بن مغیرة مشهور به أُمّ سَلَمه از همسران پیامبر اکرم(ص) که ام المومنین خوانده شده اند. وی با پذیرش اسلام، در سال های نخستین بعثت پیامبر، در زمره اولین مسلمانان در آمد و به دستور پیامبر همراه با عده ای از مسلمانان به سرپرستی جعفر بن ابیطالب به حبشه مهاجرت کرد. او که قبل از پیامبر ازدواج کرده بود در سال چهارم هجری پس از وفات شوهرش به عقد پیامبر در آمد. اکثر مورخان، تاریخ رحلت ام سلمه را بعد از واقعه عاشورا دانسته اند.
نام وی هند است و با توجه به اینکه پسری به نام سلمه داشته است، کنیه اش را ام سلمه گفته اند.
نام پدر او ابوامیة بن مغیرة و نام مادر وی عاتکه است. بعضی معتقدند عاتکه دختر عبدالمطلب بوده، ولی بیشتر مورخان مادر ایشان را عاتکه دختر عامر ابن ربیعه کنانی دانسته اند.

اُمِّ سَلَمه (۲۳پیش از هجرت ـ مدینه ۶۱ق)
شهرت هند دختر ابوامیۀ مخزومی، از زنان پیامبر اسلام (ص). وی پیش از ازدواج با آن حضرت، همسر ابوسلمۀ مخزومی بود که هر دو از سابقین در اسلام بودند و در مهاجرت به حبشه شرکت داشتند. ابوسلمه در جنگ اُحد زخم کشنده ای برداشت و پس از مدتی درگذشت. پس از مرگ وی، ابتدا ابوبکر و سپس عمر بن خطاب از امّ سلمه خواستگاری کردند، ولی وی هیچ کدام را نپذیرفت و سرانجام در ۴ق به عقد پیامبر (ص) درآمد و پیامبر سرپرستی دخترش فاطمه (س) را به او سپرد. وی در غزوه هایی چون مُرَیسیع ، خیبر، صلح حُدیبیه ، خندق ، فتح مکه و حُنین ، رسول خدا را همراهی کرد. ام سلمه از دوست داران اهل بیت و امیرالمؤمنین (ع) بود. او به سبب دفاع از حق امامت علی (ع) و حقوق فاطمه (س) دربارۀ فدک، یک سال از دریافت مستمری محروم شد. در جنگ جمل نیز از پیوستن به اصحاب جمل پرهیز کرد و عایشه را نیز از این کار برحذر داشت. در منزلت او مطالب فراوانی نقل شده است. او را زنی شایسته و دارای عقل و رایی صائب توصیف کرده اند. او اهل عبادت و شب زنده داری بود، بسیار روزه می گرفت و قرآن کریم را از حفظ داشت. از او ۳۸۷ حدیث روایت شده که تعدادی از آن ها در باب فضیلت امام علی (ع) است.