المناقب و المثالب

[ویکی نور] موضوع مثالب همانند مناقب نویسی در میان نویسندگان و مورخان قدیم رایج بوده و آثار زیادی در این باره وجود دارد. قاضی نعمان مغربی عالم شیعی اسماعیلی هر دو موضوع را در کنار هم قرار داده و اثری پدید آورده است. غالب مثالب نویسان شیعه به بیان بدی های خلفا و دشمنان ائمه و در نگاهی عام به مثالب بنی امیه پرداخته اند و از مناقب و عظمت بنی هاشم یاد می کنند.
کتاب مناقب و مثالب قاضی نعمان هم مشتمل بر ذکر مناقب بنی هاشم و از میان ایشان اجداد و خاندان رسول خدا و اهل بیت آن حضرت است. مثالب ذکر شده در این کتاب هم در باره بنی عبدشمس و خاندان ابوسفیان و بخصوص معاویه و عثمان و مروان و فرزندان اوست.
قاضی نعمان این کتاب را بر خلاف کتاب شرح الاخبار به شیوه حدیثی نیاورده و گزارش ها و حکایات را به صورت پیوسته ذکر می کند. مؤلف سعی کرده در برابر هر نفر که از او بدی هایی ذکر کرده به خوبی های شخص مقابل او بپردازد چنانکه در کتاب دیگرش شرح الاخبار می نویسد: کتابی تالیف کرده ام به نام مناقب و مثالب که در آن فضیلت هاشم و فرزندانش در جاهلیت و اسلام و برتری آنان بر عبدشمس و فرزندانش را بیان کرده ام. در این کتاب موازنه را رعایت کرده و هر نفر را در برابر شخص دیگر آورده ام. نام بردن قاضی نعمان از این کتاب در اثر دیگرش ضمناً تردید در باره انتساب آن به مؤلف را از بین می برد.
هدف نویسنده کتاب از مقدمه وی آشکار می شود که گوید بدعتی بدتر از این نیست که مفضول به منزله فاضل تلقی شود و جای او را بگیرد و ثوابی بالاتر از آن نخواهد بود که حق تبیین شود و شبهه رفع گردد.
مطالعه کتاب المناقب و المثالب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور

[ویکی شیعه] المناقب و المثالب (کتاب). اَلمَناقِبُ وَ المَثالِب کتابی به زبان عربی، تألیف قاضی نعمان مغربی (متوفای ۳۶۳ ق) ، عالم شیعi اسماعیلی است. مغربی در این کتاب به ذکر مناقب اجداد و خاندان پیامبر(ص) و مثالب (نقائص، عیب ها و بدی ها) دشمنان ایشان پرداخته است.
موضوع مثالب (ذکر نقائص، عیب ها و بدی ها) همانند مناقب نویسی (ذکر فضائل و خوبی ها) در میان نویسندگان و مورخان قدیم رایج بوده و آثار زیادی در این باره وجود دارد. قاضی نعمان مغربی عالم شیعی اسماعیلی هر دو موضوع را در کنار هم قرار داده و اثری جدید پدید آورده است. غالب مثالب نویسان شیعه به بیان بدی ‏های خلفا و دشمنان ائمه و در نگاهی عام به مثالب بنی امیه پرداخته اند و از مناقب و عظمت بنی هاشم یاد می کنند.
ابوحنیفه، نُعمان بن محمد بن منصور بن احمد بن حَیون تمیمی مغربی، دانشمند بزرگ فرقه اسماعیلیه در آغاز پیدایش آنان به شمار می‏آید. او در سال ۲۵۹ هجری در مغرب و در خانواده ای اهل علم به دنیا آمد. پدر او از علمای بزرگ اهل تسنن و پیرو مذهب مالکی بود و روایات فراوانی نقل کرده است.