الفوائد الحائریه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] الفوائد الحائریة (کتاب). الفوائد الحائریة، تالیف محمد باقر بن محمد اکمل بهبهانی، مشهور به وحید بهبهانی (متوفای ۱۲۰۶ قمری) است.
در هر دوره از مراحل رشد علم اصول، بزرگانی از علما تحولی عظیم در آن ایجاد کرده اند. یکی از این ستاره های درخشان وحید بهبهانی قدس سره می باشد. اگر چه او چکیده افکارش را در سایر تعلیقه ها و شروحی که بر کتاب های اصولی زده است؛ مثل شرح معالم، حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و نظایر آن به رشته تحریر در آورده است؛ اما کتاب فوائد الحائریه مجموعه ای از ابتکارات و خلاقیت های او در سایر کتاب های اصولیش می باشد که به بعضی از آنها؛ مثل حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و ذخیره، اثبات اجماع و رساله استصحاب در کتاب اشاره شده است.

[ویکی اهل البیت] محمدباقر بن محمد اکمل بهبهانی مشهور به وحید بهبهانی (متوفی 1206 قمری) در هر دوره از مراحل رشد علم اصول، بزرگانی از علما تحولی عظیم در آن ایجاد کرده اند. یکی از این ستاره های درخشان وحید بهبهانی قدس سره می باشد. اگر چه او چکیده افکارش را در سایر تعلیقه ها و شروحی که بر کتابهای اصولی زده است مثل شرح معالم، حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و نظایر آن به رشته تحریر درآورده است اما کتاب فوائد الحائریه مجموعه ای از ابتکارات و خلاقیت های او در سایر کتابهای اصولیش می باشد که به بعضی از آنها مثل حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و ذخیره، اثبات اجماع و رساله استصحاب در کتاب اشاره شده است.(صفحات 239، 401، 402 و 484 کتاب)
مؤلف الذریعة، تاریخ تألیف فوائد الحائریه قدیمی را روز دوم ربیع الثانی سال 1180 دانسته است (الذریعة، جلد16، صفحه330) ولی در رابطه با تاریخ تألیف فوائد الحائریه جدید مطلبی را بیان نکرده است.
نکته قابل توجه این که در ترجمه کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» آقا بزرگ تهرانی در الذریعة این طور آورده است که کتاب فوائد الحائریه با 9 کتاب دیگر در این مجموعه در سال 1178 بوسیله سید عبداللّه بن محمدتقی موسوی لاریجانی تدوین شده است و در آخر آن این طور نوشته شده است: «من تألیقات قطب المجتهدین فی أصول الفقه مولانا و أستاذنا وحید عصره الآقا محمدباقر دام ظله العالی» که نشان از تألیف این کتاب در زمان وحید بهبهانی قدس سره دارد. (الذریعة، جلد20، صفحه72)
بنابراین معلوم نیست که کتاب در سال 1178 به پایان رسیده است یا 1180. کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» در اختیار سید محمد علی روضاتی بوده و قسمت اجازات کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» در کتاب «ریاض الأبرار» آورده شده است. (الذریعة، جلد20، صفحه72)
کتاب فوائد الحائریة العتیقة در ابتدا از کتاب فوائد الحائریة الجدیدة که به آن ملحقات نیز گفته می شده، جدا بوده است و بعدها در کنار هم قرار داده شده اند. البته بعضی از مباحث فوائد حائریه جدید به فوائد حائریه قدیمی ارجاع داده شده است مثل فائده 23 (قد ذکرنا فی الفوائد) یا در صفحه 44 فایده 25 همین طور در صفحه 46 فائده 27 (التی أشرنا إلیها فی الفوائد الحائریة) که مؤلف نام قسمت اول کتاب را بدون ذکر «قدیمی» یا «جدید» نگاشته است.
نسخه ای که کتاب موجود از روی آن چاپ شده است مشخص نیست اما این نسخه باید قبل از سال 1270 که این دو کتاب در آخرالفصول چاپ شده است نگاشته شده باشد. (الذریعة، جلد16، صفحه 330 و 331)
در آخر فوائد الحائریه قدیمی این طور نوشته شده که در 22 ربیع الاول 1242 قمری نگارش آن پایان یافته است و در آخر فوائد الحائریه جدید نوشته شده در 21 ربیع الثانی سال 1242 قمری به پایان رسیده است. ناشر کتاب موجود مجمع الفکر الإسلامی است و در انتشارات باقری در قم در سال 1415 قمری به چاپ رسیده است.
همانطور که گفته شد کتاب شامل دو قسمت است. قسمت اول الفوائد الحائریة العتیقة شامل 36 فائده و خاتمه است و قسمت دوم کتاب الفوائد الحائریة الجدیدة شامل 35 فائده می باشد.

[ویکی نور] الفوائد الحائریة، تألیف محمد باقر بن محمد اکمل بهبهانی، مشهور به وحید بهبهانی (متوفای 1206 قمری) است.
در هر دوره از مراحل رشد علم اصول، بزرگانی از علما تحولی عظیم در آن ایجاد کرده اند. یکی از این ستاره های درخشان وحید بهبهانی قدس سره می باشد. اگر چه او چکیدۀ افکارش را در سایر تعلیقه ها و شروحی که بر کتاب های اصولی زده است؛ مثل شرح معالم، حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و نظایر آن به رشتۀ تحریر در آورده است؛ اما کتاب فوائد الحائریه مجموعه ای از ابتکارات و خلاقیت های او در سایر کتاب های اصولیش می باشد که به بعضی از آنها؛ مثل حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و ذخیره، اثبات اجماع و رسالۀ استصحاب در کتاب اشاره شده است..
مؤلف الذریعة، تاریخ تألیف فوائد الحائریۀ قدیمی را روز دوم ربیع الثانی سال 1180 دانسته است.؛ ولی در رابطه با تاریخ تألیف فوائد الحائریۀ جدید مطلبی را بیان نکرده است.
نکتۀ قابل توجه این که در ترجمۀ کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» آقا بزرگ تهرانی در الذریعة این طور آورده است که کتاب فوائد الحائریه با 9 کتاب دیگر در این مجموعه در سال 1178 به وسیلۀ سید عبداللّه بن محمد تقی موسوی لاریجانی تدوین شده است و در آخر آن این طور نوشته شده است:
«من تألیقات قطب المجتهدین فی أصول الفقه مولانا و أستاذنا وحید عصره الآقا محمد باقر دام ظله العالی» که نشان از تألیف این کتاب در زمان وحید بهبهانی قدس سره دارد..بنابراین معلوم نیست که کتاب در سال 1178 به پایان رسیده است یا 1180. کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» در اختیار سید محمدعلی روضاتی بوده و قسمت اجازات کتاب «مجموعة أصولیّة و فقهیّة» در کتاب «ریاض الأبرار» آورده شده است..

[ویکی فقه] الفوائد الحائریه (کتاب). الفوائد الحائریة، تالیف محمد باقر بن محمد اکمل بهبهانی، مشهور به وحید بهبهانی (متوفای ۱۲۰۶ قمری) است.
در هر دوره از مراحل رشد علم اصول، بزرگانی از علما تحولی عظیم در آن ایجاد کرده اند. یکی از این ستاره های درخشان وحید بهبهانی قدس سره می باشد. اگر چه او چکیده افکارش را در سایر تعلیقه ها و شروحی که بر کتاب های اصولی زده است؛ مثل شرح معالم، حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و نظایر آن به رشته تحریر در آورده است؛ اما کتاب فوائد الحائریه مجموعه ای از ابتکارات و خلاقیت های او در سایر کتاب های اصولیش می باشد که به بعضی از آنها؛ مثل حاشیه بر مفاتیح، حاشیه بر مدارک و ذخیره، اثبات اجماع و رساله استصحاب در کتاب اشاره شده است.
وضعیت کتاب
مؤلف الذریعة، تاریخ تالیف فوائد الحائریه قدیمی را روز دوم ربیع الثانی سال ۱۱۸۰ دانسته است. ؛ ولی در رابطه با تاریخ تالیف فوائد الحائریه جدید مطلبی را بیان نکرده است. نکته قابل توجه این که در ترجمه کتاب «مجموعة اصولیة و فقهیة» آقا بزرگ تهرانی در الذریعة این طور آورده است که کتاب فوائد الحائریه با ۹ کتاب دیگر در این مجموعه در سال ۱۱۷۸ به وسیله سید عبدالله بن محمد تقی موسوی لاریجانی تدوین شده است و در آخر آن این طور نوشته شده است: «من تالیقات قطب المجتهدین فی اصول الفقه مولانا و استاذنا وحید عصره الآقا محمد باقر دام ظله العالی» که نشان از تالیف این کتاب در زمان وحید بهبهانی قدس سره دارد. بنابراین معلوم نیست که کتاب در سال ۱۱۷۸ به پایان رسیده است یا ۱۱۸۰. کتاب «مجموعة اصولیة و فقهیة» در اختیار سید محمدعلی روضاتی بوده و قسمت اجازات کتاب «مجموعة اصولیة و فقهیة» در کتاب «ریاض الابرار» آورده شده است.
← کتاب جدید و قدیمی
همان طور که گفته شد، کتاب شامل دو قسمت است. قسمت اول الفوائد الحائریة العتیقة؛ شامل ۳۶ فائده و خاتمه است و قسمت دوم، کتاب الفوائد الحائریة الجدیدة؛ شامل ۳۵ فائده می باشد. در این کتاب، تقسیم بندی خاصی به صورت کتب اصولی متداول وجود ندارد و مباحث الفاظ و مباحث عقلی از هم جدا نشده اند. در فوائد الحائریه قدیمی مباحث حجیت خبر واحد، جواز تقلید، عمل به ظن، تعارض اخبار، اصل برائت، استصحاب، اقسام اجماع ، علامت های حقیقت و مجاز، مشتق و قسمتی از مبحث اجتهاد مطرح شده و در فوائد الحائریه جدید مباحث تقیه، حسن و قبح عقلی، حمل مطلق بر مقید، بحث قیاس، اصل احتیاط و مباحث تکمیلی اجتهاد و تقلید و سایر مباحث مطرح شده است.
ویژگیهای کتاب
...

پیشنهاد کاربران

بپرس