[ویکی فقه] الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة (کتاب). الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، تالیف محمد حسین بن محمد رحیم (عبد الرحیم) ایوان کیفی ورامینی اصفهانی (متوفای بین ۱۲۵۴ تا ۱۲۶۱ قمری) است.
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقاله اول است.مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحه ۶۲ می باشد.مقاله اول؛ شامل مباحث صیغه امر، مقدمه واجب، مساله ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، اجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق ، مفهوم شرط ، وصف غایت، استثناء، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحه ۲۳۹ است.قسمت دوم کتاب؛ شامل مقاله دوم و سوم است که مقاله دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السّلام بوده و تا صفحه ۳۱۶ می باشد.مقاله سوم: مبحث ادله عقلی است که شامل حسن و قبح عقلی، برائت، استصحاب، تقلید، مجتهد متجزی و مطلق و تعادل و تراجیح است.اگر چه مؤلف در ابتدای کتاب این طور آورده است که «رتبته علی مقدمة و مقالات و خاتمة» ولی در کتاب عنوان خاتمة وجود ندارد، مگر این که مبحث تعادل و تراجیح را خاتمه کتاب بدانیم.تقسیم بندی مطالب کتاب با عنوان «فصل» می باشد و شاید نام کتاب نیز بر اساس همین تقسیم بندی «الفصول» نامیده شده است. (چنان که تقسیم بندی مطالب در قوانین الاصول با عنوان «قانون» و در هدایة المسترشدین با عنوان «هدایة» است.)
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقاله اول است.مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحه ۶۲ می باشد.مقاله اول؛ شامل مباحث صیغه امر، مقدمه واجب، مساله ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، اجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق ، مفهوم شرط ، وصف غایت، استثناء، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحه ۲۳۹ است.قسمت دوم کتاب؛ شامل مقاله دوم و سوم است که مقاله دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السّلام بوده و تا صفحه ۳۱۶ می باشد.مقاله سوم: مبحث ادله عقلی است که شامل حسن و قبح عقلی، برائت، استصحاب، تقلید، مجتهد متجزی و مطلق و تعادل و تراجیح است.اگر چه مؤلف در ابتدای کتاب این طور آورده است که «رتبته علی مقدمة و مقالات و خاتمة» ولی در کتاب عنوان خاتمة وجود ندارد، مگر این که مبحث تعادل و تراجیح را خاتمه کتاب بدانیم.تقسیم بندی مطالب کتاب با عنوان «فصل» می باشد و شاید نام کتاب نیز بر اساس همین تقسیم بندی «الفصول» نامیده شده است. (چنان که تقسیم بندی مطالب در قوانین الاصول با عنوان «قانون» و در هدایة المسترشدین با عنوان «هدایة» است.)
[ویکی نور] الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة، تألیف محمد حسین بن محمد رحیم (عبدالرحیم) ایوان کیفی ورامینی اصفهانی (متوفای بین 1254 تا 1261 قمری) است.
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقالۀ اول است.
مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحۀ 62 می باشد.
مقالۀ اول؛ شامل مباحث صیغۀ امر، مقدمۀ واجب، مسألۀ ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، إجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق، مفهوم شرط، وصف غایت، استثناء، عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحۀ 239 است.
قسمت دوم کتاب؛ شامل مقالۀ دوم و سوم است که مقالۀ دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السلام بوده و تا صفحۀ 316 می باشد.
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقالۀ اول است.
مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحۀ 62 می باشد.
مقالۀ اول؛ شامل مباحث صیغۀ امر، مقدمۀ واجب، مسألۀ ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، إجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق، مفهوم شرط، وصف غایت، استثناء، عام و خاص، مطلق و مقید، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحۀ 239 است.
قسمت دوم کتاب؛ شامل مقالۀ دوم و سوم است که مقالۀ دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السلام بوده و تا صفحۀ 316 می باشد.
wikinoor: الفصول_الغرویة_فی_الأصول_الفقهیة
[ویکی فقه] الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه (کتاب). الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، تالیف محمد حسین بن محمد رحیم (عبد الرحیم) ایوان کیفی ورامینی اصفهانی (متوفای بین ۱۲۵۴ تا ۱۲۶۱ قمری) است.
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقاله اول است.مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحه ۶۲ می باشد.مقاله اول؛ شامل مباحث صیغه امر، مقدمه واجب، مساله ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، اجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق ، مفهوم شرط ، وصف غایت، استثناء، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحه ۲۳۹ است.قسمت دوم کتاب؛ شامل مقاله دوم و سوم است که مقاله دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السّلام بوده و تا صفحه ۳۱۶ می باشد.مقاله سوم: مبحث ادله عقلی است که شامل حسن و قبح عقلی، برائت، استصحاب، تقلید، مجتهد متجزی و مطلق و تعادل و تراجیح است.اگر چه مؤلف در ابتدای کتاب این طور آورده است که «رتبته علی مقدمة و مقالات و خاتمة» ولی در کتاب عنوان خاتمة وجود ندارد، مگر این که مبحث تعادل و تراجیح را خاتمه کتاب بدانیم.تقسیم بندی مطالب کتاب با عنوان «فصل» می باشد و شاید نام کتاب نیز بر اساس همین تقسیم بندی «الفصول» نامیده شده است. (چنان که تقسیم بندی مطالب در قوانین الاصول با عنوان «قانون» و در هدایة المسترشدین با عنوان «هدایة» است.)
نظریات ابتکاری
مؤلف در خطبه کتاب مدعی شده که در علم اصول بین تالیفات و کتاب های علما و محققین صالح رضوان الله علیهم، کتابی را که بیماری های علم اصول را شفا بدهد، پیدا نکرده است، اگر چه تالیفات و کتاب های زیادی نگاشته شده؛ بنابراین تصمیم گرفته، کتابی بنویسد که مسائل مهم این علم را در بر بگیرد و مسائل مهم آن را بیان کند. او در انتها می فرماید: «فاوردت فیه تحقیقات بلغ الیها نظری و ذکرت فیه تنبیهات عثر علیها فکری مما لم یسبقنی الیها احد غیری» (صفحه ۱ سطر ۱۰) اگر چه مؤلف ادعا می کند قبلا این مطالب را کسی بیان نکرده، اما همچنانکه از عبارت های ایشان معلوم می شود، این نظریات در بین علمای اصولی رایج بوده، بلکه مشهور هم بوده است. مثل «الحق ان الامر بالشی ء مطلقا تقتضی ایجاب ما لم یتم بدونه من المقدمات الجائزة، وفاقا لاکثر المحققین» و «الحق عندی ما ذهب الیه الاکثرون» و «فالمختار عندی ما ذهب الیه النافون» و «الحق ان هیئة الامر لا دلالة لها علی مرة و لا تکرار، وفاقا لجماعة من المحققین» و بسیاری از این نمونه ها که نشان دهنده آن است که این نظریات به وسیله علمای قبل از او مطرح شده است.میرزا موسی تبریزی صاحب اوثق الوسائل فی شرح الرسائل با احاطه ای که به منشا نظریات صاحب فصول داشته، گاهی در مقام توجیه بر آمده است. او در کتابش این طور آورده: «اقول قد اختار الثانی صاحب الهدایة و الفصول و سبقهما الشیخ اسد الله التستری و هو لا یقدح فیما ذکره فی الفصول من انه لم یسبقه الی ما اختاره احد، لانه مع اخیه الفاضل البارع صاحب الهدایة من تلامذة الشیخ المذکور و لا غرو فی نسبة التلمیذ مطالب شیخه الی نفسه کما جری دیدنهم علیه فی امثال هذا الزمان.»
اشکالات بر قوانین
مؤلف در خطبه کتاب علت طرح نظریات صاحب قوانین «ره» و مناقشه در نظریات او را تقاضای یکی از شاگردان محقق و مدقق خود (که احتمالا شیخ جعفر بن حسین تستری متوفای ۱۳۰۳ قمری، است) ذکر کرده و بعد این طور می نویسد: «فاعذرونی ان اکثرت من الرد و الایراد او صرحت بالضعف و الفساد و لا ترموا علی ذلک بالشنع، فان الحق احق بان یبدی» (صفحه اول، خطبه کتاب) که با این عبارت سعی دارد اتهام اهانت به صاحب قوانین را از خود دور کند، ولی به نظر می رسد قسمت عمده کتاب در رد نظریات صاحب معالم و به خصوص صاحب قوانین نگاشته شده باشد و شاید بتوان گفت در واقع، الفصول الغرویة، رد بر قوانین الاصول است. از طرف دیگر، در کتاب دیده نشده مؤلف از صاحب قوانین تعریف و تمجید کند و فقط در یک مورد بعد از اینکه از نظریه صاحب قوانین تعبیر به «عجایب اوهام» می کند، این طور دارد: «هذا محصل کلامه بعد تنقیحه و تصحیحه و انت خبیر بان الفاضل المذکور بمکانة من متانة النظر فهو اجل من ان یخطر بباله هذه التوهمات الواهیة فضلا من ان یعترف بصحتها و یستند الیها، بل الظاهر منشا توهمه علی ما یستفاد من بیانه» که اگر چه در ابتدا این توهم را انکار می کند؛ اما باز هم در عبارتش نسبت توهم را ذکر می کند.اصولا در کتاب فصول بسیار زیاد دیده می شود که از عبارت های مختلفی در تضعیف نظریات صاحب قوانین نظیر «قد توهم فی المقام تفصیلا رکیکا» و «من عجائب الاوهام ما سنح للفاضل المعاصر فی المقام» استفاده شود و به عنوان نمونه در صفحه ۱۶۴ از تعابیر «غیر واضح، غیر مفید، غیر سدید، غیر مستقیم، لا یعقل له وجه، غایة السقوط و الضعف، ضعفه اظهر، انها فاسدة فی نفسها» برای نفی نظریات صاحب قوانین استفاده شده و حتی آخرین سطر کتاب این طور آمده است «و هذا الجمع فاسد کسابقیه و مثله ما حکی عن بعض الافاضل (صاحب قوانین) من حمل اخبار الارجاع علی غیر المتناقضین». با توجه به این موارد به نظر می رسد آنچه صاحب فصول در خطبه کتاب در رابطه با تشنیع و اهانت به صاحب قوانین از خود نفی کرده، صحیح نباشد.
ویژگی های کتاب
...
کتاب فصول از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول کتاب؛ شامل مقدمه و مقاله اول است.مقدمه؛ شامل مباحث تعریف علم اصول فقه، وضع، مجاز و حقیقت، حقیقت شرعی و متشرعه، صحیح و اعم و مشتق و تا صفحه ۶۲ می باشد.مقاله اول؛ شامل مباحث صیغه امر، مقدمه واجب، مساله ضد، تقسیمات واجب (موقت و غیر موقت، کفائی و عینی)، اجزاء، نهی، اجتماع امر و نهی، مفهوم و منطوق ، مفهوم شرط ، وصف غایت، استثناء، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین و نسخ، و تا صفحه ۲۳۹ است.قسمت دوم کتاب؛ شامل مقاله دوم و سوم است که مقاله دوم؛ شامل مباحث حجیت قرآن کریم حجیت اجماع، خبر واحد و حجیت فعل و تقریر و سکوت معصوم علیه السّلام بوده و تا صفحه ۳۱۶ می باشد.مقاله سوم: مبحث ادله عقلی است که شامل حسن و قبح عقلی، برائت، استصحاب، تقلید، مجتهد متجزی و مطلق و تعادل و تراجیح است.اگر چه مؤلف در ابتدای کتاب این طور آورده است که «رتبته علی مقدمة و مقالات و خاتمة» ولی در کتاب عنوان خاتمة وجود ندارد، مگر این که مبحث تعادل و تراجیح را خاتمه کتاب بدانیم.تقسیم بندی مطالب کتاب با عنوان «فصل» می باشد و شاید نام کتاب نیز بر اساس همین تقسیم بندی «الفصول» نامیده شده است. (چنان که تقسیم بندی مطالب در قوانین الاصول با عنوان «قانون» و در هدایة المسترشدین با عنوان «هدایة» است.)
نظریات ابتکاری
مؤلف در خطبه کتاب مدعی شده که در علم اصول بین تالیفات و کتاب های علما و محققین صالح رضوان الله علیهم، کتابی را که بیماری های علم اصول را شفا بدهد، پیدا نکرده است، اگر چه تالیفات و کتاب های زیادی نگاشته شده؛ بنابراین تصمیم گرفته، کتابی بنویسد که مسائل مهم این علم را در بر بگیرد و مسائل مهم آن را بیان کند. او در انتها می فرماید: «فاوردت فیه تحقیقات بلغ الیها نظری و ذکرت فیه تنبیهات عثر علیها فکری مما لم یسبقنی الیها احد غیری» (صفحه ۱ سطر ۱۰) اگر چه مؤلف ادعا می کند قبلا این مطالب را کسی بیان نکرده، اما همچنانکه از عبارت های ایشان معلوم می شود، این نظریات در بین علمای اصولی رایج بوده، بلکه مشهور هم بوده است. مثل «الحق ان الامر بالشی ء مطلقا تقتضی ایجاب ما لم یتم بدونه من المقدمات الجائزة، وفاقا لاکثر المحققین» و «الحق عندی ما ذهب الیه الاکثرون» و «فالمختار عندی ما ذهب الیه النافون» و «الحق ان هیئة الامر لا دلالة لها علی مرة و لا تکرار، وفاقا لجماعة من المحققین» و بسیاری از این نمونه ها که نشان دهنده آن است که این نظریات به وسیله علمای قبل از او مطرح شده است.میرزا موسی تبریزی صاحب اوثق الوسائل فی شرح الرسائل با احاطه ای که به منشا نظریات صاحب فصول داشته، گاهی در مقام توجیه بر آمده است. او در کتابش این طور آورده: «اقول قد اختار الثانی صاحب الهدایة و الفصول و سبقهما الشیخ اسد الله التستری و هو لا یقدح فیما ذکره فی الفصول من انه لم یسبقه الی ما اختاره احد، لانه مع اخیه الفاضل البارع صاحب الهدایة من تلامذة الشیخ المذکور و لا غرو فی نسبة التلمیذ مطالب شیخه الی نفسه کما جری دیدنهم علیه فی امثال هذا الزمان.»
اشکالات بر قوانین
مؤلف در خطبه کتاب علت طرح نظریات صاحب قوانین «ره» و مناقشه در نظریات او را تقاضای یکی از شاگردان محقق و مدقق خود (که احتمالا شیخ جعفر بن حسین تستری متوفای ۱۳۰۳ قمری، است) ذکر کرده و بعد این طور می نویسد: «فاعذرونی ان اکثرت من الرد و الایراد او صرحت بالضعف و الفساد و لا ترموا علی ذلک بالشنع، فان الحق احق بان یبدی» (صفحه اول، خطبه کتاب) که با این عبارت سعی دارد اتهام اهانت به صاحب قوانین را از خود دور کند، ولی به نظر می رسد قسمت عمده کتاب در رد نظریات صاحب معالم و به خصوص صاحب قوانین نگاشته شده باشد و شاید بتوان گفت در واقع، الفصول الغرویة، رد بر قوانین الاصول است. از طرف دیگر، در کتاب دیده نشده مؤلف از صاحب قوانین تعریف و تمجید کند و فقط در یک مورد بعد از اینکه از نظریه صاحب قوانین تعبیر به «عجایب اوهام» می کند، این طور دارد: «هذا محصل کلامه بعد تنقیحه و تصحیحه و انت خبیر بان الفاضل المذکور بمکانة من متانة النظر فهو اجل من ان یخطر بباله هذه التوهمات الواهیة فضلا من ان یعترف بصحتها و یستند الیها، بل الظاهر منشا توهمه علی ما یستفاد من بیانه» که اگر چه در ابتدا این توهم را انکار می کند؛ اما باز هم در عبارتش نسبت توهم را ذکر می کند.اصولا در کتاب فصول بسیار زیاد دیده می شود که از عبارت های مختلفی در تضعیف نظریات صاحب قوانین نظیر «قد توهم فی المقام تفصیلا رکیکا» و «من عجائب الاوهام ما سنح للفاضل المعاصر فی المقام» استفاده شود و به عنوان نمونه در صفحه ۱۶۴ از تعابیر «غیر واضح، غیر مفید، غیر سدید، غیر مستقیم، لا یعقل له وجه، غایة السقوط و الضعف، ضعفه اظهر، انها فاسدة فی نفسها» برای نفی نظریات صاحب قوانین استفاده شده و حتی آخرین سطر کتاب این طور آمده است «و هذا الجمع فاسد کسابقیه و مثله ما حکی عن بعض الافاضل (صاحب قوانین) من حمل اخبار الارجاع علی غیر المتناقضین». با توجه به این موارد به نظر می رسد آنچه صاحب فصول در خطبه کتاب در رابطه با تشنیع و اهانت به صاحب قوانین از خود نفی کرده، صحیح نباشد.
ویژگی های کتاب
...
wikifeqh: الفصول_الغرویة_فی_الأصول_الفقهیة_(کتاب)