الـقول الرشید فی الاجتهاد و التقلید

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب«القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید»، به زبان عربی، تألیف سید عادل بن علی بن الحسین علوی، در باره اجتهاد و تقلید است. این کتاب، حاصل درس خارج فقه مؤلف برای جمعی از فضلای حوزه علمیه قم است. وی، محور درس خود را کتاب«العروة الوثقی»، نوشته مرحوم سید محمد کاظم یزدی، قرار داده و برای تکریم و تعظیم و احیای فقه استاد خویش، آیة الله مرعشی نجفی، مسائل منقول از کتاب مزبور را با آنچه در دو کتاب«منهاج المؤمنین»(رساله عملیه مطابق با فتوای آیة الله مرعشی نجفی، به قلم سید عادل علوی) و«غایة القصوی لمن رام التمسک بالعروة الوثقی»، نوشته آیة الله العظمی مرعشی نجفی، تطبیق داده است.
کتاب، دارای دو جلد است که جلد اول آن، مشتمل بر توضیح و بررسی 21 مسئله و جلد دوم، شامل تحلیل و تبیین 50 مسئله است. روش مؤلف، در شرح مسائل، بدین گونه است که نخست، اهم الفاظ هر مسئله را از نظر لغوی و اصطلاحی معنا می کند، سپس وارد اصل موضوعات فقهی و اصولی و بیان نصوص شرعی و مدارک و مسانید و آرا و نظریات بزرگان می شود و آن گاه نظریه مورد قبول خود را بیان می کند.
مؤلف، در جلد اول، نخست، مفهوم وجوب، اجتهاد، تقلید و احتیاط، تکلیف، عقل، بلوغ، تخییر، عبادت و معامله را از لحاظ لغوی و اصطلاحی بررسی نموده و سیر تاریخی اجتهاد و اصول فقه را بیان نموده است، آن گاه به تعریف مقدمات اجتهاد پرداخته و اجتهاد را امری واجب و وجوبش را وجوبی کفایی ارزیابی نموده است.
وی، اقسام اجتهاد را از قبیل اجتهاد فعلی و اجتهاد شأنی، اجتهاد مطلق و اجتهاد متجزی بیان کرده و شروط احراز اجتهاد و حکم اختلاف فتوی بین مجتهدین را بیان کرده و نقش مکان و زمان در اجتهاد را تبیین نموده است، آن گاه به بحث از تقلید پرداخته و معنای لغوی و اصطلاحی تقلید و ادله جواز تقلید را از قرآن و سنت بررسی کرده و شبهات مربوط به آن را پاسخ گفته و سپس به بررسی مفهوم احتیاط از لحاظ لغوی و اصطلاحی پرداخته و مطلوب بودن احتیاط در همه حال را بیان کرده است.
جواز عمل به احتیاط، احتیاط در اوامر و نواهی، لزوم اجتهاد و تقلید در جواز احتیاط، حکم تقلید در امور ضروری و یقینی دین، باطل بودن عمل عوام الناس بدون تقلید و احتیاط، صحیح بودن عمل مجتهد و عوام در صورتی که مطابق با واقع باشد، بقای بر تقلید مجتهد متوفی و ادله و شروط بقای بر تقلید، حکم عدول کردن از مجتهد زنده به مجتهد زنده دیگر، حکم تقلید کردن از مجتهد اعلم، حکم تخییر بین دو مجتهد مساوی در فضایل علمی و معنوی، حکم عمل جاهل مقصّر و شرایط مجتهد اعلم، حکم تقلید مفضول، حکم تقلید کردن فرد غیر مجتهد، راه های شناخت مجتهد اعلم، حکم تقلید کردن از مجتهدی که اعلمیت او مشخص نیست، شرایط مجتهد اعلم، اعم از بلوغ، عقل، علم، ایمان، تقوی، عدالت، رجولیت(مرد بودن)، حرّیت و داشتن ملکه اجتهاد و اعلمیت و بیان دیدگاه های کتاب«منهاج المؤمنین» و«عروة الوثقی» در این زمینه ها و دیدگاه های برخی از اعلام در این باره، از دیگر مندرجات جلد اول کتاب می باشد.

[ویکی فقه] القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید (کتاب). کتاب «القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید»، به زبان عربی، تالیف ] ، در باره اجتهاد و تقلید است. این کتاب، حاصل درس خارج فقه مؤلف برای جمعی از فضلای حوزه علمیه قم است. وی، محور درس خود را کتاب «العروة الوثقی»، نوشته مرحوم سید محمد کاظم یزدی، قرار داده و برای تکریم و تعظیم و احیای فقه استاد خویش، آیة الله مرعشی نجفی ، مسائل منقول از کتاب مزبور را با آنچه در دو کتاب «منهاج المؤمنین» (رساله عملیه مطابق با فتوای آیة الله مرعشی نجفی، به قلم سید عادل علوی) و «غایة القصوی لمن رام التمسک بالعروة الوثقی»، نوشته آیة الله العظمی مرعشی نجفی، تطبیق داده است.
کتاب، دارای دو جلد است که جلد اول آن، مشتمل بر توضیح و بررسی ۲۱ مسئله و جلد دوم، شامل تحلیل و تبیین ۵۰ مسئله است. روش مؤلف، در شرح مسائل، بدین گونه است که نخست، اهم الفاظ هر مسئله را از نظر لغوی و اصطلاحی معنا می کند، سپس وارد اصل موضوعات فقهی و اصولی و بیان نصوص شرعی و مدارک و مسانید و آرا و نظریات بزرگان می شود و آن گاه نظریه مورد قبول خود را بیان می کند.
گزارش محتوا
در پاورقی کتاب، منابع مورد استفاده مؤلف، درج شده و در پایان هر جلد، فهرستی تفصیلی از مندرجات کتاب ارائه شده است.

پیشنهاد کاربران