الشواهد الربوبیه

[ویکی فقه] مؤلّف:صدرالدین شیرازی (ملا صدرا) (م ۱۰۵۰‍ ه.ق)
این کتاب نماینده افکار خاص ملا صدرا است. او در این کتاب در بعضی موارد به نحو ایجاز و اختصار و در بعضی از مسائل به طور مفصّل آراء خود را با عباراتی سلیس، روان و جذاب تقریر کرده است.این کتاب تقریباً حاوی خلاصه و تلخیص کتاب اسفار اربعه است. ولی بر خلاف اسفار در این کتاب آراء خود را به طور خلاصه بیان کرده است.این کتاب یکی از متون عالیه فلسفی است که ملا صدرا آخرین آراء و عقاید خویش را بیان کرده است. در برخی از قسمت های این کتاب مطالبی دیده می شود که در اسفار و سایر کتب او دیده نمی شود.این کتاب مشتمل بر ۵ مشهد است که هر مشهد دارای چند شاهد و هر شاهد مشتمل بر چند اشراق است. بر این کتاب حکیم و فیلسوف متأله حاج ملا هادی سبزواری و میرزا علی اکبر حکمی قمی حاشیه زده اند.
وضعیت نشر
این کتاب در یک جلد به زبان عربی با تصحیح، تعلیق و مقدمه فارسی سید جلال الدین آشتیانی به چاپ رسیده است.


منبع
سایت اندیشه قم
...

[ویکی اهل البیت] شواهدالربوبیة از جمله آثار صدرالدین، محمد بن ابراهیم شیرازی معروف به صدرالمتألهین متولد سال 979 هـ.ق و متوفی سال 1045 یا 1050 هـ.ق. است. بنا به تصریح خود مؤلف در مقدمه کتاب، نام کتاب عبارت است از الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، البته مؤلف کتابی دیگر با نام شواهد الربوبیة دارد که با کتاب مورد بحث ما فرق دارد. عمده مطالب کتاب در حکمت نظری است و در پایان کتاب بخش نسبتاً مختصری نیز به برخی مباحث حکمت عملی و مطالب مرتبط با آن اختصاص یافته است.
مؤلف انگیزه تألیف را امتثال فرمان آمر غیبی می داند، او در مقدمه کتاب بعد از این که اظهار می دارد که در اثر ریاضت به مطالبی دست یافته که کمتر کسی به آن دست یافته است و بلکه او در برخی موارد منفرد و تک است. می گوید: لما ورد علی أمر آمر قلبی و وقعت إلی إشارة مشیر غیبی بإظهار طائفة منها... فامتثلت سمعا و طاعة و المأمور معذور...
کتاب الشواهد الربوبیة احتمالاً بعد از شرح هدایه و اسفار و مبدأ و معاد به رشته تحریر درآمده است چون در مواضعی از اسفار از جمله ج4، ص232 از هدایه، و در مقدمه مبدأ و معاد از اسفار و در این کتاب مشهد1، شاهد3، اشراق12، ص54 از مبدأ و معاد یاد می کند، اما از سایر کتاب های معروف مؤلف مؤخر بوده است.
زیرا در حاشیه حکمة الإشراق ص309، چاپ سنگی و در عرشیه ص245 و در حاشیه الهیات شفاء ص36، چاپ سنگی از شواهد یاد می کند بنابراین آنچه شهرت یافته که شواهد از آخرین کتاب های صدرالمتألهین است، مسلماً غلط است.
به طور تقریبی می توان تاریخ تألیف کتاب شواهد را سال 1022 هـ.ق حدس زد زیرا چنانکه گذشت، این کتاب بعد از مبدأ و معاد و قبل از سایر کتاب های معروف فلسفی نگارش یافته و چون بنا به تصریح خود مؤلف در صفحه 198 از کتاب مبدأ و معاد، در هنگام تألیف مبدأ و معاد، مؤلف 40 ساله بوده است پس می توان با دو یا سه سال اضافه به این مدت و با توجه به این که تولد مؤلف سال 979 هـ.ق بوده، حدس زد که تألیف شواهد حدود سال 1022 هـ.ق بوده است.
کتاب الشواهد الربوبیة شامل پنج مشهد و هر مشهدی شامل چند شاهد و هر شاهدی دارای اشراقاتی است:
شیوه ای که مؤلف در نگارش کتاب الشواهد الربوبیة بکار برده دارای مشخصه های زیر است: