السالوادور

السالوادور ( اسپانیایی: El Salvador ) i /ɛl ˈsælvədɔːr/ به طور رسمی جمهوری السالوادور ( اسپانیایی: República de El Salvador ) کوچک ترین و پرتراکم ترین کشور منطقه آمریکای مرکزی است. پایتخت آن سان سالوادور است.
این کشور در جنوب آمریکای شمالی قرار دارد و به دریا هم راه دارد. السالوادور توسط کشورهای هندوراس، گواتمالا و همچنین خلیج فونسکا و اقیانوس آرام دربرگرفته شده است.
جمعیت این کشور ۶٬۸۲۶٬۰۰۰ نفر است که اکثریت آنان از تبار مستیزو ( دورگه سرخ پوست و اسپانیایی ) هستند. بیشتر مردم السالوادور مسیحی هستند که بیش از نیمی از آن ها از پیروان شاخه کاتولیک رومی از مسیحیت هستند. برنج و لوبیا از مهم ترین مواد غذایی مردم این کشور است. مساحت آن ۲۱۰۴۱ کیلومترمربع است. زبان رسمی آن اسپانیایی و واحد پول آن دلار آمریکا است. بیتکوین نیز در سال ۲۰۲۱ پول قانونی این کشور معرفی شده است. السالوادور اولین کشوری می باشد که بیتکوین را پول رسمی و قانونی معرفی کرده است. ( تا سال ۲۰۰۱ کولون السالوادور بود ) .
این کشور مستعمره اسپانیا بوده و در سال ۱۸۲۱ استقلال یافته است. زبان های محلی ناهوات و لنکا که قبلاً رایج بوده تقریباً از میان رفته اند.
این کشور گرفتار کودتاهای متعدد و خشونت سیاسی بوده است. السالوادور در سال ۱۹۳۱ میلادی، به دلیل سقوط قیمت قهوه در بازارهای جهانی با بحران عظیم اقتصادی روبه رو شد. اوضاع نابسامان اقتصادی، نارضایتی شدید مردم السالوادور را برانگیخت و شورش های دانشجویی و مردمی علیه دیکتاتوری هرناندز مارتینز آغاز شد. به دنبال این شورش ها، جنگ داخلی اوج گرفت و این جنگ سبب شد شمار بسیاری از مردم السالوادور به کشورهای همسایه پناهنده شوند.
این کشور در سال ۱۹۶۹ میلادی با کشور همسایه خود هندوراس بر سر یک گل فوتبال جنگید. پس از آن، جنگ های داخلی دوازده ساله ( ۱۹۷۹–۱۹۹۱ ) السالوادور زیان های فراوانی به نهادها و سازمان های این کشور وارد آورد. در این جنگ داخلی که طی سال های یادشده بین گروه های چریکی چپگرا و نیروهای دولتی السالوادور جریان داشت حدود ۷۵ هزار تن کشته و بیش از هفت هزار تن ناپدید شدند. [ ۱]
در قدیم در منطقه کنونی السالوادور سرخ پوستان پیپیل در قسمت غربی و سرخ پوستان لنکا در قسمت شرقی سکونت داشتند. پیپیل ها در حدود سال ۹۰۰ میلادی به این مناطق آمده بودند و با سوزاندن شهرهای ساکنان پیشین، شهرهای خود را بنا کرده و یک پادشاهی به نام «کوزکاتلان» را بنیاد نهادند. کوزکاتلان در زبان پیپیل به معنای «مکان جواهرات الماس» بود و هم اینک نیز برای اشاره به فردی از السالوادور که تبار و فرهنگش با آن تمدن مرتبط است از عبارت کوزکاتلانی ( Cuzcatleco ) استفاده می شود. از تمدن مایاها در السالوادور نیز مکان های باستانی چندی به جا مانده که از آن جمله می توان به تازومال، خویا دکرن، کاسا بلانکا و چالچوپا اشاره کرد.

اِل سالوادور (El Salvador)
اِل سالوادور
اِل سالوادور
موقعیت. جمهوری اِل سالوادور، کوچک ترین و پرجمعیت ترین کشور امریکای مرکزی، بین کشورهای گواتمالا در غرب و شمال غربی، هوندوراس در شمال و شرق، و اقیانوس آرام در جنوب قرار دارد. مساحت این کشور ۲۱,۰۴۰ کیلومتر مربع است و شهر سان سالوادور پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور ال سالوادور در میان کشورهای امریکای مرکزی تنها کشوری است که به اقیانوس اطلس راه ندارد و سرزمینی است کوهستانی که ارتفاعات آن از غرب به شرق کشیده شده اند. این کشور بیست آتشفشان دارد که سانتا آنا (۲,۳۵۵ متر)، سان میگل (۲,۱۲۰ متر)، سان ویسنته (۲,۱۸۰ متر)، و ایسالکو (۲,۳۸۶ متر) از آن جمله اند. کوه اِل پیتال، با ارتفاع ۲,۷۳۱ متر که در کوه های مرزی مِتاپان و چالا تِنانگو و روی خط مرزی کشور هوندوراس قرار دارد، بلندترین نقطۀ این کشور محسوب می شود. نوار ساحلی ال سالوادور جلگۀ نسبتاً باریک و پستی است که روبه شمال بر ارتفاع آن افزوده می شود و به سرزمین درون بومی کشور، که ارتفاع متوسط آن ۶۰۰ متر است، منتهی می شود. از میان رودخانه های متعددی که اکثراً از فراسوی مرزهای این کشور سرچشمه می گیرند، رودخانۀ لِمپا با درازای ۳۲۰ کیلومتر، طویل ترین و مهم ترین آن هاست. رودخانۀ مزبور از کشور گواتمالا سرچشمه می گیرد و پس از عبور از گوشۀ غربی هوندوراس به ال سالوادور وارد می شود و پس از عبور از دریاچۀ کوآتپک و تشکیل دادن بخشی از مرز هوندوراس به سوی جنوب جریان می یابد و به اقیانوس آرام می ریزد. دریاچه های متعددی در کشور ال سالوادور وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارت اند از کوآتپک، ایلوپانگو و دریاچۀ مرزی لا ئونیون. ال سالوادور به چهارده دپارتمان یا (استان) تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از سان سالوادور، نوئِوا سان سالوادور، سان میگل، سانتا آنا، سونسوناته، و آئوئاچاپان. این کشور اقلیم عمدتاً گرم و مرطوب دارد و شب های خنک از ویژگی های آن است و فصل بارندگی های شدید آن از اردیبهشت تا مهر به درازا می کشد. کوهستان های درون بومی از اعتدال بیشتری برخوردارند و میزان بارندگی آن ها نیز بیشتر از دیگر نواحی است. جلگۀ ساحلی و دامنۀ کوه ها از علفزارهای نوع ساوانا و درختان برگ ریز پوشیده شده و دره ها و جلگه های مرکزی آن پوشش گیاهی تنک تری دارند. بخش وسیعی از کشور قابل کشت است و حیات وحش آن، به ویژه از نظر پستانداران، در مقایسه با دیگر نواحی امریکای مرکزی کم و ناچیز است. میانگین دمای شهر سان سالوادور در دی ماه۲۱.۷ درجۀ سانتی گراد و در تیر ماه۲۳.۹ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۱,۷۷۵ میلی متر است.
اقتصاد. ال سالوادور از نظر اقتصادی به کشاورزی وابسته است. اراضی مرغوب و حاصل خیز آن به سفیدپوستان تعلق دارد و رگ حیاتی کشور به راستی در دست آنان است. قهوه، پنبه، ذرت، و نیشکر از فرآورده های مهم کشاورزی و صادراتی این کشورند و سیمان، شکر، نفت، کاغذ، مواد غذایی و پوشاک محصولات صنعتی آن هستند. با این که بسیاری از اراضی جنگلی پاک سازی شده و به کشت اقلام حیاتی اختصاص یافته است، هنوز بخش عمده ای از مواد خوراکی از خارج وارد می شود. این کشور از نظر منابع زیرزمینی شرایط مطلوبی ندارد و بیشتر نیروی الکتریسیتۀ آن به شیوۀ برقابی تأمین می شود. اگرچه در سال های اخیر در زمینۀ صنعت سرمایه گذاری بسیار شده است، ولی اختلافات عقیدتی، مبارزات مسلکی، و جنگ های داخلی از توسعۀ آن جلوگیری کرده و به بخش وسیعی از شبکۀ راه ها و پل های کشور آسیب رسانده است.
حکومت و سیاست. بنابر قانون اساسی ۱۹۸۳، رئیس جمهور و معاون او با رأی اکثریت مردم انتخاب می شوند و مسئولیت اجرایی دارند و تشکیل هیئت دولت با رئیس جمهور است. دورۀ ریاست جمهوری ال سالوادور پنج سال تمدیدناپذیر است. مجلس قانون گذاری آن ۸۴ عضو دارد که مردم آنان را برای یک دورۀ سه ساله انتخاب می کنند.مردم و تاریخ. جمعیت ال سالوادور حدود ۵,۷۴۴,۱۱۳ نفر است (۲۰۰۹) و تراکم نسبی آن به۲۷۳ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت آن۱.۸ درصد است و ۹۴ درصد از جمعیت آن را مستیسوها، (دورگه های حاصل از آمیزش اسپانیایی ها و پرتغالی ها با سرخ پوستان) تشکیل می دهند. ۷۵ درصدشان مسیحی کاتولیک اند و زبان رسمی آنان اسپانیایی است. حدود ۵۰ درصد از مردم آن روستانشین اند و۷۸.۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. اِلسالوادور در روزگار گذشته مسکن اقوام چیپچا و مایا بوده است. اسپانیایی ها از ۱۵۲۴ تا ۱۵۳۹ آن را در تصرف داشتند. آنان سلطان نشین پیپیل را برانداختند و شهرهای سان سالوادور و سونسوناته را بنا نهادند و همراه با گواتمالا به امپراتوری مکزیک ضمیمه کردند. با سقوط امپراتوری مکزیک (۱۸۲۳) دو شهر سان سالوادور و سونسوناته با هم متحد شدند و ایالت خودگردان داخلی ال سالوادور را در داخل فدراسیون امریکای مرکزی تأسیس کردند. در ۱۸۲۷، نزاع ها و مناقشات درونی آغاز شد و بین سلطنت طلبان و جمهوری خواهان جنگ خانگی درگرفت و تلاش برای جلوگیری از فروپاشی فدراسیون امریکای مرکزی بی نتیجه ماند و ال سالوادور به صورت یک کشور مستقل اعلام موجودیت کرد.