التنبیه فی الفقه الشافعی

[ویکی فقه] التنبیه فی الفقه الشافعی، از مهمترین متون فقهی شافعیان تألیف ابواسحاق شیرازی، فقیه شافعی قرن چهارم و پنجم است.
التنبیه کتابی است مختصر که جایگاه علمی مؤلف و ویژگیهایی مانند نثر روان و ساده، به کار بردن تعبیرات روشن و پرهیزکردن از جدل و مناقشه در میان آرا، آن را در زمره مهمترین متون فقه شافعی قرار داده است، به طوری که در بین پنج کتاب فقهی مشهور شافعیان (التنبیه، المختصر، المهذَّب، الوسیط و الوجیز) مقبول ترین متن فقهی به شمار می رود. تألیف کتاب در ۴۵۲ آغاز شده و در ۴۵۳ به پایان رسیده است. آن را مشتمل بر دوازده هزار مسئله دانسته اند. التنبیه شامل چهارده «کتابِ» (بابِ) فقهی است که از طهارت آغاز می شود و به شهادات ختم می گردد. مؤلف در همه ابواب فقهی، فتواهای خود را به اختصار و بدون ذکر دلیل آورده است. وی هرچند در برخی فروع فقهی به آرای گوناگون که بعضاً نزد او پذیرفته نیست ــ اشاره کرده، به آرای مذاهب دیگر تصریح ننموده و ظاهراً از هیچ فقیهی نام نبرده است. ابواسحاق در تألیف کتاب و شیوه بیان مطالب، از التعلیقه (شرح مهم المختصر مُزَنی و از منابع اصلی شافعیان عراق و گروهی از فقهای مکتب خراسان، اثرِ ابوحامدبن ابی طاهر اسفراینی، متوفی ۴۰۶) و در انتخاب عنوان آن از التنبیه ابن جِنّی (متوفی ۳۹۲) در نحو، الهام گرفته است.
التنبیه در منابع فقهی
در منابع فقهی شافعی به التنبیه و شرحهای آن بسیار استناد شده است. عالمان بسیاری به تدریس، حفظ و شرح التنبیه می پرداختند و کسانی که آن را حفظ می کردند، نزد سایر علما مقبولیت بیشتری می یافتند نووی، تحریر، ص ۲۷؛.
از جمله حافظان کتاب التنبیه
از جمله حافظانِ التنبیه، تقی الدین سُبْکی (متوفی ۷۵۶)، جمال الدین ابن قَلانِسی (متوفی ۷۳۱)، بدرالدین بن مکتوم (متوفی ۷۹۷)، شمس الدین سلسبیلی (متوفی ۷۷۰) و علی بن محمد موصلی (متوفی ۷۳۴) بودند. در باره ابن قَمّاح (فقیه شافعی، متوفی ۷۴۱) گفته شده که وی آن چنان بر مطالب التنبیه احاطه داشته که به هنگام پرسش مسئله ای از آن، مسئله قبلی را نیز از حفظ بیان می کرده است.
التنبیه کتابی جامع وکامل
...