[ویکی فقه] التفسیر بالرأی (کتاب). «التفسیر بالرای، قواعده و ضوابطه و اعلامه» نوشته دکتر محمد حمد زغلول و به زبان عربی است.
نویسنده در این کتاب به بیان قواعد و ضوابط تفسیر به رای پرداخته است. مراد از تفسیر به رای در این جا، تفسیر به رای مذموم و نکوهیده که در احادیث نبوی از آن نهی شده نیست بلکه مراد از آن هرگونه تفسیر عقلی و استدلالی در مقابل تفسیر نقلی و ماثور است. بنابراین مراد از «رای» در این جا دقیقا همان «اجتهاد» است. طبق این تعریف، تفسیر به رای شامل تفاسیر فقهی، کلامی، صوفی یا اشاری، علمی و... خواهد شد. نویسنده قبل از ورود به بحث اصلی بابی را به علوم قرآنی اختصاص داده و تاثیر آنها را در تفسیر به رای یادآور می شود. بحث از اسباب نزول و اثر آن در تفسیر، مباحث نسخ، اسرائیلیات و تاثیر آنها در این نوع از تفسیر و موضوع ترجمه قرآن کریم به سایر زبانها و حکم ترجمه قرآن در فقه مذاهب اربعه از جمله مطالبی است که در این باب به بررسی آنها پرداخته می شود. در بابی دیگر از ابواب کتاب، نویسنده به بررسی ضوابط و قواعد تفسیر به رای پرداخته و نقش این قواعد را در تبیین دلالات الفاظ قرآنی بر معانی مورد نظر برای فهم بهتر کتاب الله و نیل به مقاصد آن یادآور می شود و قبل از آن اقسام تفسیر از جهت روش علمی، تعریف اصطلاح «تفسیر به رای»، ادله قائلین به جواز و عدم جواز تفسیر به رای و وجه جمع بین این دو دیدگاه، تفاوت تفسیر و تاویل، تعارض ظاهری بین آیات قرآن از جهت معنا و کیفیت تفسیر این تعارض و نیز چگونگی شناخت وجوه تعارض بین برخی آیات با برخی دیگر و نیز بین آیه و حدیث و نیز توضیح اسباب و علل اختلاف بین مفسران در تفسیر قرآن کریم، مورد بررسی قرار می گیرد. نقش اجتهاد و گستره آن در تفسیر به رای، علوم مورد نیاز مفسر و آداب و شرایطی که رعایت آنها از جانب مفسر لازم است، روش مفسران به رای و ضوابط عمومی تفسیر به رای نظیر لزوم آشنایی با علوم عربی، حدیث و اصول فقه از دیگر موضوعاتی است که در این باب بدانها پرداخته می شود. در باب بعدی قواعد تفسیر به رای، که نقش مهمی در تسهیل فهم معانی قرآن کریم و استنباط احکام شرعیه از نصوص قرآنی دارند مورد بررسی قرار می گیرد. به اعتقاد نویسنده تمام معانی قرآن از خلال منطوق لفظ قرآنی یا مفهوم آن قابل دستیابی است. از این رو نویسنده به بحث از منطوق و مفهوم قرآن، حقیقت و مجاز، دلالت الفاظ بر معانی از طریق عبارت، اشاره، نص یا اقتضاء پرداخته است. دلالت الفاظ قرآنی از حیث عام یا خاص یا مشترک بودن و قواعد تفسیر الفاظ واضح الدلالة و الفاظ مبهم الدلالة قرآن در این باب مورد بررسی قرار می گیرد. در آخرین باب کتاب هم به معرفی هشت تن از مفسران قرآن کریم و معرفی آثار و نیز روش خاص هریک از آنان در تفسیر قرآن پرداخته و بطور اختصار از مدارس تفسیری اشاعره، معتزله ، اثریة و اشاریة سخن به میان می آورد.
نویسنده در این کتاب به بیان قواعد و ضوابط تفسیر به رای پرداخته است. مراد از تفسیر به رای در این جا، تفسیر به رای مذموم و نکوهیده که در احادیث نبوی از آن نهی شده نیست بلکه مراد از آن هرگونه تفسیر عقلی و استدلالی در مقابل تفسیر نقلی و ماثور است. بنابراین مراد از «رای» در این جا دقیقا همان «اجتهاد» است. طبق این تعریف، تفسیر به رای شامل تفاسیر فقهی، کلامی، صوفی یا اشاری، علمی و... خواهد شد. نویسنده قبل از ورود به بحث اصلی بابی را به علوم قرآنی اختصاص داده و تاثیر آنها را در تفسیر به رای یادآور می شود. بحث از اسباب نزول و اثر آن در تفسیر، مباحث نسخ، اسرائیلیات و تاثیر آنها در این نوع از تفسیر و موضوع ترجمه قرآن کریم به سایر زبانها و حکم ترجمه قرآن در فقه مذاهب اربعه از جمله مطالبی است که در این باب به بررسی آنها پرداخته می شود. در بابی دیگر از ابواب کتاب، نویسنده به بررسی ضوابط و قواعد تفسیر به رای پرداخته و نقش این قواعد را در تبیین دلالات الفاظ قرآنی بر معانی مورد نظر برای فهم بهتر کتاب الله و نیل به مقاصد آن یادآور می شود و قبل از آن اقسام تفسیر از جهت روش علمی، تعریف اصطلاح «تفسیر به رای»، ادله قائلین به جواز و عدم جواز تفسیر به رای و وجه جمع بین این دو دیدگاه، تفاوت تفسیر و تاویل، تعارض ظاهری بین آیات قرآن از جهت معنا و کیفیت تفسیر این تعارض و نیز چگونگی شناخت وجوه تعارض بین برخی آیات با برخی دیگر و نیز بین آیه و حدیث و نیز توضیح اسباب و علل اختلاف بین مفسران در تفسیر قرآن کریم، مورد بررسی قرار می گیرد. نقش اجتهاد و گستره آن در تفسیر به رای، علوم مورد نیاز مفسر و آداب و شرایطی که رعایت آنها از جانب مفسر لازم است، روش مفسران به رای و ضوابط عمومی تفسیر به رای نظیر لزوم آشنایی با علوم عربی، حدیث و اصول فقه از دیگر موضوعاتی است که در این باب بدانها پرداخته می شود. در باب بعدی قواعد تفسیر به رای، که نقش مهمی در تسهیل فهم معانی قرآن کریم و استنباط احکام شرعیه از نصوص قرآنی دارند مورد بررسی قرار می گیرد. به اعتقاد نویسنده تمام معانی قرآن از خلال منطوق لفظ قرآنی یا مفهوم آن قابل دستیابی است. از این رو نویسنده به بحث از منطوق و مفهوم قرآن، حقیقت و مجاز، دلالت الفاظ بر معانی از طریق عبارت، اشاره، نص یا اقتضاء پرداخته است. دلالت الفاظ قرآنی از حیث عام یا خاص یا مشترک بودن و قواعد تفسیر الفاظ واضح الدلالة و الفاظ مبهم الدلالة قرآن در این باب مورد بررسی قرار می گیرد. در آخرین باب کتاب هم به معرفی هشت تن از مفسران قرآن کریم و معرفی آثار و نیز روش خاص هریک از آنان در تفسیر قرآن پرداخته و بطور اختصار از مدارس تفسیری اشاعره، معتزله ، اثریة و اشاریة سخن به میان می آورد.
[ویکی فقه] التفسیر بالرای (کتاب). «التفسیر بالرای، قواعده و ضوابطه و اعلامه» نوشته دکتر محمد حمد زغلول و به زبان عربی است.
نویسنده در این کتاب به بیان قواعد و ضوابط تفسیر به رای پرداخته است. مراد از تفسیر به رای در این جا، تفسیر به رای مذموم و نکوهیده که در احادیث نبوی از آن نهی شده نیست بلکه مراد از آن هرگونه تفسیر عقلی و استدلالی در مقابل تفسیر نقلی و ماثور است. بنابراین مراد از «رای» در این جا دقیقا همان «اجتهاد» است. طبق این تعریف، تفسیر به رای شامل تفاسیر فقهی، کلامی، صوفی یا اشاری، علمی و... خواهد شد. نویسنده قبل از ورود به بحث اصلی بابی را به علوم قرآنی اختصاص داده و تاثیر آنها را در تفسیر به رای یادآور می شود. بحث از اسباب نزول و اثر آن در تفسیر، مباحث نسخ، اسرائیلیات و تاثیر آنها در این نوع از تفسیر و موضوع ترجمه قرآن کریم به سایر زبانها و حکم ترجمه قرآن در فقه مذاهب اربعه از جمله مطالبی است که در این باب به بررسی آنها پرداخته می شود. در بابی دیگر از ابواب کتاب، نویسنده به بررسی ضوابط و قواعد تفسیر به رای پرداخته و نقش این قواعد را در تبیین دلالات الفاظ قرآنی بر معانی مورد نظر برای فهم بهتر کتاب الله و نیل به مقاصد آن یادآور می شود و قبل از آن اقسام تفسیر از جهت روش علمی، تعریف اصطلاح «تفسیر به رای»، ادله قائلین به جواز و عدم جواز تفسیر به رای و وجه جمع بین این دو دیدگاه، تفاوت تفسیر و تاویل، تعارض ظاهری بین آیات قرآن از جهت معنا و کیفیت تفسیر این تعارض و نیز چگونگی شناخت وجوه تعارض بین برخی آیات با برخی دیگر و نیز بین آیه و حدیث و نیز توضیح اسباب و علل اختلاف بین مفسران در تفسیر قرآن کریم، مورد بررسی قرار می گیرد. نقش اجتهاد و گستره آن در تفسیر به رای، علوم مورد نیاز مفسر و آداب و شرایطی که رعایت آنها از جانب مفسر لازم است، روش مفسران به رای و ضوابط عمومی تفسیر به رای نظیر لزوم آشنایی با علوم عربی، حدیث و اصول فقه از دیگر موضوعاتی است که در این باب بدانها پرداخته می شود. در باب بعدی قواعد تفسیر به رای، که نقش مهمی در تسهیل فهم معانی قرآن کریم و استنباط احکام شرعیه از نصوص قرآنی دارند مورد بررسی قرار می گیرد. به اعتقاد نویسنده تمام معانی قرآن از خلال منطوق لفظ قرآنی یا مفهوم آن قابل دستیابی است. از این رو نویسنده به بحث از منطوق و مفهوم قرآن، حقیقت و مجاز، دلالت الفاظ بر معانی از طریق عبارت، اشاره، نص یا اقتضاء پرداخته است. دلالت الفاظ قرآنی از حیث عام یا خاص یا مشترک بودن و قواعد تفسیر الفاظ واضح الدلالة و الفاظ مبهم الدلالة قرآن در این باب مورد بررسی قرار می گیرد. در آخرین باب کتاب هم به معرفی هشت تن از مفسران قرآن کریم و معرفی آثار و نیز روش خاص هریک از آنان در تفسیر قرآن پرداخته و بطور اختصار از مدارس تفسیری اشاعره، معتزله ، اثریة و اشاریة سخن به میان می آورد.
ساختار کتاب
کتاب دارای مقدمه ای از مؤلف، یک باب تمهیدی و سه باب اصلی می باشد:
← الباب التمهیدی
کتاب به قلم دکتر محمد حمد زغلول به عنوان رساله فوق لیسانس نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۴۸۰ صفحه برای دومین بار در سال ۱۴۲۰ هجری قمری- ۱۹۹۹ میلادی از سوی «مکتبة الفارابی» دمشق منتشر شده است.
نویسنده در این کتاب به بیان قواعد و ضوابط تفسیر به رای پرداخته است. مراد از تفسیر به رای در این جا، تفسیر به رای مذموم و نکوهیده که در احادیث نبوی از آن نهی شده نیست بلکه مراد از آن هرگونه تفسیر عقلی و استدلالی در مقابل تفسیر نقلی و ماثور است. بنابراین مراد از «رای» در این جا دقیقا همان «اجتهاد» است. طبق این تعریف، تفسیر به رای شامل تفاسیر فقهی، کلامی، صوفی یا اشاری، علمی و... خواهد شد. نویسنده قبل از ورود به بحث اصلی بابی را به علوم قرآنی اختصاص داده و تاثیر آنها را در تفسیر به رای یادآور می شود. بحث از اسباب نزول و اثر آن در تفسیر، مباحث نسخ، اسرائیلیات و تاثیر آنها در این نوع از تفسیر و موضوع ترجمه قرآن کریم به سایر زبانها و حکم ترجمه قرآن در فقه مذاهب اربعه از جمله مطالبی است که در این باب به بررسی آنها پرداخته می شود. در بابی دیگر از ابواب کتاب، نویسنده به بررسی ضوابط و قواعد تفسیر به رای پرداخته و نقش این قواعد را در تبیین دلالات الفاظ قرآنی بر معانی مورد نظر برای فهم بهتر کتاب الله و نیل به مقاصد آن یادآور می شود و قبل از آن اقسام تفسیر از جهت روش علمی، تعریف اصطلاح «تفسیر به رای»، ادله قائلین به جواز و عدم جواز تفسیر به رای و وجه جمع بین این دو دیدگاه، تفاوت تفسیر و تاویل، تعارض ظاهری بین آیات قرآن از جهت معنا و کیفیت تفسیر این تعارض و نیز چگونگی شناخت وجوه تعارض بین برخی آیات با برخی دیگر و نیز بین آیه و حدیث و نیز توضیح اسباب و علل اختلاف بین مفسران در تفسیر قرآن کریم، مورد بررسی قرار می گیرد. نقش اجتهاد و گستره آن در تفسیر به رای، علوم مورد نیاز مفسر و آداب و شرایطی که رعایت آنها از جانب مفسر لازم است، روش مفسران به رای و ضوابط عمومی تفسیر به رای نظیر لزوم آشنایی با علوم عربی، حدیث و اصول فقه از دیگر موضوعاتی است که در این باب بدانها پرداخته می شود. در باب بعدی قواعد تفسیر به رای، که نقش مهمی در تسهیل فهم معانی قرآن کریم و استنباط احکام شرعیه از نصوص قرآنی دارند مورد بررسی قرار می گیرد. به اعتقاد نویسنده تمام معانی قرآن از خلال منطوق لفظ قرآنی یا مفهوم آن قابل دستیابی است. از این رو نویسنده به بحث از منطوق و مفهوم قرآن، حقیقت و مجاز، دلالت الفاظ بر معانی از طریق عبارت، اشاره، نص یا اقتضاء پرداخته است. دلالت الفاظ قرآنی از حیث عام یا خاص یا مشترک بودن و قواعد تفسیر الفاظ واضح الدلالة و الفاظ مبهم الدلالة قرآن در این باب مورد بررسی قرار می گیرد. در آخرین باب کتاب هم به معرفی هشت تن از مفسران قرآن کریم و معرفی آثار و نیز روش خاص هریک از آنان در تفسیر قرآن پرداخته و بطور اختصار از مدارس تفسیری اشاعره، معتزله ، اثریة و اشاریة سخن به میان می آورد.
ساختار کتاب
کتاب دارای مقدمه ای از مؤلف، یک باب تمهیدی و سه باب اصلی می باشد:
← الباب التمهیدی
کتاب به قلم دکتر محمد حمد زغلول به عنوان رساله فوق لیسانس نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۴۸۰ صفحه برای دومین بار در سال ۱۴۲۰ هجری قمری- ۱۹۹۹ میلادی از سوی «مکتبة الفارابی» دمشق منتشر شده است.
wikifeqh: التفسیر_بالرأی _(کتاب)