الاطباء القوصونیون

[ویکی نور] «الاطباء القوصونیون» تالیف و تحقیق دکتر هناء فوزی عامر، شرح حال اطباء قوصونی -خانواده ای از پزشکان در دوره تسلط ممالیک- به ضمیمه سه رساله: 1. پادزهر حیوانی؛ 2. القول الانیس و الدّر النفیس در شرح منظومه ابن سینا؛ ؛ 3. ارجوزه ابن سینا در حفظ الصحة است.
کتاب در دو قسم تدوین شده است: در قسم در ضمن دو فصل زندگی پزشکان عصر قوصونی و ویژگی های شیوه علمی بیان شده است. در قسم دوم کتاب نیز نصوص سه مقاله مذکور ارائه شده است.
نویسنده در این مجموعه ضمن یک نگاه تحلیلی تاریخی به حوادث قرن نهم تا یازده هجری و ظهور خاندانی از پزشکان در مصر ملقب به قوصونی توجه کرده است. او طی بررسی خود به این نتیجه رسیده است که لقب قوصونی به انتساب این حکماء به نام شاهان قوصون و ارتباط آنها با نام مسجد جامع قوصون که در سنه 730ق به امر امیر قوصون ساخته شده مربوط می باشد.
وی ضمن برشمردن پزشکان خاندان قوصونی متوفی به سال 976ق و کتاب القول الانیس و الدر النفیس، شرح منظومه ابن سینا اثر مدین قوصونی آخرین چهره سرشناس خاندان پزشکی قوصونی متوفی به سال 1044ق و بالاخره ارجوزه 144 بیتی نابغه پزشکی ایران تکمیل کرده است.
مطالب مطرح شده ارجوزه ابن سینا -و به تبع آن در شرح قوصونی بر آن- بیشتر پیرامون کلیات مطرح شده در طب از جمله مباحث عناصر، ارکان، اخلاط و نیز مباحث مربوط به حفظ الصحة و بهداشت عمومی از جمله مباحث خوردن و نوشیدن، خواب و بیداری، فصد، حجامت و مانند آن است.

[ویکی فقه] الاطباء القوصونیون (کتاب). «الاطباء القوصونیون» تالیف و تحقیق دکتر هناء فوزی عامر ، شرح حال اطباء قوصونی- خانواده ای از پزشکان در دوره تسلط ممالیک- به ضمیمه سه رساله: ۱. پادزهر حیوانی؛ ۲. القول الانیس و الدر النفیس در شرح منظومه ابن سینا ؛ ۳. ارجوزه ابن سینا در حفظ الصحة است.
کتاب در دو قسم تدوین شده است: در قسم در ضمن دو فصل زندگی پزشکان عصر قوصونی و ویژگی های شیوه علمی بیان شده است. در قسم دوم کتاب نیز نصوص سه مقاله مذکور ارائه شده است.
گزارش محتوا
نویسنده در این مجموعه ضمن یک نگاه تحلیلی تاریخی به حوادث قرن نهم تا یازده هجری و ظهور خاندانی از پزشکان در مصر ملقب به قوصونی توجه کرده است. او طی بررسی خود به این نتیجه رسیده است که لقب قوصونی به انتساب این حکماء به نام شاهان قوصون و ارتباط آنها با نام مسجد جامع قوصون که در سنه ۷۳۰ ق به امر امیر قوصون ساخته شده مربوط می باشد. وی ضمن برشمردن پزشکان خاندان قوصونی متوفی به سال ۹۷۶ ق و کتاب القول الانیس و الدر النفیس ، شرح منظومه ابن سینا اثر مدین قوصونی آخرین چهره سرشناس خاندان پزشکی قوصونی متوفی به سال ۱۰۴۴ ق و بالاخره ارجوزه ۱۴۴ بیتی نابغه پزشکی ایران تکمیل کرده است. مطالب مطرح شده ارجوزه ابن سینا - و به تبع آن در شرح قوصونی بر آن- بیشتر پیرامون کلیات مطرح شده در طب از جمله مباحث عناصر، ارکان، اخلاط و نیز مباحث مربوط به حفظ الصحة و بهداشت عمومی از جمله مباحث خوردن و نوشیدن، خواب و بیداری، فصد ، حجامت و مانند آن است. وی در نگارش این اثر به اقوال علماء و پزشکان بسیاری می کند، افرادی همانند قرشی، قاضی بیضاوی، ابو علی سینا، افلاطون، فخر رازی، قطب الدین شیرازی، اثیر الدین ابهری، بقراط، خجندی. با این حال بیشتر در تفسیر این منظومه از کتاب قانون ابن سینا بهره می گیرد. قوصونی القول الانیس هم به شرح الفاظ و مقصود ابن سینا در این ارجوزه پرداخته و هم نکات و مطالب بسیاری را که مرتبط با این منظومه است را به رشته تحریر درآورده است؛ ازاین رو دارای فصول و ابواب مشخص و مجزایی نیست، یعنی مؤلف یک یا دو بیت از ارجوزه ابن سینا را نقل می کند و آنگاه به شرح و توضیح الفاظ و معانی آن می پردازد.
وضعیت کتاب
افست این اثر را مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران با مقدمه ای کوتاه به قلم آقای دکتر محمد مهدی اصفهانی منتشر کرده است. القول الانیس بر اساس سه نسخه خطی تصحیح و تحقیق شده است. وی در مقدمه ای که بر این رساله نگاشته به نسخ موجود و شیوه تصحیح این رساله اشاره کرده است. پاورقی های کتاب، اختلاف نسخ، معرفی اعلام و یا توضیح ادویه ای است که قوصونی در متن رساله به آنها اشاره کرده است.