اقیانوس اطلس

اقیانوس اَطلَس یا اقیانوس آتلانتیک ( به انگلیسی: Atlantic Ocean ) دومین اقیانوس بزرگ جهان پس از اقیانوس آرام است که آفریقا و اروپا را از قارهٔ آمریکا جدا می کند و درازایش از جنوبگان تا اقیانوس منجمد شمالی است.
اقیانوس اطلس یک حوضهٔ کشیده و Sشکل را در بر می گیرد که میان اروپا و آفریقا از شرق و قارهٔ آمریکا از غرب گسترش می یابد. این اقیانوس که یکی از اجزاء اقیانوس جهانیِ پیوسته است، در شمال به اقیانوس منجمد شمالی، در جنوب غربی به اقیانوس آرام، در جنوب شرقی به اقیانوس هند و در جنوب به اقیانوس منجمد جنوبی می پیوندد. جریان خلاف استوایی، اقیانوس اطلس را دو بخش می کند؛ اقیانوس اطلس شمالی و اطلس جنوبی، که در حدود ۸ درجه شمالی، جدا شده اند.
نام آن، به شخصیت افسانه ای اطلس در اساطیر یونانی اشاره دارد. قدیمی ترین اشاره به اطلس برای این اقیانوس در متنی از استسیخروس، شاعر میانه های سدهٔ ششم پیش از میلاد یافت شده است. [ ۱]
اقیانوس اطلس، حوزهٔ Sشکلی است که شمالی - جنوبی گسترش دارد و از سوی جریان های خلاف استوایی در حدود ۸ درجهٔ عرض جغرافیایی شمالی به اطلس شمالی و اطلس جنوبی تقسیم می شود. اقیانوس اطلس را قارهٔ آمریکا ( شمالی و جنوبی ) از باختر، و اروپا و آفریقا از خاور دربر گرفته اند. تنگهٔ جبل الطارق، آن را به دریای مدیترانه وصل می کند. در شمال از راه تنگهٔ دانمارک، دریای گرینلند، دریای نروژ و دریای بارنتز به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب شرقی از راه اقیانوس هند، از جنوب غربی از راه تنگهٔ دریک به اقیانوس آرام و از جنوب به اقیانوس جنوبگان وصل می شود. اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام از راه کانال پاناما میان آمریکای شمالی و جنوبی هم وصل می شوند.
اقیانوس اطلس همچنین مجاور دریای کارائیب، خلیج مکزیک، خلیج هادسون، خلیج بافین، خلیج بیسکای، دریای شمال، دریای بالتیک و دریای کلتیک است.
مساحت اقیانوس اطلس با در نظر گرفتن دریاهای مجاور آن در حدود ۱۰۶٬۴۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع ( ۴۱٬۱۰۰٬۰۰۰ مایل مربع ) است که ۲۰ درصد مساحت زمین و ۲۶ درصد مساحت آب های زمین را شامل می شود. بدون احتساب این دریاها مساحت آن ۸۲٬۴۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع می شود.
حجم اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور آن ۳۵۴٬۷۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مکعب و بدون آن ها ۳۲۳٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مکعب است.
عمق متوسط اقیانوس اطلس با احتساب دریاهای مجاور ۳٬۳۳۹ متر و بدون در نظر گرفتن آن ها ۳٬۹۲۶ متر می باشد. عمیق ترین جای این اقیانوس در گودال پورتوریکو به عمق ۸٬۶۰۵ متر است.

اقیانوس اطلس (Atlantic Ocean)
اقیانوسی که از شرق به اروپا و افریقا و از غرب به امریکا محدود است؛ مساحت حوضۀ آن ۸۲,۴۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع و با احتساب اقیانوس شمالگان و دریاهای جنوبگان، ۱۰۶,۴۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع است. این اقیانوس را خط استوا (نیمگان) به اطلس شمالی و اطلس جنوبی تقسیم می کند. احتمالاً نام آن را از نام جزیرۀ افسانه ای آتلانتیس گرفته اند. میانگین ژرفای آنمتجاوز از ۳کیلومتر است و ژرف ترین نقطۀ آن (با ۸,۶۴۸ متر) در ژرفنای میلواکی در گودال پوئرتو ریکو قرار دارد. پشتۀ میان اقیانوس اطلس (پشتۀ میان اطلسی)، که بخشی از آن را جزایر آزور، آسانسیون، سنت هلنا، و تریستان دا کونیا تشکیل می دهند، این اقیانوس را به نیمه های شمالی و جنوبی تقسیم می کند.
جریان ها. منشاء بادهای بسامانی که تعیین کنندۀ مسیر جریان های اقیانوسی اند در نواحی پرفشاری است که در مرکز اقیانوس اطلس شمالی و جنوبی قرار دارند. این بادها یک جریانِ گرمِ استوایی تولید می کنند که به دو بخش تقسیم می شود؛ یکی با نام جریان برزیل، که به سمت جنوب جریان می یابد، و دیگری با نام گُلف استریم، که از طریق دریای کارائیب و خلیج مکزیک به سمت شمال جریان می یابد و تأثیر گرمازایی فراوانی بر آب و هوای شمال غربی اروپا می گذارد. یک جریان آب سرد نیز از اقیانوس شمالگان به سمت جنوب جریان می یابد و از آن جا به بعد با نام جریان لابرادور، از پایین گلف استریم، در نزدیکی سواحل بزرگ (گراند بنکس) در نیوفاوندلند، می گذرد. بین ۴۰ و ۸۰ درجۀ غربی، و ۲۵ و ۳۰ درجۀ شمالی، ناحیه ای آرام موسوم به دریای سارگَسو وجود دارد. جزایر قارّه ای متعددی، ازجمله جزایر بریتانیا، هند غربی (وِست ایندیز)، نیوفاوندلند و فاکلند در اقیانوس اطلس قرار دارند؛ جزایر اقیانوسی نسبتاً کمی که در این اقیانوس وجود دارند عبارت اند از ایسلند، آزور، آسانسیون، تریستان داکونیا، برمودا، قناری (کاناری)، کیپ ورد، مادیرا، فرناندو نورونا، ترینیداد و سنت هلنا. زهکشی های موجود در تقریباً تمامیِ اروپای غربی، اغلب مناطق افریقا، و شرق کوه های راکی، در امریکای شمالی، و شرق کوه های آند در امریکای جنوبی، به اقیانوس اطلس می ریزند.دما و شوری آب. دمای فروکشندها در بخش غربی خط الرّأس اطلس میانی یک درجۀ سانتی گراد، و در بخش شرقی۲.۵ درجۀ سانتی گراد است. دمای سطح آب بین حدود ۳۰ درجۀ سانتی گراد در نیمگان و چهار درجۀ سانتی گراد در شمال و جنوبِ مناطق دمایی در نوسان است؛ میانگین دما در عمق آب حدود یک الی دو درجۀ سانتی گراد است. شوری آب در مناطق وزش بادهای بسامان بیشتر و در کمربند آب های ساکن استوایی (نیمگان) کمتر است و همواره شوری آب های زیر سطحِ اقیانوس افزایش می یابد.