اقسام اسرائیلیات

[ویکی فقه] اِسْرائیلیّات ، اصطلاحی در معارف اسلامی ، به ویژه در زمینه تفسیر و علوم حدیث ، و آن به دسته ای از روایات و قصص و مفاهیم اشاره دارد که نه در قرآن و احادیث نبوی ، بلکه در تعالیم امم سالفه به ویژه بنی اسرائیل ریشه دارند و دارای اقسامی می باشد که در این مبحث به آنها اشاره شده است.
ذهبی اسرائیلیات را به سه روش دسته بندی کرده است:۱. تقسیم آنها به صحیح و ضعیف و موضوع؛۲. تقسیم به مواردی که موافق یا مخالف شریعت است و یا شریعت در مقابل آنها سکوت کرده است؛۳. تقسیم به مواردی که مربوط به عقاید یا احکام یا مواعظ و حوادث و پندهاست.در پایان می گوید: این تقسیم ها متداخل هستند و می توان بعضی از اقسام را به اقسام دیگر ارجاع داد. همچنانکه می توان همه آنها را زیر مجموعه این سه دسته قرار داد: مقبول، مردود و مشکوک.
تقسیمی دیگر
ولی ظاهرا بهترین تقسیم _چنان که دکتر ابوشهبه هم پذیرفته است_ تقسیم به موافق و مخالف با شرع و یا مسکوت عنه است. البته تقسیم دیگری هم هست که اولی به نظر می رسد بدین گونه که: اسرائیلیات یا شفاها و به صورت حکایت نقل شده است که شامل اکثر مروّیات کعب الاحبار و ابن سلام و ابن منبه و امثال آنان است و یا در کتب عهدین که امروزه در دست است وجود دارد؛ مانند اکثر منقولات ائمه هدی (علیهم السّلام) خصوصا منقولات امام رضا (علیه السّلام) در مناظره با اهل کتاب که صرفا به منظور مناظره و الزام خصم نقل می فرمود نه آنکه مضمون آنها را باور داشته باشد!نیز هر یک از این دو قسم (منقولات شفاهی یا روایاتی که عینا در کتاب های عهدین هست) به سه دسته تقسیم می شود: موافق با شریعت اسلام، مخالف با شرع و مسکوت عنه. هر یک از این اقسام حکم خاص خود را دارد که در اینجا به صورت خلاصه ذکر می کنیم:
← منقولات شفاهی
۱. ↑ ابوشبهه، محمد، الاسرائیلیات فی التفسیر و الحدیث، ص۵۴ - ۴۷.
...