اقاخان اول

[ویکی فقه] آقاخان اول. آقاخان اول، محمدحسن حسینی یا حسنعلی شاه یا ابوالحسن شاه (۱۲۱۹-۱۲۹۸ق/۱۸۰۴-۱۸۸۱م)، فرزند شاه خلیل الله، رئیس فرقه «اسماعیلی کرمان» بود که امامت و ریاست را از پدر به ارث برده بود.
جدّ وی میرزاابوالحسن خان یا سیدابوالحسن خان، معروف به سیّدکَهَکی، حکمران کرمان، چون در حمله لطف علی خان زند به کرمان از حفظ شهر بازماند، از سوی آقامحمدخان قاجار از مقام خود برکنار گردید. و در کهک قم گوشه نشینی گزید. از آن پس او تنها به انجام وظایف خود به عنوان رهبر مذهبی اسماعیلیان و دریافت زکات و نذوراتی که از دور ترین مناطق اسماعیلی نشین به وی پرداخت می شد بسنده می کرد.
محمد تقی سپهر، ناسخ التواریخ، ج۲، ص۲۹۱، به کوشش محمدباقر بهبودی، تهران، اسلامیه، ۱۳۴۴ش، ۲/۳۳۴-۳۳۵، ۳۶۱.
پس از مرگ میرزاابوالحسن خان فرزندش شاه خلیل الله در ۱۱۹۴ق/۱۷۸۰م به امامت رسید و در ۱۲۳۰ق/۱۸۱۵م از مقر خود، دولت آباد از آبادی های محلات که در اقطاع وی بود، به یزد آمد تا به پیروان اسماعیلی خود در کرمان و شهر بابک و هند نزدیک تر باشد. ۲ سال پس از ورود وی به این شهر، در نزاعی میان پیروان وی تنی چند از اهالی محلی در بازار یزد، کشمکش های فرقه ای بالا گرفت. طرف های غیراسماعیلی نزد میرزاجعفر صدرالممالک شکایت بردند. شیخ ملاحسین یزدی داوطلب شد که اسماعیلیان متهم را دستگیر کند. او همراه عده ای به منزل شاه خلیل الله که متهمان به او متوسل شده بودند، حمله برد. در برخوردی که پیش آمد، شاه خلیل الله کشته شد. در پی این واقعه فتحعلی شاه برای جلوگیری از پیامدهای بعدی، مسببان حادثه ـ صدرالممالک و ملاحسین یزدی ـ را به تهران فرا خواند و کیفر کرد.
مهدی بامداد، تاریخ رجال ایران، ج۱، ص۴۸۶-۴۸۷، تهران، زوار، ۱۳۴۷-۱۳۵۳ش.
پسر ۱۳ ساله شاه خلیل الله، حسنعلی شاه یا چنان که خود گوید، محمدحسن حسینی
آقاخان اول (محمدحسن حسینی)، عبرت افزا، ص۴، بمبئی، ۱۲۷۸ق.
...