افشانک

اَفشانَک یا نازل ( nozzle ) وسیله ای است با دهانه ای مناسب برای خروج مخلوط مایع و جامد یا مایع و مایع یا مایع گاز با فشار نسبتاً بالا. [ ۱]
افشانک وسیله ای صنعتی است که برای کنترل، اصلاح و تغییر جهت جریان و تغییر ویژگی های جریان سیال و در اکثر اوقات، افزایش انرژی جنبشی سیال به کار می رود. اساس کارکرد نازل ها تغییر مساحت های ورودی و خروجی نسبت به یکدیگر در شکل های مختلف برای کاربردهای مختلف است.
۱ - افشانک جت جت گاز یا جت مایع یک نوع نازل است که برای پس دادن گاز یا سیال در یک مسیر منسجم به وسیله ای دیگر یا محیط اطراف مورد استفاده قرار می گیرد. جت های گاز اکثراً در اجاق های گازی، باربیکیوها و چراغ های گازی ( قبل از اختراع چراغ برقی ) مورد استفاده قرار می گیرند؛ و یک کارکرد وسیع این نازل ها در موتورهای دیزل است که در آن ها سوخت گازوئیل از سوراخ هایی با سرعت و فشار معین وارد سیلندر می شود.
۲ - افشانک پرسرعت این نوع نازل ها اکثراً برای افزایش انرژی جنبشی سیال مورد استفاده قرار می گیرند. ( این پدیده معمولاً با کاهش فشار استاتیک در خروجی سیال همراه است ) نازل های پرسرعت ۳ نوع همگرا، همگرا - واگرا و واگرا را شامل می شوند. نازل های همگرا:نازلی است که سطح مقطع آن در امتداد جریان کاهش یابد. نازل های واگرا:نازلی است که سطح مقطع آن درامتداد جریان افزایش یابد. جهت رسیدن به سرعت های مافوق صوت از یک نازل واگرا استفاده می شود. نازل های پرسرعت برای افزایش سرعت سیال و شتاب دادن به آن به در سرعت های زیرصوتی به کار گرفته می شود. اگر مقدار نسبت های فشار در ورودی و خروجی سیال مورد توجه باشد آنگاه سیال خروجی از نازل می تواند به سرعت صوتی یا فراصوتی نیز برسد. در جت های موتور موشک از این نازل ها استفاده می شود.
جت آزاد:جت آزاد به عنوان جریانی از سیال در نظر گرفته می شود که از مجرائی خارج شده و به ناحیه نسبتاً بزرگی وارد می شود که شامل سیالی است که سرعت آن به موازات امتداد جریان جت است. ابتدا وضعیتی را در نظر می گیریم که سیال با جریان مادون صوت از شیپوره به داخل اتمسفر جریان می یابد. نشان می دهیم که در چنین جریان هائی فشارخروجی سیال با فشار اتمسفر محیط برابر است. اگر فشار جت از فشار اتمسفر بیش تر بود یک انبساط جانبی در جت صورت می گرفت. این عمل مطابق تئوری جریان هم آنتروپی سرعت جت را کاهش می دهد و در نتیجه فشار در جت لزوماً افزایش می یابد. در این صورت وضعیت بدتر می شد و بدیهی است که ادامه این عمل یک حادثه است. از طرف دیگر این فرض را در نظر بگیرید که فشار اتمسفر از فشار جت بیشتر باشد. آنگاه باید طبق تئوری جریان هم آنتروپی جت متراکم شده و سرعت افزایش یابد. این امر باعث بیشتر شدن فشار در جت شده و وضعیت را بدتر می کند. واضح است که هر دو امکان دارد که منجر به ایجاد یک ناپایداری در جریان جت سیال شود. از اینجا معلوم شده که جت آزاد مادون صوت پایدار است که می توانیم نتیجه بگیریم که فشار جت بایستی با فشار محیط برابر باشد. با این وجود اگر جت مافوق صوت باشد لزومی ندارد که فشار محیط با فشار خروجی برابر باشد. فشار خروجی می تواند برای حالات دو بعدی از طریق یک دسته امواج ضربه ای و انبساطی مایل و برای حالات سه بعدی متقارن از طریق امواج مخروطی با فشار محیط برابر شود. ۳ - مغناطیسی گاهی اوقات از نازل های مغناطیسی برای نیروی پیشرانش برخی موتورها استفاده می شود. در این نوع نازل، جریان پلاسمایی از یک محیط مغناطیسی ( به جای دیواره های صلب جامد ) عبور می کند و در جریان است.

اَفْشانَک (atomizer)
وسیله ای برای تولید افشانه ای از قطره های ریز مایع. لوله ای عمودی، مرتبط با لوله ای افقی است و در بطری مایع فرو می رود. در یک سر لولۀ افقی شیپوره ، و در سر دیگر آن حبابی لاستیکی وجود دارد. وقتی به حباب فشار وارد شود، هوا از بالای لولۀ عمودی وارد، و از لولۀ افقی خارج می شود. براساس اصل برنولی ، فشار در بالای لولۀ عمودی کاهش می یابد و مایع بالا می آید. جریان هوا مایع را با خود همراه، و آن را به قطره های ریز تفکیک می کند و به صورت افشانه از شیپوره بیرون می پاشد. افشانه های خوشبوکننده ، رنگ پاش ها، و کاربراتور برمبنای همین اصل کار می کنند.