اعجاز قران
لغت نامه دهخدا
- علم اعجازالقرآن ؛ مولی ابوالخیر این علم را از فروع علم تفسیر شمرده وگفته است : گروهی در این علم تصنیفاتی دارند که از جمله آنان خطایی و رمانی و رازی هستند. ( از کشف الظنون ).
فرهنگ فارسی
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] اعجاز قرآن. اعجاز قرآن از مباحث مهم علوم قرآنی، کلام اسلامی و ادبیات عرب است که به دلایل معجزه بودن قرآن می پردازد که در بین متکلمان به عنوان روشن ترین دلیل پیامبری حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) مطرح است.
علامه طباطبایی (رحمةالله علیه) برای مشخص کردنِ اینکه چه چیزی از قرآن معجزه می باشد، نظر ایشان را بیان می نمائیم . ایشان می فرمایند: «قرآن کریم تنها از راه فصاحت و بلاغت، افراد را دعوت به مبارزه نمی کند، بلکه از جهت معنی نیز پیشنهاد معارضه می نماید .» آنگاه استاد علامه با استفاده از آیه ی شریفه ی «افلا یتدبرون القران و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافاً کثیراً» (آیا در قرآن تدّبر و تأمل نمی کنند؟ در حالی که اگر از جانب غیر خدا بود، در آناز جهت لفظ و معنا- اختلاف فراوان می یافتند .)به یک نکته ی ظریف که هم بر اعجاز قرآن دلالت دارد و هم بر عدم تناقض و تضادّ و تحریف آیاتِ آن در طول تاریخ، اشاره کرده و فرموده اند: «قرآن کریم از راه دیگر نیز تحدی می کند، و آن این است که این کتاب ، تدریجاً با شرایطی کاملاً مختلف و گوناگون از گرفتاری و آسودگی و جنگ و صلح و قدرت و ضعف و... در مدت ۲۳ سال نازل شده است،اگر از جانب خدا نبود، و ساخته و پرداخته ی بشر بود، تناقض و تضادّ بسیاری در آن پدید می آمد و ناگزیر، آخر آن از اولش بهتر و مترقّی تر بود؛ چنانکه لازمه ی تکامل تدریجی بشر همین است؛ و حال آنکه آیات مکی آن با آیات مدنی، یکنواخت می باشد؛ و آخرش از اولش متفاوت نیست .» آیات تحدی به اشکال متفاوت آمده که در آن ها تحّدی به همه ی قرآن ، به ۱۰ سوره و... صورت پذیرفته مانند: «کافران می گویند محمد قرآن را از پیش خود آورده است، بگو اگر راست می گوئید، شما هم هر کس جز خدا را که می توانید، به یاری طلبید و ده سوره مانند قرآن بیاورید .» که علامه طباطبایی می فرمانید: «آنچه در تحّدی ها از دشمن خواسته شده این است که کلامی همانند قرآن، با تمامی ویژگی های موجود در آن، بیاورد؛ یعنی کلامی که صفات برجسته ی معنوی قرآن را به انضمام فصاحت و بلاغت لفظی آن دارا باشد . و در ادامه می فرمایند: «کسانیکه آشنایی به زبان عربی دارند هرگز نمی توانند تردید کنند که لهجه ی قرآن، لهجه ی شیوا و شیرینی است که درک انسان را از زیبایی خود مبهوت و زبان را از وصف آن الکن و زبون می سازد . نه شعر است و نه نثر، بلکه اسلوبی است وَرای هر دو که جذبه و کششی مافوق شعر و روانی مافوق نثر را دارد... سازمان وسیع معارف اعتقادی و اخلاقی و قوانین فردی و اجتماعی اسلام که اصول و کلیات آن در قرآن است، تنظیم غیر قابل خدشه، و تضاد و تناقض ناپذیر آن، از عهده ی بشر بیرون است، خاصّه به دست کسی که در شرایطی همانند شرایط زندگی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) قرار گرفته باشد .»
وجه تمایز قرآن نسبت به سایر معجزات
به طور کلی این کتاب ۳ امتیاز بر تمام معجزات پیامبران پیشین و حتی سایر معجزات خود پیامبر اسلام دارد:
← قرآن بدون مرز زمان و مکان
دانشمندان و علمای علوم اسلامی در مورد علم قرآنی نظرات و دیدگاه های متفاوتی دارند. گروهی از این علما معتقدند که تمام علوم و دانش بشری در کتاب آسمانی، قرآن نهفته است و این کتاب در برگیرنده تمام اسرار و رموز علومی است که هنوز کشف نگردیده است. دسته دیگری از دانشمندان اعتقاد دارند که قرآن کتاب علومی چون فیزیک یا شیمی نیست بلکه کتاب هدایت و برنامه زندگی انسان هاست و علومی که در آن بیان گشته جهت نشان دادن درستی ها و بدی ها به انسان می باشد. در مورد اعجاز و محتوای قرآن، به طور کلی سه دیدگاه اساسی وجود دارد که به بیان این دیدگاه ها پرداخته می شود.
← دیدگاه اول
...
علامه طباطبایی (رحمةالله علیه) برای مشخص کردنِ اینکه چه چیزی از قرآن معجزه می باشد، نظر ایشان را بیان می نمائیم . ایشان می فرمایند: «قرآن کریم تنها از راه فصاحت و بلاغت، افراد را دعوت به مبارزه نمی کند، بلکه از جهت معنی نیز پیشنهاد معارضه می نماید .» آنگاه استاد علامه با استفاده از آیه ی شریفه ی «افلا یتدبرون القران و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافاً کثیراً» (آیا در قرآن تدّبر و تأمل نمی کنند؟ در حالی که اگر از جانب غیر خدا بود، در آناز جهت لفظ و معنا- اختلاف فراوان می یافتند .)به یک نکته ی ظریف که هم بر اعجاز قرآن دلالت دارد و هم بر عدم تناقض و تضادّ و تحریف آیاتِ آن در طول تاریخ، اشاره کرده و فرموده اند: «قرآن کریم از راه دیگر نیز تحدی می کند، و آن این است که این کتاب ، تدریجاً با شرایطی کاملاً مختلف و گوناگون از گرفتاری و آسودگی و جنگ و صلح و قدرت و ضعف و... در مدت ۲۳ سال نازل شده است،اگر از جانب خدا نبود، و ساخته و پرداخته ی بشر بود، تناقض و تضادّ بسیاری در آن پدید می آمد و ناگزیر، آخر آن از اولش بهتر و مترقّی تر بود؛ چنانکه لازمه ی تکامل تدریجی بشر همین است؛ و حال آنکه آیات مکی آن با آیات مدنی، یکنواخت می باشد؛ و آخرش از اولش متفاوت نیست .» آیات تحدی به اشکال متفاوت آمده که در آن ها تحّدی به همه ی قرآن ، به ۱۰ سوره و... صورت پذیرفته مانند: «کافران می گویند محمد قرآن را از پیش خود آورده است، بگو اگر راست می گوئید، شما هم هر کس جز خدا را که می توانید، به یاری طلبید و ده سوره مانند قرآن بیاورید .» که علامه طباطبایی می فرمانید: «آنچه در تحّدی ها از دشمن خواسته شده این است که کلامی همانند قرآن، با تمامی ویژگی های موجود در آن، بیاورد؛ یعنی کلامی که صفات برجسته ی معنوی قرآن را به انضمام فصاحت و بلاغت لفظی آن دارا باشد . و در ادامه می فرمایند: «کسانیکه آشنایی به زبان عربی دارند هرگز نمی توانند تردید کنند که لهجه ی قرآن، لهجه ی شیوا و شیرینی است که درک انسان را از زیبایی خود مبهوت و زبان را از وصف آن الکن و زبون می سازد . نه شعر است و نه نثر، بلکه اسلوبی است وَرای هر دو که جذبه و کششی مافوق شعر و روانی مافوق نثر را دارد... سازمان وسیع معارف اعتقادی و اخلاقی و قوانین فردی و اجتماعی اسلام که اصول و کلیات آن در قرآن است، تنظیم غیر قابل خدشه، و تضاد و تناقض ناپذیر آن، از عهده ی بشر بیرون است، خاصّه به دست کسی که در شرایطی همانند شرایط زندگی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله) قرار گرفته باشد .»
وجه تمایز قرآن نسبت به سایر معجزات
به طور کلی این کتاب ۳ امتیاز بر تمام معجزات پیامبران پیشین و حتی سایر معجزات خود پیامبر اسلام دارد:
← قرآن بدون مرز زمان و مکان
دانشمندان و علمای علوم اسلامی در مورد علم قرآنی نظرات و دیدگاه های متفاوتی دارند. گروهی از این علما معتقدند که تمام علوم و دانش بشری در کتاب آسمانی، قرآن نهفته است و این کتاب در برگیرنده تمام اسرار و رموز علومی است که هنوز کشف نگردیده است. دسته دیگری از دانشمندان اعتقاد دارند که قرآن کتاب علومی چون فیزیک یا شیمی نیست بلکه کتاب هدایت و برنامه زندگی انسان هاست و علومی که در آن بیان گشته جهت نشان دادن درستی ها و بدی ها به انسان می باشد. در مورد اعجاز و محتوای قرآن، به طور کلی سه دیدگاه اساسی وجود دارد که به بیان این دیدگاه ها پرداخته می شود.
← دیدگاه اول
...
wikifeqh: اعجاز_قرآن_کریم
[ویکی شیعه] اعجاز قرآن. اِعْجاز قرآن، عنوان مبحثی در علوم قرآنی که به معجزه بودن قرآن کریم می پردازد و در عین حال، با بحث هایی در حوزه کلام اسلامی و ادبیات عرب نیز مرتبط است. معجزه بودن قرآن به معنای آن است که این کتاب از جهات مختلف (لفظ، معنا، ساختار و ...) دارای ویژگی هایی فوق بشری است و بشر از آوردن مانند آن ناتوان است، پس قرآن ساخته دست بشر نیست، بلکه کلام خداست.
برای اثبات اعجاز قرآن، در آیات متعددی تحدی شده است. تحدی بدین معناست که خداوند در قرآن از منکران خواسته است که اگر قرآن را کلام خدا نمی دانند، مانند آن بیاورند و از آنجا که هیچ کس نتوانسته است مانند آن بیاورد، حقانیت کلام الاهی به اثبات می رسد.
جهات مختلفی برای اعجاز قرآن بیان شده است. یکی از این جهات قول به صرفه است که مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. اما جهات ادبی و معنوی قرآن همچنان به عنوان مهم ترین جهات اعجاز قرآن مطرح هستند.
برای اثبات اعجاز قرآن، در آیات متعددی تحدی شده است. تحدی بدین معناست که خداوند در قرآن از منکران خواسته است که اگر قرآن را کلام خدا نمی دانند، مانند آن بیاورند و از آنجا که هیچ کس نتوانسته است مانند آن بیاورد، حقانیت کلام الاهی به اثبات می رسد.
جهات مختلفی برای اعجاز قرآن بیان شده است. یکی از این جهات قول به صرفه است که مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. اما جهات ادبی و معنوی قرآن همچنان به عنوان مهم ترین جهات اعجاز قرآن مطرح هستند.
wikishia: اعجاز_قرآن
[ویکی اهل البیت] اعجاز قرآن. معجزه انجام کاری است که دیگران از انجام و یا هم آوردی با آن عاجز باشند. قرآن معجزه پیامبر اسلام و سند نبوت اوست. قرآن خود با مبارزه طلبی ای که در آیاتی از خود نموده و بی پاسخ ماندن ندایش، اثبات نموده است که کسی را یارای هم آوردی با آن نیست.
اعجاز از ریشه «عجز» (ناتوانی) به معنای ناتوان ساختن می باشد ناتوان ساختن بر دو گونه است: یکی آن که توانایی کسی قهرا از وی سلب شود و او به عجز درآید، مثلا اگر شخصی قدرت مالی یا مقامی دارد، آن مال یا مقام از او با زور گرفته شود و او به خاک مذلت بنشیند.
دیگر آن که کاری انجام گیرد که دیگران از انجام و یا هم آوردی با آن عاجز باشند، بدون آن که درباره آنان هیچ گونه اقدام منفی به عمل آمده باشد، مثلا ممکن است کسی در کسب کمالات روحی و معنوی به اندازه ای پیش رفت کند که دست دیگران بدو نرسد و از روی عجز دست فرونهند در مثل گویند: «فلان اخرس اعداه، فلانی زبان دشمنان خود را بندآورد» مقصود آن است که آن اندازه آراسته به کمالات گردیده و کاستی ها را از خود دور ساخته که جایی برای رخنه عیب جویان باقی نگذارده است.
اعجاز قرآن از نوع دوم است، یعنی در بلاغت، فصاحت، استواری گفتار، رسابودن بیان، نوآوری های فراوان در زمینه معارف و احکام و دیگر ویژگی ها، آن اندازه اوج گرفته که دور از دسترس بشریت قرار گرفته است از این جهت قرآن را «معجزه جاوید» گویند این حالت برای قرآن، همیشگی و ثابت است، چرا که این کتاب بزرگ قدر، سند شریعت جاوید اسلام است.
مساله «اعجاز قرآن» از دیر زمان مورد بحث و نظر دانشمندان بوده است شاید اولین کسی که در این زمینه بحث کرده و مساله را به صورت کتاب یا یک رساله درآورده طبق گفته ابن ندیم محمد بن زید واسطی (متوفی 307) است وی از بزرگان اهل کلام می باشد و کتاب هایی در این زمینه به نام «الامامة» و «اعجاز القرآن فی نظمه و تالیفه» نگاشته است.
برخی پیش از او، ابوعبیدة معمر بن المثنی (متوفی 209) را یاد می کنند، او کتابی در دو مجلد درباره اعجاز قرآن نوشته است همچنین ابوعبید قاسم بن سلام (متوفی 224) کتابی در اعجاز قرآن دارد اما این نوشته ها اکنون در دست نیست.
قدیمی ترین اثری که در این زمینه در دست است، رساله «بیان اعجاز القرآن» نوشته ابوسلیمان حمد بن محمدبن ابراهیم خطابی بستی(متوفی 388) است این اثر ضمن مجموعه ای با عنوان «ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن» اخیرا به چاپ رسیده است. مؤلف این رساله، مساله اعجاز القرآن را از بعد «بیانی» با شیوه ای جالب مطرح ساخته و درباره انتخاب واژه ها در قرآن و نکته سنجی ها متناسب و هم آهنگ سخن گفته و برجستگی قرآن را در این انتخاب و چینش شگفت آور کاملا آشکار ساخته و به خوبی از عهده آن برآمده است.
اعجاز از ریشه «عجز» (ناتوانی) به معنای ناتوان ساختن می باشد ناتوان ساختن بر دو گونه است: یکی آن که توانایی کسی قهرا از وی سلب شود و او به عجز درآید، مثلا اگر شخصی قدرت مالی یا مقامی دارد، آن مال یا مقام از او با زور گرفته شود و او به خاک مذلت بنشیند.
دیگر آن که کاری انجام گیرد که دیگران از انجام و یا هم آوردی با آن عاجز باشند، بدون آن که درباره آنان هیچ گونه اقدام منفی به عمل آمده باشد، مثلا ممکن است کسی در کسب کمالات روحی و معنوی به اندازه ای پیش رفت کند که دست دیگران بدو نرسد و از روی عجز دست فرونهند در مثل گویند: «فلان اخرس اعداه، فلانی زبان دشمنان خود را بندآورد» مقصود آن است که آن اندازه آراسته به کمالات گردیده و کاستی ها را از خود دور ساخته که جایی برای رخنه عیب جویان باقی نگذارده است.
اعجاز قرآن از نوع دوم است، یعنی در بلاغت، فصاحت، استواری گفتار، رسابودن بیان، نوآوری های فراوان در زمینه معارف و احکام و دیگر ویژگی ها، آن اندازه اوج گرفته که دور از دسترس بشریت قرار گرفته است از این جهت قرآن را «معجزه جاوید» گویند این حالت برای قرآن، همیشگی و ثابت است، چرا که این کتاب بزرگ قدر، سند شریعت جاوید اسلام است.
مساله «اعجاز قرآن» از دیر زمان مورد بحث و نظر دانشمندان بوده است شاید اولین کسی که در این زمینه بحث کرده و مساله را به صورت کتاب یا یک رساله درآورده طبق گفته ابن ندیم محمد بن زید واسطی (متوفی 307) است وی از بزرگان اهل کلام می باشد و کتاب هایی در این زمینه به نام «الامامة» و «اعجاز القرآن فی نظمه و تالیفه» نگاشته است.
برخی پیش از او، ابوعبیدة معمر بن المثنی (متوفی 209) را یاد می کنند، او کتابی در دو مجلد درباره اعجاز قرآن نوشته است همچنین ابوعبید قاسم بن سلام (متوفی 224) کتابی در اعجاز قرآن دارد اما این نوشته ها اکنون در دست نیست.
قدیمی ترین اثری که در این زمینه در دست است، رساله «بیان اعجاز القرآن» نوشته ابوسلیمان حمد بن محمدبن ابراهیم خطابی بستی(متوفی 388) است این اثر ضمن مجموعه ای با عنوان «ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن» اخیرا به چاپ رسیده است. مؤلف این رساله، مساله اعجاز القرآن را از بعد «بیانی» با شیوه ای جالب مطرح ساخته و درباره انتخاب واژه ها در قرآن و نکته سنجی ها متناسب و هم آهنگ سخن گفته و برجستگی قرآن را در این انتخاب و چینش شگفت آور کاملا آشکار ساخته و به خوبی از عهده آن برآمده است.
wikiahlb: اعجاز_قرآن
[ویکی نور] اعجاز قرآن. اعجاز قرآن، اثر علامه سید محمدحسین طباطبایی و به زبان فارسی است. این کتاب نخستین رساله از مجموعه رسالاتی است که «بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی» به تهیه و تنظیم آن اهتمام ورزیده است. مطالب مندرج در این کتاب، به جز مقدمه کلا با اقتباس از آثار گران قدر علمی علامه طباطبایی، خصوصا تفسیر ارجمند «المیزان»، به زبان فارسی فراهم آمده است ...
کتاب با مقدمه ویراستار آغاز شده و در سه بخش به این شرح سامان یافته است:
کتاب شریف «اعجازقرآن» نخستین رساله از مجموعه رسالاتی است که «بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی» به تهیه و تنظیم آن اهتمام ورزیده است. ویراستار محترم در مقدمه، اعجاز را از نظر لغوی مورد بحث قرار داده و در ادامه به متفاوت بودن معجزه پیامبر اسلام(ص) با دیگر انبیا اشاره کرده است و به ذکر نظرات مفسران و دانشمندان علوم قرآنی، پیرامون اعجاز قرآن پرداخته است ...
در مقدمه ویراستار، مباحث کتاب به سه بخش تقسیم شده است:
از آنجا که کتاب حاضر با رعایت همه جوانب امر و به شیوه ای محققانه نگارش یافته است، گزاف نگفته ایم اگر ادعا کنیم که در نوع خود بی نظیر است، به ویژه که مطالب ارزشمند آن، غالبا از تفسیر «المیزان» که قدرش بر اهل فضل و کمال کاملا روشن است، اقتباس شده و مابقی نیز از دیگر آثار استاد عینا نقل گردیده است ...
کتاب با مقدمه ویراستار آغاز شده و در سه بخش به این شرح سامان یافته است:
کتاب شریف «اعجازقرآن» نخستین رساله از مجموعه رسالاتی است که «بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی» به تهیه و تنظیم آن اهتمام ورزیده است. ویراستار محترم در مقدمه، اعجاز را از نظر لغوی مورد بحث قرار داده و در ادامه به متفاوت بودن معجزه پیامبر اسلام(ص) با دیگر انبیا اشاره کرده است و به ذکر نظرات مفسران و دانشمندان علوم قرآنی، پیرامون اعجاز قرآن پرداخته است ...
در مقدمه ویراستار، مباحث کتاب به سه بخش تقسیم شده است:
از آنجا که کتاب حاضر با رعایت همه جوانب امر و به شیوه ای محققانه نگارش یافته است، گزاف نگفته ایم اگر ادعا کنیم که در نوع خود بی نظیر است، به ویژه که مطالب ارزشمند آن، غالبا از تفسیر «المیزان» که قدرش بر اهل فضل و کمال کاملا روشن است، اقتباس شده و مابقی نیز از دیگر آثار استاد عینا نقل گردیده است ...
wikinoor: اعجاز_قرآن
[ویکی فقه] اعجاز قرآن (علوم قرآنی). اعجاز قرآن، بخشی از مباحث علوم قرآنی درباره معجزه بودن قرآن را می گویند.
یکی از شاخه های علوم قرآنی « شناخت اعجاز قرآن » است که در آن از مباحثی همچون تعریف معجزه و ابعاد اعجاز قرآن ، شبهات اعجاز ، تحدی قرآن ، اعجاز نزولی ، محتوایی، بیانی و صوتی قرآن، جاودانگی قرآن ، اعجاز تناسب آیات و سوره ها و… بحث می شود.از دیرباز کتاب ها و رساله های فراوانی در باب اعجاز قرآن و ابعاد مختلف و فروعات آن نگاشته شده و با تبیین اعجاز قرآن به شبهات مطرح شده از سوی مخالفان پاسخ داده اند.
یکی از شاخه های علوم قرآنی « شناخت اعجاز قرآن » است که در آن از مباحثی همچون تعریف معجزه و ابعاد اعجاز قرآن ، شبهات اعجاز ، تحدی قرآن ، اعجاز نزولی ، محتوایی، بیانی و صوتی قرآن، جاودانگی قرآن ، اعجاز تناسب آیات و سوره ها و… بحث می شود.از دیرباز کتاب ها و رساله های فراوانی در باب اعجاز قرآن و ابعاد مختلف و فروعات آن نگاشته شده و با تبیین اعجاز قرآن به شبهات مطرح شده از سوی مخالفان پاسخ داده اند.
wikifeqh: اعجاز_قرآن_(علوم_قرآنی)
[ویکی فقه] اعجاز قرآن (مودب). اعجاز قرآن در نظر اهل بیت عصمت علیهم السّلام نوشته دکتر سید رضا مؤدب، پیرامون بررسی مساله اعجاز قرآن نوشته شده است.
مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر و دارای تالیفات متعددی می باشد در این کتاب اعجاز قرآن را از دیدگاههای مختلف از جمله در کلام ائمه معصومین علیهم السّلام بررسی کرده است وی در ابتدا، مساله ضرورت اعجاز از طرف پیامبران را مطرح، و رابطه آن با قانون علیت را توضیح داده، آنگاه اعجاز قرآن را با توجه به آیات تحدی تشریح می نماید در ادامه با توجه به فرمایشات ائمه معصومین علیه السّلام درباره قرآن اعجاز آن را از دیدگاه آن بزرگواران بررسی کرده است. از طرف دیگر با توجه به تالیفات متعددی که از طرف علمای شیعه و اهل سنت در این باره نوشته شده دیدگاههای آنها را متذکر شده وجوه اعجاز را مورد بررسی قرار داده و مساله قول به صرفه را مورد نقد و تجزیه و تحلیل قرار داده است آنگاه برخی از وجوه اعجاز قرآن را با توجه به آیات قرآن تشریح می کند. و از آنجا که در طول تاریخ برخی به معارضه با قرآن برخواسته اند و تلاش نموده اند که با قرآن مبارزه کنند در آخر کتاب آنها را نام برده ادعاهای آنها را بررسی می نمایدسست و ضعیف بودن کلامشان را متذکر می شود با توجه به ویژگی های کتاب، و اینکه اعجاز را از دیدگاه قرآن، عترت و علما مورد بررسی قرار داده است، کتاب می تواند منبع خوبی برای استفاده عموم قرآن پژوهان قرار گیرد.
ساختار کتاب
کتاب از طرف مؤلف آن فصل بندی نشده است اما با توجه به محتوای آن، می توان مطالب آن را در ۷ فصل تقسیم بندی نمود که فهرست آن به قرار زیر است: فصل اول: ضرورت معجزه پیامبران شامل: تعریف معجزه/ شرائط اعجاز/ اعجاز و قانون علیت / اعجاز قرآن و سیر تحدی آن/ ویژگی های آیات تحدی. فصل دوم: اعجاز قرآن از نظر معصومین علیهم السّلام فصل سوم: اعجاز قرآن از نظر علمای شیعه. فصل چهارم: اعجاز قرآن از نظر علمای اهل سنت. فصل پنجم: بررسی وجوه اعجاز قرآن شامل: صرفه در اعجاز قرآن/ اعجاز بیانی/ اعجاز در اخبار از غیب/ اعجاز در عدم اختلاف در قرآن/ اعجاز عددی قرآن / اعجاز علمی قرآن. فصل ششم: دیدگاه برخی از مستشرقان درباره اعجاز قرآن فصل هفتم: معارضین اعجاز قرآن.
ویژگی های کتاب
۱- فصل اول- در این فصل با بیان مطالبی ضرورت اعجاز برای پیامبران را اثبات نموده آنگاه، سیر تطور بحث اعجاز را همراه با تالیفات متعددی که در این زمینه انجام شده است نام می برد ۲- فصل اول: در خصوص معجزه بودن قرآن، آیات تحدی را دو قسم نموده، آیاتی که در مکه و آیاتی که در مدینه نازل شده اند، دلالت آنها بر معجزه بودن و ناتوانی بشر از آوردن مثل قرآن را توضیح داده در پایان ویژگیهای آیات تحدی را متذکر می شود. ۳- فصل دوم: در این فصل با ذکر احادیثی از ائمه علیهم السّلام که در آنها به جایگاه قرآن اشاره شده، معجزه بودن آن را بررسی کرده است ۴- فصل پنجم: وجوه اعجاز قرآن در این فصل مورد بررسی قرار گرفته وی ابتدا قول به صرفه را مطرح و آن را جواب داده و در خصوص الفاظ قرآن می گوید: تعابیر قرآن، اعم از حروف و کلمات آن، جایگاهی خاص دارند به شکلی اگر چیزی بخواهد جایگزین آن شود و یا الفاظ جا به جا شوند فصاحت و بلاغت قرآن دچار خدشه می شود
نسخه شناسی
...
مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر و دارای تالیفات متعددی می باشد در این کتاب اعجاز قرآن را از دیدگاههای مختلف از جمله در کلام ائمه معصومین علیهم السّلام بررسی کرده است وی در ابتدا، مساله ضرورت اعجاز از طرف پیامبران را مطرح، و رابطه آن با قانون علیت را توضیح داده، آنگاه اعجاز قرآن را با توجه به آیات تحدی تشریح می نماید در ادامه با توجه به فرمایشات ائمه معصومین علیه السّلام درباره قرآن اعجاز آن را از دیدگاه آن بزرگواران بررسی کرده است. از طرف دیگر با توجه به تالیفات متعددی که از طرف علمای شیعه و اهل سنت در این باره نوشته شده دیدگاههای آنها را متذکر شده وجوه اعجاز را مورد بررسی قرار داده و مساله قول به صرفه را مورد نقد و تجزیه و تحلیل قرار داده است آنگاه برخی از وجوه اعجاز قرآن را با توجه به آیات قرآن تشریح می کند. و از آنجا که در طول تاریخ برخی به معارضه با قرآن برخواسته اند و تلاش نموده اند که با قرآن مبارزه کنند در آخر کتاب آنها را نام برده ادعاهای آنها را بررسی می نمایدسست و ضعیف بودن کلامشان را متذکر می شود با توجه به ویژگی های کتاب، و اینکه اعجاز را از دیدگاه قرآن، عترت و علما مورد بررسی قرار داده است، کتاب می تواند منبع خوبی برای استفاده عموم قرآن پژوهان قرار گیرد.
ساختار کتاب
کتاب از طرف مؤلف آن فصل بندی نشده است اما با توجه به محتوای آن، می توان مطالب آن را در ۷ فصل تقسیم بندی نمود که فهرست آن به قرار زیر است: فصل اول: ضرورت معجزه پیامبران شامل: تعریف معجزه/ شرائط اعجاز/ اعجاز و قانون علیت / اعجاز قرآن و سیر تحدی آن/ ویژگی های آیات تحدی. فصل دوم: اعجاز قرآن از نظر معصومین علیهم السّلام فصل سوم: اعجاز قرآن از نظر علمای شیعه. فصل چهارم: اعجاز قرآن از نظر علمای اهل سنت. فصل پنجم: بررسی وجوه اعجاز قرآن شامل: صرفه در اعجاز قرآن/ اعجاز بیانی/ اعجاز در اخبار از غیب/ اعجاز در عدم اختلاف در قرآن/ اعجاز عددی قرآن / اعجاز علمی قرآن. فصل ششم: دیدگاه برخی از مستشرقان درباره اعجاز قرآن فصل هفتم: معارضین اعجاز قرآن.
ویژگی های کتاب
۱- فصل اول- در این فصل با بیان مطالبی ضرورت اعجاز برای پیامبران را اثبات نموده آنگاه، سیر تطور بحث اعجاز را همراه با تالیفات متعددی که در این زمینه انجام شده است نام می برد ۲- فصل اول: در خصوص معجزه بودن قرآن، آیات تحدی را دو قسم نموده، آیاتی که در مکه و آیاتی که در مدینه نازل شده اند، دلالت آنها بر معجزه بودن و ناتوانی بشر از آوردن مثل قرآن را توضیح داده در پایان ویژگیهای آیات تحدی را متذکر می شود. ۳- فصل دوم: در این فصل با ذکر احادیثی از ائمه علیهم السّلام که در آنها به جایگاه قرآن اشاره شده، معجزه بودن آن را بررسی کرده است ۴- فصل پنجم: وجوه اعجاز قرآن در این فصل مورد بررسی قرار گرفته وی ابتدا قول به صرفه را مطرح و آن را جواب داده و در خصوص الفاظ قرآن می گوید: تعابیر قرآن، اعم از حروف و کلمات آن، جایگاهی خاص دارند به شکلی اگر چیزی بخواهد جایگزین آن شود و یا الفاظ جا به جا شوند فصاحت و بلاغت قرآن دچار خدشه می شود
نسخه شناسی
...
wikifeqh: اعجاز_قرآن_(مودب)
دانشنامه آزاد فارسی
اعجاز قرآن. اِعجاز قرآن
از مباحث علوم قرآن. به اعتقاد مسلمانان و براساس متن قرآن کریم بزرگ ترین معجزۀ پیامبر اسلام، قرآن است و اگر همۀ آدمیان و جنّیان به یاری یکدیگر برخیزند، اثری هم پایۀ قرآن پدید نتوانند آورد (اسراء، ۸۸) (← تحدی) در زمینۀ اعجاز قرآن، پنج مسئله مطرح و بدان پاسخ داده شده است: ۱. مناسب ترین معجزه کدام است؟ معجزۀ هر پیامبر باید با فن و هنر رایج در زمان وی متناسب باشد، چنان که عصا اژدها کردن موسی و مرده زنده کردن عیسی با فن ساحری و فن پزشکی و قرآن با فن فصاحت و بلاغت که در زمان پیامبر (ص) رواج داشت، متناسب بود. ۲. کلام نفسی معجزه است یا کلام لفظی؟ اشاعره کلام نفسی را معجزه می دانند و معتزله و امامیه، کلامی را که بر پیامبر (ص) فرودآمد ۳. چه اندازه از قرآن معجزه است؟ اشاعره و امامیه اعجاز قرآن را حداقل در حدّ کوتاه ترین سورۀ قرآن (کوثر، ۱۰۸) می دانند و به «... سوره ای نظیر آن بیاورید»، (بقره، ۲۳) استناد می کنند و دیگر متکلّمان این محدودیت رانمی پذیرند و واژه واژۀ قرآن را معجزه می شمارند. ۴. اعجاز قرآن تا چه زمانی باقی است؟ طرفداران نظریۀ صرفه، اعجاز قرآن را محدود به ۲۳ سال، یعنی محدود به دوران رسالت پیامبر (ص) می دانند و اکثریت متکلمان برآن اند که قرآن، معجزۀ جاویدان پیامبر (ص) است. ۵. وجوه اعجاز قرآن کدام است؟ وجوهی را که در پاسخ این پرسش مطرح شده است، به طور کلی می توان به دو دیدگاه تقسیم کرد: الف. کردار ویژۀ خدا معجزه است، نه قرآن، از این دیدگاه به نظریۀ صرفه تعبیر می شود که بر طبق آن، کردار ویژۀ خدا معجزه است و چنان است که خداوند ذهن کسانی را که قصد می کنند اثری چونان قرآن پدید آورند منصرف می کند. نَظّام معتزلی، ابن حَزم ظاهری، برخی اشاعره و برخی شیعیان (سید مرتضی و شیخ مفید) از این دیدگاه جانبداری کرده اند. اینان اعجاز قرآن را محدود به دورۀ ۲۳ سالۀ نبوت پیامبر می دانند. ب. قرآن معجزه است؛ از این دیدگاه، دربرابر دیدگاه صرفه، به دیدگاه اعجاز تعبیر می شود. بر طبق دیدگاه اِعجاز که خود مشتمل بر چندین نظریه است، قرآن، خود به سببی خاص معجزه است؛ این اسباب و علل عبارت اند از: ۱) فصاحت و بلاغت بی نظیر؛ ۲) اسلوب ویژه؛ اسلوبی که یاد دادنی و یادگرفتنی نیست؛ ۳) اِخبار از غیب، اخبار از عالم غیب، اخبار از مافی الضّمایر و اخبار از رویدادهای گذشته و آینده؛ ۴) عدم تناقض، یعنی با آن که به تدریج نازل شده، خالی از تناقض است. ۵) وجود معارف حیرت انگیز در قرآن؛ ۶) اتقان معانی و وجود حقایق غیرقابل نقد و رد در قرآن؛ ۷) وجود مسائل علمی و فلسفی در قرآن.
از مباحث علوم قرآن. به اعتقاد مسلمانان و براساس متن قرآن کریم بزرگ ترین معجزۀ پیامبر اسلام، قرآن است و اگر همۀ آدمیان و جنّیان به یاری یکدیگر برخیزند، اثری هم پایۀ قرآن پدید نتوانند آورد (اسراء، ۸۸) (← تحدی) در زمینۀ اعجاز قرآن، پنج مسئله مطرح و بدان پاسخ داده شده است: ۱. مناسب ترین معجزه کدام است؟ معجزۀ هر پیامبر باید با فن و هنر رایج در زمان وی متناسب باشد، چنان که عصا اژدها کردن موسی و مرده زنده کردن عیسی با فن ساحری و فن پزشکی و قرآن با فن فصاحت و بلاغت که در زمان پیامبر (ص) رواج داشت، متناسب بود. ۲. کلام نفسی معجزه است یا کلام لفظی؟ اشاعره کلام نفسی را معجزه می دانند و معتزله و امامیه، کلامی را که بر پیامبر (ص) فرودآمد ۳. چه اندازه از قرآن معجزه است؟ اشاعره و امامیه اعجاز قرآن را حداقل در حدّ کوتاه ترین سورۀ قرآن (کوثر، ۱۰۸) می دانند و به «... سوره ای نظیر آن بیاورید»، (بقره، ۲۳) استناد می کنند و دیگر متکلّمان این محدودیت رانمی پذیرند و واژه واژۀ قرآن را معجزه می شمارند. ۴. اعجاز قرآن تا چه زمانی باقی است؟ طرفداران نظریۀ صرفه، اعجاز قرآن را محدود به ۲۳ سال، یعنی محدود به دوران رسالت پیامبر (ص) می دانند و اکثریت متکلمان برآن اند که قرآن، معجزۀ جاویدان پیامبر (ص) است. ۵. وجوه اعجاز قرآن کدام است؟ وجوهی را که در پاسخ این پرسش مطرح شده است، به طور کلی می توان به دو دیدگاه تقسیم کرد: الف. کردار ویژۀ خدا معجزه است، نه قرآن، از این دیدگاه به نظریۀ صرفه تعبیر می شود که بر طبق آن، کردار ویژۀ خدا معجزه است و چنان است که خداوند ذهن کسانی را که قصد می کنند اثری چونان قرآن پدید آورند منصرف می کند. نَظّام معتزلی، ابن حَزم ظاهری، برخی اشاعره و برخی شیعیان (سید مرتضی و شیخ مفید) از این دیدگاه جانبداری کرده اند. اینان اعجاز قرآن را محدود به دورۀ ۲۳ سالۀ نبوت پیامبر می دانند. ب. قرآن معجزه است؛ از این دیدگاه، دربرابر دیدگاه صرفه، به دیدگاه اعجاز تعبیر می شود. بر طبق دیدگاه اِعجاز که خود مشتمل بر چندین نظریه است، قرآن، خود به سببی خاص معجزه است؛ این اسباب و علل عبارت اند از: ۱) فصاحت و بلاغت بی نظیر؛ ۲) اسلوب ویژه؛ اسلوبی که یاد دادنی و یادگرفتنی نیست؛ ۳) اِخبار از غیب، اخبار از عالم غیب، اخبار از مافی الضّمایر و اخبار از رویدادهای گذشته و آینده؛ ۴) عدم تناقض، یعنی با آن که به تدریج نازل شده، خالی از تناقض است. ۵) وجود معارف حیرت انگیز در قرآن؛ ۶) اتقان معانی و وجود حقایق غیرقابل نقد و رد در قرآن؛ ۷) وجود مسائل علمی و فلسفی در قرآن.
wikijoo: اعجاز_قرآن
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید