اصول فلسفه و روش رئالیسم

[ویکی فقه] مؤلّف:استاد علامه سید محمد حسین طباطبائی (م ۱۴۰۲ ه‍.‍ .ق)
این کتاب مشتمل بر یک دوره مختصر فلسفه است. مهمّات مسائل فلسفه را بیان و سعی شده است که حتی الامکان ساده و قابل فهم برای عموم باشد، تا همه کسانی که ذوق فلسفی دارند با داشتن اطلاعات مختصری بفرا خور حال خود از این کتاب استفاده کنند.
در این کتاب در عین اینکه از تحقیقات گرانبهای هزار ساله فلسفه اسلامی استفاده شده, به آراء و تحقیقات دانشمندان بزرگ اروپا نیز توجه کامل شده است و مسائل مهم فلسفه قدیم و مسائل با اهمیّت فلسفه جدید مطرح شده است. در ضمن به مسائلی هم که در فلسفه اسلامی و جدید سابقه ندارد مانند؛ نقّادی دستگاه ادراک و تمییز و تفکیک ادراک حقیقی از ادراک اعتباری اشاره شده است.
کتاب حاضر حاصل تلاش و همفکری انجمن فضلائی است که به سرپرستی و استادی علامه تشکیل می شده است و در قالب ۱۴ مقاله مهم و با ارزش با سبکی زیبا و قابل فهم نوشته شده است. در مقاله اوّل به معرفی فلسفه و در مقاله های بعدی مباحث مهم فلسفه مورد بحث قرار گرفته و با بحث الهیّات خاتمه یافته است. کتاب اصول فلسفه استاد علامه طباطبائی با مقدمه و پاورقی استاد شهید مطهری که شاگرد علاّمه و عضو برجسته انجمن بوده، به چاپ رسیده است.
این کتاب در بین علماء, دانشجویان و طلاّب از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و برای آشنائی با فلسفه و مباحث آن کتاب جامع و خوبی می باشد.
این کتاب توسط آیت الله جعفر سبحانی با نام اصول الفلسفه به عربی ترجمه شده است.

وضعیت نشر
این کتاب در پنج جلد (۳ مجلد) به زبان فارسی توسط شرکت افست و از طرف خود نویسنده در سال ۱۳۳۳ شمسی به چاپ رسیده است.


منبع
سایت اندیشه قم
...

[ویکی اهل البیت] اصول فلسفه و روش رئالیسم یکی از آثار فلسفی علامه طباطبایی است . این کتاب در مقام دفاع از عقاید الهیون و قائلان به ماوراء الطبیعه تالیف شده است، و یک معرفی اجمالی از فلسفه اسلامی از سه قرن و نیم پیش تاکنون است. در این کتاب در عین استفاده از تحقیقات گرانبهای هزار ساله فلسفه اسلامی، به آراء و تحقیقات دانشمندان بزرگ اروپا نیز توجه کامل شده است.
در میان متفکرین اسلامی علامه طباطبایی مسائلی را اولین بار به صورت فلسفه زبانی مطرح کرد به عنوان مثال اولین بار مفهوم سازی ذهن و چگونگی پیدایش مفاهیم سلبی در مقاله پنجم اصول فلسفه و روش رئالیسم مطرح گردید و یا در مقاله ششم از بحث اعتباریات قیام زبان به اجتماع را با تحلیل فلسفی مطرح نموده اند. ایشان در کتابهای فلسفی خود از کلام الهی و نحوه ی آن به لحاظ فلسفی و تفاوت آن با کلام بشری نکات ارزنده ای مطرح نموده اند. در بیان منش فلسفی علامه طباطبایی بایستی از موارد ذیل نیز نام برد که سابقه نداشته و پدیده تازه ای در حکمت متعالیه به شمار می روند:
1- تنقیح مباحث زاید و منسوخ از عرضه مباحث فلسفی و ارائه اصول موضوعه تازه ای که در علوم جدید به ثبوت رسیده اند. 2- پیگیری از پیشینه ی تاریخی مسائل فلسفی و توجه به سیر تاریخی آن. 3- عنایت به مباحث علم شناسی و دین شناسی فلسفی. 4- پیدایش نکات عرفانی در بیان مسائل فلسفی. 5- ارائه سبک نوینی در ادبیات فلسفی و وارد کردن اصطلاحات تازه آن. این کتاب مشتمل بر یک دوره مختصر است، مهمات مسائل فلسفه را بیان می کند و سعی شده است که حتی الامکان ساده و عمومی باشد تا جمیع اشخاصی که ذوق فلسفی دارند با داشتن اطلاعات مختصری به فراخور حال خود استفاده کنند و لذا از ذکر دلیل ها و براهین متعدد درهر مورد خودداری شده و برای اثبات هر مدعا ساده ترین راه ها و بسیط ترین براهین انتخاب شده است. در این کتاب هم مسائلی که در فلسفه قدیم نقش دارد و هم مسائلی که در فلسفه جدید حائز اهمیت است مطرح می شود و چنانکه در جای خود توضیح داده شده در ضمن کتاب به قسمتهایی برخورد می کنیم که در هیچ یک از فلسفه اسلامی و فلسفه اروپایی سابقه ندارد.
کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم مشتمل بر 5 جلد بوده و 14 مقاله دراین مجلدها گنجانده شده است که به شرح زیر می باشند:
مقاله اول: فلسفه چیست؟، مقاله دوم: فلسفه و سفسطه، مقاله سوم: علم و ادراک، مقاله چهارم: علم و معلوم، مقاله پنجم: پیدایش کثرت در علم، مقاله ششم: ادراکات اعتباریه، مقاله هفتم: مباحث وجود، مقاله هشتم: امکان و وجوب، مقاله نهم، علت و معلول، مقاله دهم: امکان و فعلیت حرکت – زمان، مقاله یازدهم: حدوث و قدم – تقدم و تاخر- معیت، مقاله دوازدهم: وحدت و کثرت، مقاله سیزدهم: مهیت جوهر و عرض، مقاله چهاردهم: خدای جهان و جهان. در ضمن این فصول و مقالات آراء بسیاری از دانشمندان قدیم و جدید، چه الهی و چه مادی مورد بحث و انتقاد قرار گرفته و به علت خاصی به مادیت جدید (ماتریالیسم و دیالکتیک) بیشتر توجه شده است. این کتاب دارای پاورقی های مفصل و بسیار ارزشمندی می باشد که توسط شهید مرتضی مطهری نوشته شده است که در توضیح مقاصد کتاب بسیار مفید است. همچنین مقدمه مفصل کتاب نیز توسط شهید مطهری نگارش یافته است. کتاب توسط انتشارات دارالعلم و انتشارات صدرا منتشر شده و همچنین در 20 حلقه نوار کاست (60 دقیقه) ضبط شده است.
هدف نگارش کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم همانگونه که فیلسوف شهید مطهری فرموده اند: به وجود آوردن یک سیستم فلسفی عالی براساس استفاده از زحمات گرانمایه هزار فلاسفه اسلامی و ثمره تحقیقات وسیع و عظیم دانشمندان مغرب زمین به همراه به کاربردن قوه ابداع و ابتکارات، به همین جهت در این سلسله مقالات هم مسایلی که در فلسفه قدیم نقش عمده را دارد و هم مسایلی که در فلسفه ی جدید حائز اهمیت است طرح شده و در ضمن قسمتهایی دارد که نه در فلسفه اسلامی و نه در فلسفه اروپایی سابقه دارد.
کتاب حاضر توسط انتشارات مختلف در سالهای مختلف منشر شده است. قدیمیترین تاریخ نشر کتاب در سال 1332 و جدیدترین تاریخ سال 1385 می باشد.

[ویکی نور] اصول فلسفه و روش رئالیسم، اثر گران سنگ علامه سید محمدحسین طباطبایی به زبان فارسی است که همراه با پاورقی های روشنگرانه و نقادانه استاد شهید مرتضی مطهری چاپ شده است.
اصل مطالب کتاب، جزوه های درسی بوده که علامه ی طباطبایی برای گروهی از نخبگان وادی حکمت و فلسفه، چند سال قبل از سال 1332ش، تا اسفند همان سال مطرح کرده اند.
انگیزه ی علامه ی طباطبایی از تالیف این کتاب، نوشتن یک دوره فلسفه با این ویژگی بوده است که در آن، دو فلسفه اسلامی و غرب مطرح گردد و با تحلیل این دو، فاصله ی بسیاری که بین آن ها به وجود آمده، برداشته شود و بتواند نیازهای امروز جامعه ی بشری را پاسخ گوید.
استاد مطهری، علاوه بر اصلاحات لازم در متن، پاورقی هایی به آن افزوده است که خود به تنهایی کتابی است مستقل و اگر کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» را دو کتاب در یک کتاب بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم.
مطالب کتاب در چهارده مقاله تنظیم و در ضمن پنج جلد ارائه شده است.

[ویکی فقه] اصول فلسفه و روش رئالیسم (کتاب). اصول فلسفه و روش رئالیسم، اثر گران سنگ علامه سید محمدحسین طباطبایی به زبان فارسی است که همراه با پاورقی های روشنگرانه و نقادانه استاد شهید مرتضی مطهری چاپ شده است.
اصل مطالب کتاب، جزوه های درسی بوده که علامه طباطبایی برای گروهی از نخبگان وادی حکمت و فلسفه، چند سال قبل از سال ۱۳۳۲ ش، تا اسفند همان سال مطرح کرده اند.انگیزه علامه طباطبایی از تالیف این کتاب، نوشتن یک دوره فلسفه با این ویژگی بوده است که در آن، دو فلسفه اسلامی و غرب مطرح گردد و با تحلیل این دو، فاصله ی بسیاری که بین آن ها به وجود آمده، برداشته شود و بتواند نیازهای امروز جامعه بشری را پاسخ گوید.استاد مطهری، علاوه بر اصلاحات لازم در متن، پاورقی هایی به آن افزوده است که خود به تنهایی کتابی است مستقل و اگر کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» را دو کتاب در یک کتاب بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم.
ساختار
مطالب کتاب در چهارده مقاله تنظیم و در ضمن پنج جلد ارائه شده است.مقاله یکم تا چهارم در جلد اول، مقاله پنجم و ششم در جلد دوم، مقاله هفتم تا نهم در جلد سوم، مقاله دهم تا سیزدهم در جلد چهارم و مقاله چهاردهم در جلد پنجم گنجانده شده است.از میان مقالات مزبور، مقاله دوازدهم و سیزدهم فاقد هرگونه پاورقی و یادداشت است. مقاله یازدهم نیز فاقد پاورقی است، ولی مطالبی را که استاد مطهری در حاشیه متن تایپ شده این مقاله نوشته بوده اند، به «صلاحدید شورای نظارت بر آثار استاد شهید مطهری» در پاورقی درج شده است.
گزارش محتوا
مقالات چهارده گانه کتاب به ترتیب عبارتند از:
← چیستی فلسفه
...

[ویکی شیعه] اصول فلسفه و روش رئالیسم (کتاب). اصول فلسفه و روش رئالیسم، کتابی فلسفی که در اصل ۱۴ مقاله از علامه سید محمدحسین طباطبایی بوده و پس از آن توسط شاگرد وی، مرتضی مطهری، شرح داده شده است. این اثر، هم مستقلاً و هم با شرح مذکور بارها به چاپ رسیده است.
این کتاب، نه تنها حاوی مسائل مهم فلسفه قدیم و جدید، بلکه شامل نوآوری هایی بی سابقه در فلسفه اسلامی و غربی است.
این کتاب در آغاز، بحث های فلسفی ویژه ای بوده که توسط سید محمدحسین طباطبایی در سال هایی از دهه بیست شمسی (قرن ۱۴) برای برخی از طلاب حوزه علمیه قم تدریس می شده است. وی مباحث را ابتدا خودش می نوشته و سپس آنها را در جلسات مطرح و مورد بحث و بررسی قرار می داده است.