[ویکی فقه] اصول الاستنباط علی نقی حیدری (کتاب). کتاب «اصول الاستنباط»، به زبان عربی ، مشتمل بر یک دوره علم اصول فقه است که به روشی جدید و با سبکی روان، با ویژگی های کتب درسی در عصر حاضر، توسط سید علی نقی حیدری (۱۳۲۵- ۱۴۰۳ ق)، نگاشته شده است و امروزه، به عنوان اولین کتاب اصولی در حوزه علمیه، قم به جای « معالم الاصول » تدریس می گردد.
سید علی نقی حیدری از شاگردان علامه نایینی و سید ابو الحسن اصفهانی و از دانشمندان قرن اخیر عراق و از شخصیت ها و علمای شهر بغداد است.
ساختار
مطالب کتاب در ضمن هشت عنوان کلی به شرح زیر تنظیم شده است:۱. «کلمة المؤلف»؛۲. «الماع الی تاریخ الفقه و اصوله»؛۳. «الجزء الاول مباحث الالفاظ»، مشتمل بر عناوین «تمهید ما هو اصول الفقه»، «مباحث اولیة»، پنج باب و یک خاتمه؛۴. «الجزء الثانی الادلة العقلیة»، مشتمل بر یک تمهید و سه فصل؛۵. «التعادل و التراجیح»؛۶. «الاجتهاد و التقلید»؛۷. «تحلیل و تمحیص لبعض ادلة الاحکام»؛۸. «توجیه النبی امته فی التشریع الاسلامی».مؤلف، در این کتاب، علاوه بر طرح مباحث با بیانی ساده و روان، در پایان هر درس، خلاصه ای از همان درس را به همراه تمرین هایی از مطالب آن آورده است.
گزارش محتوا
عنوان اول، مشتمل بر معرفی مختصر کتاب و بیان شیوه نگارش آن است. عنوان دوم، بیان گر چهار دوره (دوره علی علیه السّلام ، دوره حسنین و سجاد علیه السّلام ، دوره صادقین علیه السّلام ، و دوره امام رضا و فرزندان بزرگوارش)، برای علم فقه و اصول و وجه اختصاص شیعه به فقه اهل بیت و تاسیس علم اصول فقه است. عنوان سوم، حاوی تعریف علم اصول ، موضوع هر علم، تمایز علوم، موضوع و مسائل و غایت و تبویب علم اصول، مباحث مربوط به حقیقت شرعیه و صحیح و اعم و اشتراک لفظی و مشتق ، مباحث مربوط به اوامر و نواهی و مفاهیم و عموم و خصوص و مطلق و مقید و بیان معنای برخی از الفاظ در اصطلاح، است. عنوان چهارم، شامل بیان حالات سه گانه مکلف در رابطه با حکم شرعی ، مباحث مربوط به قطع و ظن و شک است. عنوان پنجم، مشتمل بر مباحث مربوط به تعادل و تراجیح است. عنوان ششم، شامل مباحث اجتهاد و تقلید است. عنوان هفتم، حاوی توضیح و تحلیل برخی از ادله، همچون قیاس ، استحسان ، مصالح مرسله، شرایع پیشین و مذهب صحابی است. عنوان هشتم، مشتمل بر مباحثی در رابطه با چگونگی بیان قوانین اسلامی، توسط پیامبر برای مسلمانان ، می باشد. از جمله ویژگی های مهم این کتاب، طرح مسائل گوناگون، با روشی ساده و بدون استفاده از الفاظ و اصطلاحات پیچیده علمی و خلاصه کردن مباحث هر درس در پایان آن و ذکر مباحث مهم و اساسی هر درس، به صورتی مختصر و مفید و آوردن تمرین هایی در پایان هر درس و طرح مباحث اصولی متناسب با سطح علمی و نیاز مبتدی و حذف بسیاری از مباحث پیچیده و غیر ضروری و اشتمال بر نظریات نو و جدید می باشد.
سید علی نقی حیدری از شاگردان علامه نایینی و سید ابو الحسن اصفهانی و از دانشمندان قرن اخیر عراق و از شخصیت ها و علمای شهر بغداد است.
ساختار
مطالب کتاب در ضمن هشت عنوان کلی به شرح زیر تنظیم شده است:۱. «کلمة المؤلف»؛۲. «الماع الی تاریخ الفقه و اصوله»؛۳. «الجزء الاول مباحث الالفاظ»، مشتمل بر عناوین «تمهید ما هو اصول الفقه»، «مباحث اولیة»، پنج باب و یک خاتمه؛۴. «الجزء الثانی الادلة العقلیة»، مشتمل بر یک تمهید و سه فصل؛۵. «التعادل و التراجیح»؛۶. «الاجتهاد و التقلید»؛۷. «تحلیل و تمحیص لبعض ادلة الاحکام»؛۸. «توجیه النبی امته فی التشریع الاسلامی».مؤلف، در این کتاب، علاوه بر طرح مباحث با بیانی ساده و روان، در پایان هر درس، خلاصه ای از همان درس را به همراه تمرین هایی از مطالب آن آورده است.
گزارش محتوا
عنوان اول، مشتمل بر معرفی مختصر کتاب و بیان شیوه نگارش آن است. عنوان دوم، بیان گر چهار دوره (دوره علی علیه السّلام ، دوره حسنین و سجاد علیه السّلام ، دوره صادقین علیه السّلام ، و دوره امام رضا و فرزندان بزرگوارش)، برای علم فقه و اصول و وجه اختصاص شیعه به فقه اهل بیت و تاسیس علم اصول فقه است. عنوان سوم، حاوی تعریف علم اصول ، موضوع هر علم، تمایز علوم، موضوع و مسائل و غایت و تبویب علم اصول، مباحث مربوط به حقیقت شرعیه و صحیح و اعم و اشتراک لفظی و مشتق ، مباحث مربوط به اوامر و نواهی و مفاهیم و عموم و خصوص و مطلق و مقید و بیان معنای برخی از الفاظ در اصطلاح، است. عنوان چهارم، شامل بیان حالات سه گانه مکلف در رابطه با حکم شرعی ، مباحث مربوط به قطع و ظن و شک است. عنوان پنجم، مشتمل بر مباحث مربوط به تعادل و تراجیح است. عنوان ششم، شامل مباحث اجتهاد و تقلید است. عنوان هفتم، حاوی توضیح و تحلیل برخی از ادله، همچون قیاس ، استحسان ، مصالح مرسله، شرایع پیشین و مذهب صحابی است. عنوان هشتم، مشتمل بر مباحثی در رابطه با چگونگی بیان قوانین اسلامی، توسط پیامبر برای مسلمانان ، می باشد. از جمله ویژگی های مهم این کتاب، طرح مسائل گوناگون، با روشی ساده و بدون استفاده از الفاظ و اصطلاحات پیچیده علمی و خلاصه کردن مباحث هر درس در پایان آن و ذکر مباحث مهم و اساسی هر درس، به صورتی مختصر و مفید و آوردن تمرین هایی در پایان هر درس و طرح مباحث اصولی متناسب با سطح علمی و نیاز مبتدی و حذف بسیاری از مباحث پیچیده و غیر ضروری و اشتمال بر نظریات نو و جدید می باشد.
wikifeqh: اصول_الاستنباط_علی_نقی_حیدری_(کتاب)