اشه

.
aēvō pantā yō ašahe
راه [در جهان] یکی [و] آن [راه] راستی ( اَشا ) است
Vīspe anyaēšam apantam
همه دیگر [راه ها] بیراهه [است]
.
به نگرش من، فَردید ( منظور ) از "راه" >>> "خدا" هم می تواند باشد!
( ( یادآوری از واژه گرامی:
چکامه ای از بخش 3، پادشاهی 120ساله گشتاسپ پاک ( حذف ) شده است یا بیتی از دقیقی، وابسته به فردوسی است:
به یزدان که هرگز نبیند بهشت/هر آنکه ( کسی که ) ندارد رَهِ زردهِشت ) )
.
شوربختانه ( متاسفانه ) نیمه ی اوستایی دیگر این نوشته به دست نویسندگان اوستا از میان رفته است!
ولی در یک نسخه خطی یَسنا در سال ۶۲۹یزدگردی ( 1970 میلادی یا ۱۳۴۸خورشیدی ) به خط لاتین اینگونه نوشته است:
anarah mainyeus nasistam daenam
daevayasnem parajitim masyanam frakereitim!
معنی: بیراهه ای که یکرَهه ( یکسره، تماما ) [مردمان را] به دین انگره مینو ( اهریمن ) و به زندگیِ مردمان دیویَسنا ( دیو پرست ) کشاند!
.
واکاوی چکامه ( شعر ) لسان الغیب ( حافظ ) :
دارای جهان نصرت دین خسرو کامل
دارای جهان: داریوش سوم
نصرت: یاور
دین خسرو کامل: دین زرتشت و اشاره به نامه پیامبر اسلام به خسرو پرویز، که او پیش از آن یکتا پرست بود!
دورِ فلکی یکسَره بر مَنْهَجِ عدل است/
خوش باش که ظالم نَبَرد راه به منزل
مَنهَج: راستی و درستی ( اَشا )
جهان برپایه راستی است و ستمگر به جایی نمی رسد!
.
شوربختانه نتوانستم در اینترنت، لینک ( پیوند ) هادُخت نَسک و هات72 یسنا را پیدا کنم ولی خودتان نَسک ( کتاب ) اوستا را در برنامه طاقچه بخوانید!

این واژه مفهوم پیچیده ای دارد و بیشتر معنای واژه ای آن را بهترین راستی یا هنجار و قانون دانسته اند. این واژه در پارسی باستان اَردَ تلفظ می شده است و تلفظ ودایی آن رْتَه بود که معنای نظم طبیعی جهان را با خود داشت. در زبان هندوایرانی آنرا معادل اَرتَه حدس زده اند. برخی نیز مانند گری اعتقاد دارند که تفاوت اَرتَه و اَشَه از یک اختلافِ املایی سرچشمه می گیرد و احتمالاً به دلیل تلفظ بدِ یک حرف باستانی است. این واژه به معنای راستی و درستی، تقدس، قانون و آیین ایزدی، پاکی به کار می رود اما به طور کلی حقیقت و درستی نزدیک ترین و احتمالاً صحیح ترین برداشت از واژهٔ اشه دانسته شده است.
واژهٔ اشه در اوستا و به ویژه در گاهان بسیار بکار رفته است. زرتشت در گاهان تنها راه رسیدن به بارگاه خدایی را راه اشه می داند. در یسنا ۴۴ بند ۱۱ می گوید: «تا تاب و توان دارم می کوشم مردم را به سوی اشه رهنمون باشم. » یکی از مقدس ترین دعاهای زرتشتی دعای «اشم وهو» است که در آن اشه و راستی ستایش می شود که یک ذکر ۱۲ واژه ای است که سه بار در آن نام اشه برده شده است. دعا که ظاهراً برای تمرکز ذهن بر روی اشه استوار است از این قرار است: اشه نیک، اشه نیک ترین است. مطابق آرزوست، مطابق آرزو خواهد بود، اشه از آن اشه وهیشته است.
اردیبهشت یا به تلفظ اوستایی آن اشه وهیشته از امشاسپندان یا همان فروزه های هفت گانهٔ خدانیز دانسته شده اند. اردیبهشت در مزدیسنا و اساطیر ایران باستان و باورها وابسته به آن زیباترین امشاسپند است. او در برابر ناراستی در جهان قرار می گیرد و پیروان او را اشون می گویند. او نه تنها در این جهان حافظ نظم اخلاقی و طبیعی است و با آفریده های مخرب و ناهماهنگ اهریمن می ستیزد در دوزخ نیز نظم را نگاه می دارد و مراقب است که دیوان دوزخیان را بیش از آنچه سزاوار آنند، عذاب ندهند. او در اساطیر ایرانی هماورد ایندرا است که همان روح ارتداد است. در نبرد با ایندره ایزدانی چون مهر، سروش، نریوسنگ، او را یاری می دهند.