اشنایی با علوم قرانی

[ویکی فقه] آشنایی با علوم قرآنی (حلبی). مؤلف دکتر علی اصغر حلبی، کتاب آشنایی با علوم قرآنی، را پیرامون مسائل مختلف علوم قرآنی نوشته است.
مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می باشد در این کتاب برخی از مسائل مهم علوم قرآنی را همچون: تفسیر، تاویل، مصادر تفسیر، اعجاز و... بررسی نموده است.
آشنایی با علوم قرآنی، دکتر علی اصغر حلبی، ج۱، ص ۱۹.
۱- فصل اول: در این فصل سه واژه: تفسیر، تاویل و تنزیل را از نظر لغت و اصطلاح معنا نموده، برای هر کدام از آنها آیاتی از قرآن را مثال می زند، در ادامه سیر تکامل تفسیر را بیان می کند. ۴- فصل ششم: در این فصل از اعجاز قرآن سخن گفته، بدین منظور ابتدا اعجاز را از نظر لغت و اصطلاح معنا نموده، سپس وجوه اعجاز قرآن را در محورهای: فصاحت و بلاغت، اخبار غیبی قرآن، و سبک و اسلوب در بیان مطالب توضیح می دهد. ۵- فصل هفتم: مساله مخلوق یا قدیم بودن قرآن را در این فصل بحث نموده، دیدگاههای مختلف را همراه با ادله آنها توضیح می دهد. ۲- فصل سوم: در این فصل به شرح حال مفسران بزرگ اسلامی پرداخته برخی از آنان همچون طبرسی- طبری- شیخ طوسی و علامه طباطبایی را همراه با روش تفسیری آنان توضیح می دهد. ۳- فصل پنجم: در این فصل مباحثی همچون: محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ را به صورت اختصار توضیح می دهد. برای هر کدام آیاتی را مثال می زند
ساختار کتاب
کتاب دارای یک مقدمه و ۹ فصل می باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است:فصل اول: تفسیر، تاویل و تنزیل فصل دوم: مصادر تفسیر فصل سوم: مفسران بزرگ فصل چهارم: تاریخ قرآن فصل پنجم: اقسام قرآن شامل:محکم و متشابه/ ناسخ و منسوخ/ عام و خاص/ و مجمل و مفصل فصل ششم: اعجاز قرآن فصل هفتم: آفریده یا ناآفریده بودن قرآن فصل هشتم: علوم قرآنی شامل:قراءت ها/ مجازات/تجوید/ حدیث/ مراتب اهل حدیث/کتابهای حدیث اهل سنت/ کتابهای حدیثی شیعه/ اقسام حدیث/ فقه/ مذاهب مهم فقهی/ و اصول فقه فصل نهم: علم کلام شامل: تعریف/ موافقان و مخالفان علم کلام/ تاریخچه علم کلام/ مباحث کلامی قرآن مجید/ علم کلام نزد شیعه
نسخه شناسی
...

[ویکی نور] آشنایی با علوم قرآنی (حلبی). آشنایی با علوم قرآنی را علی اصغر حلبی پیرامون مسائل مختلف علوم قرآنی نوشته شده است.مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می باشد در این کتاب برخی از مسائل مهم علوم قرآنی را همچون: تفسیر، تاویل، مصادر تفسیر، اعجاز و...بررسی نموده است. وی در فصل اول، سه واژۀ تاویل، تفسیر و تنزیل را توضیح داده، در فصل دوم منابع تفسیر و شیوۀ طبقات اهل تفسیر را در دو روش(نقلی و عقلی) تشریح نموده است در فصل سوم برخی از مفسران بزرگ اسلامی همچون طبرسی، شیخ طوسی،طبری،زمخشری و علامه طباطبائی را همراه با شیوۀ تفسیری آنها نام برده است. در فصل چهارم اسامی و اوصاف قرآن را بحث نموده است. در فصل پنجم مباحثی همچون محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، عام و خاص را توضیح می دهد. در فصل ششم اعجاز قرآن و اقوال دانشمندان اسلامی، همراه با وجوه اعجاز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل هفتم از مخلوق یا قدیم بودن قرآن سخن گفته، مختصری از تاریخچه بحث آنرا نیز بیان کرده است. در فصل هشتم برخی از علوم مربوط به قرآن مانند علوم تجوید را توضیح می دهد و در فصل نهم به بحث کلامی پرداخته، علم کلام را توضیح می دهد.
نکتۀ قابل ذکر این است که برخی از مطالب این کتاب هیچ ارتباطی با مباحث علوم قرآنی ندارد(همچون فصل نهم یا برخی از مباحث فصل هشتم)، از طرف دیگر در بیان مطالب سیر منطقی رعایت نشده است.
کتاب دارای یک مقدمه و 9 فصل به ترتیب زیر است:
فصل اول: تفسیر، تاویل و تنزیل
فصل پنجم:اقسام قرآن شامل: محکم و متشابه/ناسخ و منسوخ/عام و خاص/و مجمل و مفصل

[ویکی فقه] آشنایی با علوم قرآنی (رادمنش). دکتر سید محمد رادمنش مؤلف و نویسنده این اثر که از اساتید دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و از نویسندگان معاصر می باشد کتاب را درباره مسائل علوم قرآن به رشته تحریر در آورده است.
وی در مقدمه کتاب (که مقدمه بر چاپ دوم است) پیرامون هدف خود از نگارش کتاب را چنین بیان می کند. «مجموعه حاضر که تجربه سالها تدریس علوم قرآنی در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه تهران است حاوی مباحثی مهم است راجع به شناخت مقام والای کلام الهی و ادراک عظمت این معجزه باقی. سعی و همت اینجانب در تهیه این کتاب بر آن بوده است که یک سلسله مباحث مربوط به علوم قرآنی را که فهم و تحقیق آنها مورد علاقه فراوان دانشجویان عزیز ماست به ترتیبی صحیح و بیانی روشن و فصیح، با استفاده از منابع معتبر و اصیل به رشته تحریر در آورم...» سادگی و بیان روش مطالب (همان گونه اشاره نمودند) از خصوصیت های مهم کتاب است که توانسته است خوانندگان آن را به خود جلب نماید به گونه ای که کتاب تاکنون چهار نوبت به چاپ رسیده و از آن استفاده شده است.از طرف دیگر نظم منطقی مطالب کتاب و پیوستگی آنها با یکدیگر خواننده را وا می دارد که مطالعه کتاب را تا حد امکان ادامه دهد و به دنبال فراگیری بقیه و ادامه آن باشد.
ساختار کتاب
کتاب دارای ۱۳ (سیزده) فصل است که فهرست موضوعات آن چنین است:فصل اول: مساله وحی و کیفیت آن (پدیده وحی- کیفیت وحی- مشخصات وحی...) فصل دوم: قرآن و بحث اعجاز (تعریف اعجاز- نیاز پیامبر به معجزه- تحدی قرآن جهات مختلف معجزه بودن قرآن- رسالت قرآن- تکیه گاههای قرآن) فصل سوم: نزول و تنزیل قرآن: (معنی انزال و فرق آن با تنزیل- اثر نزول تدریجی قرآن حکمت های نزول تدریجی قرآن-...) فصل چهارم: اولین و آخرین آیات نازل شده فصل پنجم: شان نزول آیات. (معنی شان نزول- نمونه های از شان نزول- فایده و اهمیت آن)
آشنایی با علوم قرآنی، دکتر سید محمد رادمنش، ج۱، ص ۱۱۰.
۱- در ابتدای هر فصل خلاصه مطالب ذکر شده است ۲- برای هر فصل نمونه ای از آیات را به عنوان مثال ذکر می نماید ۳- فصل دوم (اعجاز قرآن) وی در این فصل پیرامون تحدی قرآن سخن گفته و آن را دو قسمت می کند: موضوع تحدی و جهت تحدی. ۴- در همین فصل- پیرامون اعجاز قرآن- وی معتقد است که تمام آیات قرآن معجزه است و لذا وجوه اعجاز به چند موردی که دانشمندان علوم قرآنی ذکر می کنند، منحصر نمی شود. ۵- در همین فصل- نمونه های از کلمات و سخنان دانشمندان جهان در ویژگیهای قرآن آورده شده است. ۶- فصل سیزده (جنبه های ادبی و بلاغی قرآن) پس از توضیح کاربرد لغات و واژه ها و انتخاب آنها در جمله بندی آیات، مواردی از آیات را ذکر می کند که در آنها یک واژه به چند منظور به کار رفته است ۷- فصل سوم: (نزول تدریجی قرآن) تدریجی بودن قرآن را در سه زمینه مورد بحث قرار می دهد که عبارتند از: موضوع رسالت- نشر رسالت- روش و سبک قرآن ۸- در همین فصل موارد حکمت نزول تدریجی قرآن را دسته بندی می کند که عبارتند از:حکمت های که به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم اختصاص دارد- حکمت هایی که به قرآن اختصاص دارد و حکمت هایی که به مردم اختصاص دارد
نسخه شناسی
...

[ویکی نور] آشنایی با علوم قرآنی (رادمنش). آشنایی با علوم قرآن تألیف سید محمد رادمنش که از اساتید دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و از نویسندگان معاصر می باشد کتاب را دربارۀ مسائل علوم قرآن به رشته تحریر در آورده است.وی در مقدمۀ کتاب(که مقدمه بر چاپ دوم است).
پیرامون هدف خود از نگارش کتاب را چنین بیان می کند.
«مجموعۀ حاضر که تجربۀ سالها تدریس علوم قرآنی در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه تهران است حاوی مباحثی مهم است راجع به شناخت مقام والای کلام الهی و ادراک عظمت این معجزه باقی.
سعی و همت اینجانب در تهیه این کتاب بر آن بوده است که یک سلسله مباحث مربوط به علوم قرآنی را که فهم و تحقیق آنها مورد علاقه فراوان دانشجویان عزیز ماست به ترتیبی صحیح و بیانی روشن و فصیح، با استفاده از منابع معتبر و اصیل به رشتۀ تحریر در آورم...».
سادگی و بیان روش مطالب(همانگونه اشاره نمودند) از خصوصیتهای مهم کتاب است که توانسته است خوانندگان آن را به خود جلب نماید به گونه ای که کتاب تاکنون چهار نوبت به چاپ رسیده و از آن استفاده شده است.

[ویکی نور] آشنایی با علوم قرآنی (رکنی یزدی). آشنایی با علوم قرآنی تألیف محمد مهدی رکنی یزدی پیرامون برخی از مسائل علوم قرآنی نوشته شده است و از آنجا که کتاب برای دانشجویان دانشگاهها تهیه شده مطالب آن به صورت خلاصه و گذرا بیان شده و از همین جهت نام آن آشنایی با علوم قرآن گذاشته شده است.وی مطالب را در ده فصل ارائه نموده است: در فصل اول پیرامون معنای وحی و تفاوت آن با الهام سخن گفته،در فصل دوم نزول قرآن را در دو بحث:اسباب نزول و گستردگی معنی آیات قرآن بررسی کرده است در فصل سوم دربارۀ قرائت قرآن و قاریان مشهور بحث نموده آنگاه عوامل اختلاف قرائت هارا بیان و در ادامه آداب تلاوت قرائت قرآن را ذکر می کند مسالۀ کتابت قرآن را در فصل چهارم مورد بررسی قرار داده و در این رابطه ابتدا وضعیت خط در عربستان تجزیه و تحلیل شده، سپس نوشت افزارهایی را که در آن زمان بر روی آن کتابت می کردند نام می برد، و در ادامه کاتبان وحی در زمان پیامبر(ص)را نام برده و شخصیت هایی که دارای مصحف می باشند معرفی و پیرامون مصحف آنها نکاتی را متذکر می شود در پایان این فصل سرگذشت مصحف عثمانی که معروف به مصحف امام است بیان شده است. در فصل پنجم دربارۀ متواتر بودن قرآن و در فصل ششم اسامی و اوصاف آن را توضیح می دهد. در فصل هفتم مسالۀ ترتیب آیات و سوره ها را بحث می کند که آیا این دو توقیفی هستند و یا اینکه به اجتهاد صحابه انجام شده است. در فصل هشتم، موضوع محکم و متشابه را با استفاده از آیات قرآنی بیان می کند و پس از تعریف محکم و متشابه،فایدۀ وجود آیات متشابه را ذکر نموده است. از آنجا که قرآن نیازمند به تفسیر می باشد در فصل نهم ضرورت آن مورد بحث قرار گرفته و وضعیت آن را در برخی از زمانها بررسی و بعضی از تفاسیر را همراه با روش آن معرفی می کند. در فصل آخر (فصل دهم)به مسالۀ اعجاز قرآن پرداخته و برخی از وجوه اعجاز قرآن همچون فصاحت و بلاغت، اشارات علمی، اعجاز عددی...مورد بحث قرار گرفته است.
کتاب یک جلد، متن آن فارسی و دارای 223 صفحه می باشد و مشخصات آن به قرار زیر است:
ب:آیات استفاده شده در متن کتاب
مطالعه کتاب آشنایی با علوم قرآنی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور

[ویکی فقه] آشنایی با علوم قرآنی (رکنی). مؤلف دکتر محمد مهدی رکنی یزدی کتاب پیرامون برخی از مسائل علوم قرآنی نوشته شده است و از آنجا که کتاب برای دانشجویان دانشگاه ها تهیه شده مطالب آن به صورت خلاصه و گذرا بیان شده و از همین جهت نام آن آشنایی با علوم قرآن گذاشته شده است.
وی مطالب را در ده (۱۰) فصل ارائه نموده که در فصل اول پیرامون معنای وحی و تفاوت آن با الهام سخن گفته، در فصل دوم نزول قرآن را در دو بحث: اسباب نزول و گستردگی معنی آیات قرآن بررسی کرده است در فصل سوم درباره قرائت قرآن و قاریان مشهور بحث نموده آنگاه عوامل اختلاف قرائت ها را بیان و در ادامه آداب تلاوت قرائت قرآن را ذکر می کند مساله کتابت قرآن را در فصل چهارم مورد بررسی قرار داده و در این رابطه ابتدا وضعیت خط در عربستان تجزیه و تحلیل شده، سپس نوشت افزارهایی را که در آن زمان بر روی آن کتابت می کردند نام می برد، و در ادامه کاتبان وحی در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم را نام برده و شخصیت هایی که دارای مصحف می باشند معرفی و پیرامون مصحف آنها نکاتی را متذکر می شود در پایان این فصل سرگذشت مصحف عثمانی که معروف به مصحف امام است بیان شده است در فصل پنجم درباره متواتر بودن قرآن و در فصل ششم اسامی و اوصاف آن را توضیح می دهد در فصل هفتم مساله ترتیب آیات و سوره ها را بحث می کند که آیا این دو توقیفی هستند و یا اینکه به اجتهاد صحابه انجام شده است در فصل هشتم، موضوع محکم و متشابه را با استفاده از آیات قرآنی بیان می کند و پس از تعریف محکم و متشابه، فایده وجود آیات متشابه را ذکر نموده است از آنجا که قرآن نیازمند به تفسیر می باشد در فصل نهم ضرورت آن مورد بحث قرار گرفته و وضعیت آن را در برخی از زمان ها بررسی و بعضی از تفاسیر را همراه با روش آن معرفی می کند در فصل آخر (فصل دهم) به مساله اعجاز قرآن پرداخته و برخی از وجوه اعجاز قرآن همچون فصاحت و بلاغت، اشارات علمی، اعجاز عددی... مورد بحث قرار گرفته است.
آشنایی با علوم قرآنی، رکنی، ج۱، ص۱۱۴.
۱- مطالب کتاب به صورت روان بیان شده به گونه ایی که برای عموم مردم قابل فهم می باشد.۲- از آنجا که مطالب کتاب برای تدریس در دانشگاه ها تهیه شده، مباحث به صورت خلاصه همراه با ذکر مثال، بیان شده است.۳- در این کتاب سعی شده، مباحث اتفاقی بیان و از مواردی که مورد اختلاف است هم چون حادث و قدیم بودن قرآن، پرهیز شود.۴- برخی از واژه ها که نیازمند به توضیح بیشتری می باشند در پاورقی توضیحاتی درباره آنها ارائه شده است.۵- در پایان کتاب، کلیه مباحث مطرح شده به صورت جزئی فهرست بندی شده و با عنوان فهرست موضوعی آمده است تا مراجعه کنندگان به راحتی بتوانند به موضوعات مطرح شده در کتاب دسترسی پیدا کنند ۶- مطالب به صورت مرتب بیان شده و دارای سیر منطقی می باشند
اشکالات
۱- در این کتاب از منابع اولیه کمتر استفاده شده است و منابع استفاده شده بیشتر از کتابهای معاصرین می باشد.۲- لازم بود پیرامون «نسخ» نیز در فصل جداگانه ایی بحث شود همانگونه که درباره محکم و متشابه بحث شده است.
نسخه شناسی
...