اشعری سعد بن عبدالله

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] ابوالقاسم سعد بن عبدالله اشعری قمی، ملقب به شیخ الطائفه از محدثان بزرگ شیعه در قرن سوم هجری بود. وی مدتی در بغداد سکونت داشت اما احتمالا اقامت دائمی اش در قم بود.
سعد اشعری دوران امامت امام حسن عسکری علیه السلام و دوران غیبت صغری و حضرت صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه شریف را درک کرد. پدرش نیز از راویان و محدثان شیعه بود، اما رجال شناسان از او با عنوان «محدث قلیل الحدیث» یاد کرده اند.
اشعری به تحصیل دانش و جمع آوری حدیث اشتیاق زیادی داشته و همت بلندش برای کسب معارف او را بر آن داشت تا ضمن سفر به شهرهای مختلف از علوم دانشمندان بهره گیرد.
سعد از محضر بزرگان حدیث بهره مند گشته. او استادان متعدد داشته است که عبارتند از:
محمد در شهر ری به دنیا آمد. او به عراق و شام و مصر و شهرهای روم سفر کرد و در فهم حدیث و شناخت سند تبحر یافت. آنگاه به جمع آوری روایات و بررسی رجال آن پرداخت. آثاری نیز از وی در زمینه های تفسیر و فقه بر جای مانده است.
شمار محدثانی که سعد اشعری از آن ها روایت نقل کرده، به بیش از 34 نفر می رسد.
تربیت شاگردان بزرگ از فعالیت های دیگر سعد بود. او عمر خود را در راه بدست آوردن حدیث و سخنان و علوم امامان معصوم علیهم السلام سپری کرد و برای حفظ و نشر آن به تشکیل محافل علمی و حوزه های فرهنگی روی آورد. در این مجامع علمی به گفت و شنود حدیث و تبادل اندیشه ها پرداخت، عاشقان فقه جعفری و علوم علوی را تربیت کرد، کثرت شاگردان و تألیفات فراوان او از وجود چنین حوزهایی خبر می دهد. از میان شاگردان اشعری می توان به این افراد اشاره کرد:

[ویکی نور] ابوالقاسم سعد بن عبدالله اشعری قمی از محدثان و فقهای بزرگ امامیه در قرن سوم هجری است که رجالیون از او با عظمت و جلالت قدر یاد کرده و او را بسیار ستوده و گاه شیخ الطائفه لقب داده اند، پیش از آنکه شیخ طوسی به این لقب مشهور گشت. پدرش عبدالله هم از راویان امامیه است اما شهرت او به اندازه فرزند نمی رسد.
سعد از نسل اشعریانی است که به قم هجرت کرده و حوزه علمی - شیعی قم را تأسیس کردند، هر چند مدتی در بغداد سکونت داشته و سفرهایی برای شنیدن حدیث داشته است. اشعری در عصر امام حسن عسکری(ع) می زیست اما اینکه با آن حضرت ملاقاتی داشته یا از او روایت کرده باشد، محل گفتگوست.
او از مشایخ و استادان بزرگی بهره برده که برخی از شیعه و برخی از اهل سنت هستند: فرزندان مهزیار، احمد بن محمد برقی و ابومقاتل دیلمی راوی امام هادی(ع) و نقیب ری از جمله این مشاهیر به شمار می روند.
اما روایان از او و شاگردانش عبارتند از: ابن بابویه قمی پدر شیخ صدوق، ابوالولید، ابن قولویه صاحب کامل الزیارات، شیخ کلینی، احمد بن محمد بن یحیی العطار که روایات زیادی از او در کافی نقل شده است.
برای سعد بن عبدالله آثار زیادی (نجاشی 36 مورد) شمرده اند که جز یکی دو مورد از آنها به دست ما نرسیده است. نام برخی از این کتاب ها چنین است: الاستطاعه، الرد علی الغلاة، کتاب الرحمه، الرد علی الغلاة، ناسخ القرآن و منسوخه و محکم و متشابهه، فضل الدعاء و الذکر، مناقب و مثالب رواة الحدیث، المزار، فضل قم و الکوفه، فضل ابی طالب و عبدالمطلب و ابی النبی، فضل النبی(ص)، فضل العرب، مناقب الشیعه، الضیاء در موضوع امامت و رساله هایی در ابواب مختلف فقه مانند طهارت، صلاة، صوم، زکات و حج.
دو کتابی که بخش های قابل توجهی از آنها به دست ما رسیده است، یکی بصائر الدرجات تلخیص شده به وسیله حسن بن سلیمان عالم قرن هشتم است. دیگر کتاب المقالات و الفرق است که اثری در تاریخ فرقه های شیعه است و برخی آن را فرق الشیعه نام نهاده اند. این کتاب هم به دلیل شباهت زیادی که به فرق الشیعه نوبختی دارد احتمالاً از متن سومی برداشت شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس